Jak dzisiaj artyści – doświadczeni i rozpoczynający karierę – widzą i odbierają literaturę sprzed prawie wieku? Pokazuje to wystawa „Wiatr od morza. W sto lat później” w Muzeum Narodowym w Gdańsku.

 


Andrzej Umiastowski, Odjazd Smętka, 2018, olej na płótnie, 120×100 cm, fot. © MNG


Marcin Zawicki, Smętek, 2018, olej na płótnie, 100×100 cm, fot. © MNG


Janusz Akermann, Rzeź w Gdańsku, 2018, olej na płótnie, 150×150 cm, fot. © MNG

 

Dlaczego „Wiatr od morza”?

Książka ukazała się na początku lat 20. XX w. Stefan Żeromski już wcześniej przyjeżdżał na Pomorze, które go zauroczyło i zafascynowało. Przebywał w Gdyni (w Orłowie jest Domek Żeromskiego), w Kwidzynie, na Półwyspie Helskim, w Waplewie w Dworku Sierakowskich, gdy był zaangażowany w sprawy plebiscytu. – W 1918 r. los Pomorza nie był jeszcze znany. Nie toczyły się tutaj zmagania militarne, ale trwała walka o tożsamość tych ziem i jej mieszkańców. „Wiatr od morza” Stefana Żeromskiego to zbiór opowieści, które w pierwszych latach Niepodległości przybliżały Polakom sprawy morskie i pomorskie. Dzieło Żeromskiego obudziło w wielu rodakach miłość do morza i jego spraw, legło u fundamentów innego wielkiego dzieła II Rzeczypospolitej – Gdyni – mówił Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego. – Jest dla mnie źródłem ogromnej satysfakcji, iż tak wielu znakomitych artystów zechciało wziąć udział w nowym malarskim spojrzeniu na dzieło. Niech wiatr od morza ciągle wieje! – dodał marszałek podczas wernisażu. Z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości przygotowano kolejne wydanie „Wiatru od morza”. Jest to edycja wyjątkowa, bibliofilska, a ze względu na prace malarskie – w dużym formacie. Można ją zakupić w Muzeum Narodowym i w miastach, do których zawita wystawa podczas podróży po naszym województwie.

 

Stulecie odzyskania niepodległości

Powstałe obrazy ilustruja specjalne wydanie książki, nieprzypadkowo wybranej do tego projektu. Żeromski napisał „Wiatr od morza” pod wpływem zachwytu polskim wybrzeżem, jego krajobrazem i historią w czasie swojej działalności plebiscytowej na Powiślu w 1920 roku. „Wiatr od morza” to 18 opowiadań, dotyczących różnych miejsc i czasów Pomorza, historie, które przybliżają czytelnikom dzieje pomorskie i morskie. – Pisarz, zwany sumieniem narodowym, zafascynował się ludźmi, których spotykał na Pomorzu. „Wiatr” stał się wielkim bestsellerem. To dramatyczna historia tej ziemi. Czy z tej przygody przeżywanej po 100 latach może coś wyniknąć? – pytał podczas otwarcia wystawy Władysław Zawistowski, dyrektor Departamentu Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. – Dziś „Wiatr” został na nowo zinterpretowany przez dzieła malarskie wspaniałych twórców, których mamy na Wybrzeżu. To bardziej wiatr od Pomorza – dodał dyrektor.

 

Doświadczenie i młodość

Do projektu, nad którym patronat honorowy objął marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk, zaproszono 20 pomorskich artystów – zarówno uznanych twórców, jak i młodych artystów dopiero rozpoczynających swoją malarską karierę. Są to: Janusz Akermann, Kiejstut Bereźnicki, Beata Ewa Białecka, Józef Czerniawski, Henryk Cześnik, Zbigniew Gorlak, Kazimierz Kalkowski, Jacek Kornacki, Marek Model, Anna Orbaczewska-Niedzielska, Anna Reinert-Faleńczyk, Joanna Rusinek, Ewa Skaper, Maciej Świeszewski, Andrzej Umiastowski, Mariusz Waras, Sławomir Witkowski, Krzysztof Wróblewski, Anna Wypych-Klimkowska, Marcin Zawicki.

Twórcom nie narzucano ani technik malarskich, ani rozwiązań formalnych. Każdy z nich stworzył więc kompozycję we własnym stylu, posługując się oryginalnym językiem kodów, symboli i znaczeń. Prace trwały 3 miesiące. Muzeum Narodowe w Gdańsku zakupiło prace i tak powstała pomorska kolekcja inspirowana „Wiatrem od morza”. Wystawa będzie prezentowana w Gdańsku od 15 października do 11 listopada 2018 r., czyli do dnia setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Jednakże to nie koniec prezentacji – część prac znajdzie miejsce w stałej galerii malarstwa Muzeum Narodowego w Gdańsku, a inne będą wędrować po naszym regionie. Dzieła będzie można zobaczyć m.in. w Bytowie, Malborku, Waplewie, Słupsku, Sztumie i Wejherowie.

 

 

Wiatr od morza. W sto lat później

  • wernisaż – 14 października 2018 r., niedziela, godz. 12.00
  • wystawa czynna czynna od 15 października do 11 listopada 2018 r.
  • Muzeum Narodowe w Gdańsku, Oddział Sztuki Nowoczesnej (Pałac Opatów)
  • ul. Cystersów 18
  • Gdańsk
  • godziny otwarcia w sezonie zimowym od 1 października do 30 kwietnia
         pon. – nieczynne
         wt.–niedz. w godz. 9.00–16.00
  • bilety:
       piątek – dzień bezpłatny
       normalny – 5 zł
       ulgowy – 2,50 zł
       dzieci i młodzież 7–26 lat – 1 zł
       rodzinny – 10 zł