Po 73 latach od zakończenia drugiej wojny światowej, po 15 latach starań i 10 latach wytężonych prac konserwatorskich i organmistrzowskich, od połowy 2018 r. można podziwiać pełne możliwości brzmieniowe zrekonstruowanego 400-letniego instrumentu we franciszkańskim kościele pw. Świętej Trójcy na gdańskim Starym Przedmieściu.

 

Muzyczne Boże Narodzenie

Boże Narodzenie w literaturze organowej to przepiękne opracowania pieśni i kolęd, a także utworów nawiązujących do obrazów biblijnych związanych z tym okresem, jak wizyta pasterzy czy mędrców w Betlejem przy żłóbku. I takich kompozycji Jana Sebastiana Bacha, Wilhelma Friedricha Markulla, Andrzeja Szadejki, Dietricha Buxtehudego i innych kompozytorów będzie można posłuchać podczas muzycznego. To początek pięknej tradycji bożonarodzeniowych koncertów organowych. Na wyjątkowych organach zagra Andrzej Szadejko. – Przez 10 lat ponad 100 osób z różnych krajów świata przyjeżdżało i pracowało przy tym instrumencie. Podczas koncertu bożonarodzeniowego będzie można posłuchać pełnych możliwości brzmieniowych zrekonstruowanego instrumentu – mówi Andrzej Szadejko

 

Takie lectorium jest tylko w Gdańsku

Tylko w tym miejscu możemy podziwiać piękno muzyki rozbrzmiewającej z jedynego w Polsce muzycznego lectorium (lektorium to otwarte repozytorium naukowe, umożliwiające przechowywanie i publiczne udostępnianie dorobku) w niezmienionej od 500 lat gotyckiej akustyce w sposób nieosiągalny gdzie indziej. Głównym towarzyszem muzycznej podróży będą unikatowe w skali europejskiej wielkie barokowe organy, które z cierpliwą pieczołowitością przez 10 lat były rekonstruowane.

 

Barokowe organy Mertena Friese

Manierystyczno-barokowe organy we franciszkańskim kościele Świętej Trójcy w Gdańsku to jeden z największych zabytków ruchomych na Pomorzu, skomplikowane urządzenie mechaniczne, obiekt architektoniczny, sztuk plastycznych, prac rzemieślniczych, prac konserwatorskich. To tysiące metalowych piszczałek. Odbudowana sekcja wielkich organów, zwana Rückpositivem, zawiera tych piszczałek bez mała 800. Ten 45-głosowy mechaniczny instrument z wiatrownicami klapowo-zasuwowymi umiejscowiony jest we wschodniej części świątyni, blisko lektorium. Instrument posiada pięć sekcji brzmieniowych, w tym dwie sekcje pedałowe, co jest unikatowym rozwiązaniem konstrukcyjno-stylistycznym w barokowym budownictwie organowym. Manierystyczny wystrój plastyczny szaf głównej, przedniej i empory organowej należy do najpiękniejszych i najznakomitszych przykładów tej stylistyki w Europie. Do jednorodnej konstrukcji przylega dobudowany na początku XVIII w. balkon z oddzielną szafą w stylu późnobarokowym, ozdobiony rzeźbionymi motywami akantu oraz naturalnej wielkości orkiestrą anielską. Organy wybudował najprawdopodobniej Merten Friese w latach 1616-1618. Manierystyczną oprawę szaf organowych wykonał Hans Schnabel. W roku 1703 Tobias Lehmann dobudował do organów, od strony południowej, oddzielną szafę pedałową, w której umieścił największe piszczałki tej sekcji. W 1757 r. Friedrich Rudolf Dalitz dokonał ostatniej barokowej rozbudowy instrumentu. W roku 1914 Otto Heinrichsdorff wymienił zawartość organów, budując praktycznie nowy, 58-głosowy instrument. W trakcie II wojny światowej, w 1943 r., wykonano fotograficzną i rysunkową dokumentację zabytkowych elementów organów, a następnie zdemontowano je i wywieziono na Żuławy. Po wojnie zdemontowane elementy powróciły do Gdańska i były składowane na poddaszu kościoła Świętej Trójcy. W roku 1960 odbudowano balkon i prospekt szafy pedałowej z roku 1703. W latach 2008-2018 z inicjatywy franciszkanów, przy wsparciu wielu osób, firm i instytucji, wykonano pełną konserwację, rekonstrukcję i montaż pozostałych historycznych balkonów, prospektów oraz szaf organowych, umieszczając w nich (w latach 2012-2018) kolejny nowy instrument o brzmieniu manierystyczno-barokowym. Więcej informacji znajduje się na stronie internetowej gdańskich Franciszkanów.

 

Andrzej Szadejko

Urodził się  w 1974 r. w Gdańsku. Studiował grę organową w Gdańskiej Akademii Muzycznej. Z wyróżnieniem ukończył Akademię Muzyczną w Warszawie i Hochschule für Alte Musik Schola Cantorum Basiliensis. W Schola Cantorum Basiliensis ukończył, także z wyróżnieniem, naukę śpiewu oraz kurs kompozytorski u Rudolfa Lutza. W roku 2002 obronił przewód doktorski w Akademii Muzycznej w Łodzi, a w 2012 r. uzyskał tytuł naukowy doktora habilitowanego sztuk muzycznych w Akademii Muzycznej w Poznaniu. Uczestniczył w wielu kursach mistrzowskich w Polsce, Niemczech, Holandii i Szwajcarii. Jest finalistą i laureatem wielu konkursów organowych w Polsce i za granicą (Rumia, Gdańsk, Warszawa, Odense, Brugge). Od roku 1994 regularnie koncertuje w Polsce i innych krajach europejskich (Szwajcaria, Czechy, Dania, Holandia, Szwecja, Włochy, Niemcy, Finlandia). Oprócz organowej działalności koncertowej, zajmuje się śpiewem w repertuarze kameralnym i oratoryjno-kantatowym, a także komponowaniem. Adiunkt w Katedrze Muzyki Kościelnej Akademii Muzycznej w Gdańsku, gdzie wykłada grę na organach i realizację basso continuo. Prowadził kursy interpretacji muzyki organowej w Polsce i Finlandii. Przewodniczył pracom nad odbudową historycznych organów Mertena Friese w kościele oo. Franciszkanów pw. św. Trójcy w Gdańsku. Jest szefem i założycielem zespołu wokalno-instrumentalnego Goldberg Baroque Ensemble, z którym nagrywa premierowe wykonania gdańskich kantat kompozytorów XVIII-wiecznych. Jest laureatem Pomorskiej Nagrody Artystycznej 2018, której patronuje marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk. Artysta otrzymał statuetkę w kategorii Kreacje artystyczne za festiwal ORGANy Plus+, za próbę odtworzenia muzyki dawnych mistrzów poprzez użycie oryginalnych dawnych instrumentów i techniki wykonawczej. Więcej informacji znajduje się na stronie internetowej Andrzeja Szadejki.

 

 

 

Koncerty dla Gdańszczan – Puer Natus. Obchody jubileuszu 400-lecia powstania organów Mertena Friese

  • 30 grudnia 2018 r., niedziela, godz. 15.30
  • franciszkański kościół pw. Świętej Trójcy
  • ul. Świętej Trójcy  4
  • Gdańsk-Stare Przedmieście