Portal Samorządu Województwa Pomorskiego
Jednym z głównych zadań współczesnego poradnictwa zawodowego staje się wspieranie ludzi w procesie konstruowania kariery na różnych etapach ich życia. Doradcy zawodowi poszukują form i sposobów działania, dzięki którym będą mogli pomagać w planowaniu i przekształcaniu ich zawodowych ścieżek.
W Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku, 11 października 2017 r. odbyło się seminarium Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER) „Właściwa droga zawodowa. Doradztwo zawodowe i kształcenie ustawiczne”. Zebrani specjaliści poradnictwa zawodowego oraz beneficjenci programu w projektach unijnych realizują wsparcie dla osób młodych.
Podróż na tylnym siedzeniu
Coraz częściej kariera postrzegana jest jako całożyciowa droga, zindywidualizowana, zgodna z potencjałem danej osoby oraz adekwatna do otoczenia. To już nie jest tradycyjny model budowania ścieżek karier polegający na zdobywaniu kolejnych stopni awansu zmierzających do osiągnięcia sukcesu społeczno-finansowego. Frans Meijers, holenderski badacz poradnictwa kariery twierdzi, iż działania skierowane do dzieci i młodzieży szkolnej, w odniesieniu do tworzenia ich kariery, przypominają podróż samochodem, w trakcie której młodzi ludzie podróżują na tylnym siedzeniu. Wieziona na tylnym siedzeniu młodzież, mając za kierowców swoich rodziców, ewentualnie nauczycieli, nie jest odpowiednio przygotowana do przystanku, na którym musi wysiąść i zacząć swoją samodzielną podróż. Jak pomóc młodzieży przygotować się do tego momentu, by nie był on zaskoczeniem tylko świadomym przejściem z edukacji do środowiska pracy, jednocześnie nie dając gotowych wzorców i szablonów, które nie sprawdzają się w zmieniającej się rzeczywistości?
Doradcy a całożyciowa droga zawodowa
Podczas seminarium dr Joanna Minta opowiadając o konstruowaniu kariery młodych ludzi wskazywała niezwykle istotną i wciąż zbyt mało docenianą rolę poradnictwa zawodowego w tym procesie. Przejście z roli pomocnika w pisaniu CV i instruktora poszukiwania pracy do przewodnika czy tutora w procesie tworzenia całożyciowej drogi zawodowej to dla doradców zawodowych wyzwanie, ale jednocześnie możliwość wejścia na nowe etapy komunikacji i budowania relacji. Pomocne w tym są innowacyjne narzędzia, jednak najważniejszy jest ich indywidualny dobór do konkretnego człowieka. – Nie doradzać tylko wspierać, słuchać, współtowarzyszyć, być obok i dawać przestrzeń do własnych przemyśleń. Młodzi ludzie, ale też wszyscy inni, którzy przychodzą do doradcy zawodowego, motywacji do zmian powinni poszukiwać w sobie. Tylko wtedy szanse na skuteczną zmianę i efektywność stają się realne – mówiła dr Minta.
Olga Mrozowska, trenerka dialogu motywującego zwracała uwagę na potrzebę otwartości na drugiego człowieka i umiejętności słuchania, główne cechy profesjonalnego procesu doradczego. Dialog motywujący to styl prowadzenia rozmowy oparty na współpracy, służący wydobyciu i umocnieniu własnej motywacji i zobowiązania do zmiany. – Specjalista stosujący dialog motywujący w swojej pracy pomaga osobie z problemem osiągnąć swój cel poprzez wydobywanie i odkrywanie jej własnych możliwości i argumentów przemawiających za zmianą, w atmosferze szacunku, akceptacji i zrozumienia – podkreślała Mrozowska. Barbara Górka, ekspertka od poradnictwa socjodynamicznego, zwróciła uwagę na znaczenie współpracy między doradcami, pośrednikami pracy i wszystkimi instytucjami zajmującymi się poradnictwem zawodowym. – Nie możemy w swojej pracy być tylko indywidualistami, musimy pracować w teamie – zaznaczyła Górka.
Gamifikacja zwana grywalizacją
Wykorzystywanie mechaniki znanej z gier tradycyjnych i komputerowych do modyfikowania zachowań ludzi w różnych życiowych sytuacjach, w celu zwiększenia ich zaangażowania, to gamifikacja, zwana również grywalizacją. Dzięki niej, dobrowolnie podejmujemy się wykonania zadań, do których zazwyczaj sami nie umiemy się zmotywować. Wykładowcy Uniwersytetu Gdańskiego, prof. Joanna Mytnik i dr Wojciech Glac, podzielili się z uczestnikami pomysłem na gamifikację wśród studentów. Na jednym z najtrudniejszych podczas studiów przedmiocie wprowadzili formę zaliczenia poprzez udział w grze. Podczas 7 tygodni studenci muszą włożyć w przejście kolejnych etapów wiele własnej pracy, wykazać się dużą wiedzą, przygotowywać eseje i zaliczać cząstkowe testy. Jednak dobrze zaprojektowana fabuła gry i urozmaicone zadania sprawiają, że taka forma zdobywania wiedzy cieszy się ogromną popularnością. Wygraną jest zwolnienie z egzaminu lub z jego części. Co ważne, część studentów, która w czasie szybszym niż zakładany, uzyskuje wystarczającą liczbę punktów, by zostać z egzaminu zwolnionym, nie rezygnuje z udziału w grze, mimo że wiąże się to z dużym nakładem czasu i intelektualnym wysiłkiem. Refleksje studentów po zakończeniu gry są jednoznaczne – trzy razy więcej przyswojonej i ugruntowanej wiedzy. – Wiedza, którą zdobywają studenci, nie jest wiedzą bierną i odtwórczą, a nasi studenci są zmotywowani i zadowoleni – mówił dr Glac. Wykładowcy podkreślali, że gamifikacja to narzędzie uniwersalne nie tylko w edukacji. Doskonałe może być również do zwiększania aktywności młodych osób na rynku pracy czy rozwijania w nich przedsiębiorczości. Takie niestandardowe narzędzie w poradnictwie zawodowym może zachęcić młode osoby do czynnego budowania własnej kariery zawodowej i zastanowienia się nad własnymi wyborami.
Jak pomóc Pomorzanom?
Swoimi doświadczeniami dzielili się beneficjenci projektów PO WER, skierowanych do osób młodych pozostających bez pracy, które nie uczą się i nie szkolą (tzw. NEET). Seminarium zakończyło się dyskusją o wyzwaniach poradnictwa zawodowego w projektach wspierających osoby młode. Podczas spotkania uczestnicy stwierdzili, że szkoły nadal nie przygotowują do wejścia na rynek pracy i choć proces zwiększający liczbę spotkań z doradcą zawodowym w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych już się rozpoczął, to jest to dopiero początek drogi. Dlatego też, wychodząc naprzeciw tym problemom, samorząd województwa pomorskiego podjął działania – wynikające ze zobowiązań podjętych w Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 – zmierzające do wdrożenia regionalnego systemu poradnictwa zawodowego. Działania polegają m.in. na skoordynowaniu sieci współpracy podmiotów zaangażowanych w świadczenie usług poradnictwa zawodowego, tj. powiatowych urzędów pracy, akademickich biur karier, poradni psychologiczno-pedagogicznych, ochotniczych hufców pracy, jednostek samorządu terytorialnego. Wzmacnia to aktywność mieszkańców regionu – zarówno uczniów, jak i osób będących już na rynku pracy, tak by zyskiwali oni możliwość lepszych wyborów i budowania własnej kariery zgodnej z ich aspiracjami i predyspozycjami, ale także adekwatnej do sytuacji na rynku pracy.
