Obraz zatytułowany „Pomorze" został zamówiony w 1923 r. przez ówczesnego wojewodę pomorskiego Stanisława Wachowiaka. Jego autorem był poznański malarz Henryk Jackowski-Nostitz. W 2018 r. rodzina wojewody Wachowiaka zdecydowała o przekazaniu tego dzieła marszałkowi województwa pomorskiego.
Uroczyste przekazanie obrazu odbyło się 15 października 2018 r. podczas ostatniej w tej kadencji sesji Sejmiku Województwa Pomorskiego.
„Obraz trafi w godne ręce”
Przed wojną obraz należał do wojewody Stanisława Wachowiaka. – Miał on pod Starogardem Gdańskim posiadłość, w której ów obraz się znajdował. Majątkiem zarządzała jego siostra, czyli matka mojej żony – wspomina Michał Żaboklicki, ofiarodawca obrazu. – Tuż po wojnie, z obawy o swoje życie Stanisław Wachowiak wyjechał z Polski, a cała rodzinna spuścizna trafiła właśnie do nas.
Ostatecznie potomkowie wojewody Wachowiaka zdecydowali, aby obraz „Pomorze” przekazać marszałkowi województwa pomorskiego. – Jesteśmy zadowoleni, że trafi on w godne ręce gospodarza województwa. Marszałek jest osobą, która integruje wszystkich mieszkańców i kieruje Pomorzem, podobnie jak to czynił Stanisław Wachowiak, stąd mój pomysł, aby to właśnie jemu podarować ten obraz – dodaje Michał Żaboklicki.
– Składam wyrazy najwyższego uznania i wdzięczności za okazaną życzliwość i hojność w tym szczególnym dla nas roku, roku obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości i dwudziestolecia samorządu wojewódzkiego. Przekazanie przez pana Michała Żaboklickiego w darze tego obrazu to wspaniałe świadectwo wielkiego serca i szacunku dla historii naszego regionu – podkreślił marszałek Mieczysław Struk. Marszałek wręczył także rodzinie pamiątkowy medal „De nihilo nihil fit”.
Obraz oficjalnie został przekazany na rzecz Muzeum Narodowego w Gdańsku, ale będzie eksponowany w budynku Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego przy ul. Okopowej.
* * *
|
Stanisław Wachowiak (1890-1972) Urodził się w 1890 r. w Smolicach w Wielkopolsce. W 1911 r. rozpoczął studia ekonomiczne na Uniwersytecie w Berlinie, a kontynuował w Strasburgu (wówczas na terenie niemieckiej Alzacji), skąd wydalono go za używanie języka polskiego podczas rozmów w miejscach publicznych. Naukę ukończył na Uniwersytecie w Monachium w 1915 r. uzyskując doktorat. Po studiach powrócił do Wielkopolski i pracował w bankowości, m.in. w 1916 r. został dyrektorem Banku Ludowego w Inowrocławiu. Był członkiem polskiej Rady Ludowej w Inowrocławiu. W czasie powstania wielkopolskiego przejął władzę w mieście i doprowadził do ewakuacji niemieckiego garnizonu. Został pierwszym polskim przewodniczącym Rady Miejskiej Inowrocławia (1919-1920). Po uzyskaniu przez Polskę niepodległości działał politycznie w Narodowej Partii Robotniczej. Był posłem na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm I kadencji (1920-1924) oraz podsekretarzem stanu w Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej (1920-1922). |
|
|
Z mandatu poselskiego i stanowisk partyjnych zrezygnował po powołaniu go na urząd wojewody pomorskiego (1924-1926). Wspierał wtedy budowę portu w Gdyni, a w 1926 r. podpisał dekret erekcyjny miasta. Następnie był dyrektorem Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu (1926-1929) oraz dyrektorem Związku Kopalń Górnośląskich w Katowicach (1931-1939). W czasie okupacji niemieckiej pełnił funkcję wiceprezesa Rady Głównej Opiekuńczej, polskiej organizacji charytatywnej działającej w Generalnym Gubernatorstwie. W 1946 r., zagrożony aresztowaniem przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, wyjechał z Polski i przebywał odtąd na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii oraz Irlandii, a od 1952 r. w Brazylii. Zmarł w 1972 r. w São Paulo. W Gdyni w dzielnicy Wzgórze Św. Maksymiliana istnieje ulica Wojewody Stanisława Wachowiaka. |
|
Henryk Jackowski-Nostitz (1885-1948) Urodził się w 1885 r. Ukończył gimnazjum w Poznaniu, a w latach 1905-1908 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. W 1912 r. wraz z Wiktorem Gosienickim założył w Poznaniu pracownię malarstwa kościelnego i witrażownictwa Polichromia. W pierwszych latach działania pracowni wykonywał drobne prace, a rozgłos przyniósł mu wyjątkowo dobrze odebrany przez środowisko artystyczne, remont Złotej Kaplicy w poznańskiej katedrze. Był także założycielem grupy artystów wielkopolskich Plastyka, członkiem Rady Artystycznej Miasta Poznania oraz Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. W 1939 r. uczestniczył w obronie Warszawy. Po wojnie powrócił do Poznania i postanowił wznowić działalność artystyczną. Zmarł w 1948 r. |
|
| Henryk Jackowski-Nostitz jest autorem około 200 witraży, w tym m.in. witraży ze scenami z powstania wielkopolskiego (1924) oraz spotkania królowej Jadwigi z delegacją krzyżacką (1927) z kościoła św. Mikołaja w Inowrocławiu czy witraży na klatce schodowej w dawnej Kasie Chorych w Toruniu. Wykonał także polichromie m.in. w kościele św. Wojciecha w Poznaniu, kościele św. Stanisława Biskupa Męczennika (obecna konkatedra) w Ostrowie Wielkopolskim oraz kościele św. Mikołaja i św. Marcina (obecna katedra) w Bydgoszczy. |
