Zobacz arcydzieła średniowiecznej sztuki jubilerskiej. Skarby z pogranicza Polski i Ukrainy będzie można oglądać w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku. Wernisaż wystawy odbędzie się w czwartek, 22 czerwca 2017 r.
Na wystawie prezentowane będą trzy skarby biżuterii odkryte podczas badań wykopaliskowych prowadzonych w ostatnich latach nieopodal Czermna, wioski w województwie lubelskim. Znajdują się tam pozostałości potężnego wczesnośredniowiecznego grodu, który według archeologów należy identyfikować ze znanym z przekazów historycznych Czerwieniem. Przed tysiącem lat stanowił on główny ośrodek dla rozległego terytorium tzw. Grodów Czerwieńskich, o które na przełomie X i XI w., toczyły się walki pomiędzy Polską a Rusią. Swój największy rozkwit Grody Czerwieńskie przeżywały za panowania księcia halicko-włodzimierskiego Daniela w połowie XIII w. Później ich znaczenie malało, czego przyczyną były prawdopodobnie łupieżcze najazdy tatarskie.
Kunszt wykonania i finezja zdobień
Dwa najstarsze skarby, pochodzące z X w., zostały znalezione nieopodal grodziska, a ukryto je w pośpiechu w obliczu jakiegoś niebezpieczeństwa. Jeden schowano w płóciennym tobołku lub skórzanej sakiewce, a drugi włożono w gliniane naczynie.
– Wykonane ze srebra, brązu, szkła i karneolu ozdoby kobiece zachowały się w bardzo dobrym stanie. Zachwycają kunsztem wykonania i finezją zdobień – podkreśla Olga Krukowska, kustosz z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku. – Znajdziemy tu wiele odmian zausznic noszonych na uchu lub zaczepianych na opasce tak, aby zwisały po bokach tuż za uszami. Podobnie noszono delikatne kabłączki skroniowe w kształcie otwartego krążka, na które nawlekano paciorki. Zobaczymy także lunule, czyli zawieszki przedstawiające sierp księżyca, które były dla kobiet symbolem płodności, ochrony i szczęścia.
W skład obu skarbów wchodzą przedmioty pochodzące z różnych części Europy, zarówno z Zachodu (Polska), jak i Wschodu (Ruś), a nawet z Południa (obszar Czech i Słowacji). Świadczy to o zamożności i dalekosiężnych kontaktach miejscowych elit.
Kontrowersyjny pochówek
Na trzecie znalezisko biżuterii natrafiono w trakcie badań wykopaliskowych na grodzie. Ozdoby złożono w połowie XIII w. jako dar grobowy. Sam pochówek budzi jednak wiele kontrowersji. Srebrne przedmioty znajdowały się bowiem w nogach skrępowanego dorosłego mężczyzny z odciętą głową. Obok niego pochowano zaś dziecko wraz z toporem u nóg. Grób natomiast wkopano w wał grodziska.
| Pozostałości grodu w Czermnie wciąż otaczają wysokie na 6 metrów wały. Sąsiadują z nim podgrodzia i chrześcijańskie cmentarzyska. Elementy te składają się na rozległy kompleks osadniczy położony nad rzeką Huczwą, który może obejmować obszar nawet 150 hektarów. Niedawno na jednym z podgrodzi zlokalizowano ślady romańskiego kościoła. Zakłada się, że przebadanie całego kompleksu osadniczego w Czermnie może jeszcze potrwać nawet kilka dziesięcioleci. |
Nie tylko waśnie i spory. Arcydzieła średniowiecznej sztuki jubilerskiej z Czermna jako świadectwa tworzenia się pogranicza polsko-ruskiego
- wernisaż: 22 czerwca 2017 r., środa, godz. 13.00
- wystawa czynna: 22 czerwca – 3 września 2017 r.
- Muzeum Archeologiczne w Gdańsku
- Dom Przyrodników
- ul. Mariacka 25/26
- Gdańsk
Zabytki prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Regionalnego im. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim.
