Dźwiękiem syren o godz. 4.45 przy pomniku Obrońców Wybrzeża na Westerplatte rozpoczęły się w niedzielę, 1 września obchody 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej. W uroczystościach zorganizowanych przez władze miasta udział wzięli przedstawiciele polskiego parlamentu, administracji rządowej i samorządowej. Do Gdańska przyjechały też zagraniczne delegacje z miast dotkniętych II wojną światową.
Na Westerplatte obecni byli m.in. premier Mateusz Morawiecki, marszałek Senatu Stanisław Karczewski, wicemarszałkowie Sejmu i Senatu: Małgorzata Kidawa-Błońska i Bogdan Borusewicz, zastępca szefa Kancelarii Prezydenta RP Paweł Mucha oraz marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk. Obecni byli też wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Frans Timmermans, nagrodzony wczoraj przez Europejskie Centrum Solidności Medalem Wdzięczności, oraz delegacje z 24 miast dotkniętych II wojną światową.
Aleksandra Dulkiewicz: „Stoimy po stronie pamięci, która służy budowaniu wspólnoty”
Uczestników uroczystości powitała prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz. – Nie ma wśród nas prezydenta Pawła Adamowicza. To on razem z harcerzami zainicjował te spotkania o świcie. Początkowo w skromnym gronie: obrońców Westerplatte, kombatantów i harcerzy. Dziękujemy za tę tradycję. Ufam, że za rok na tej ziemi znów staniemy, we wspólnocie. Dzisiaj, w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej, chcę z całą mocą podkreślić, że stoimy po stronie pamięci. Pamięci, która służy budowaniu wspólnoty narodowej, jedności Europy, jedności, która umacnia demokrację i wolność. Tu na Westerplatte apelujemy: pokój, nie wojna! Nigdy więcej wojny! – powiedziała prezydent Dulkiewicz.
Andrzej Duda: „Stąd powinno płynąć przesłanie pamięci i przestrogi”
Paweł Mucha, zastępca szefa Kancelarii Prezydenta RP odczytał list prezydenta Andrzeja Dudy. „Postawa bohaterów z Westerplatte zdumiała napastników. Już w tamtych pamiętnych wrześniowych dniach stała się powodem do dumy i niezwykłą inspiracją dla wszystkich polskich patriotów. Już wtedy krzepiła serca obrońców Rzeczypospolitej, którzy, mimo skrajnie trudnego położenia, bili się coraz lepiej. Zmagania o Westerplatte są i na zawsze pozostaną jedną z najpiękniejszych i najbardziej czczonych kart w kronikach chwały polskiego oręża. Z tym większą radością przyjąłem wiadomość o wmurowaniu w tym świętym dla Polaków miejscu kamienia węgielnego pod budowę Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. To właśnie stąd powinno nieustannie płynąć przesłanie pamięci i przestrogi, pokoju i europejskiego pojednania – napisał prezydenta Duda.
Mateusz Morawiecki: „Trzeba mówić o tamtych stratach, trzeba domagać się zadośuczynienia”
Premier Mateusz Morawiecki w swoim wystąpieniu przypominał o bilansie wojennych strat, podkreślał, że temat zadośćuczynienia za powstałe zniszczenia jest wciąż aktualny. – Wielkie straty całej II wojny światowej: materialne, duchowe, gospodarcze i finansowe, odrabiamy przez ostatnie 30 lat. Ta czarna noc, która spadła na Polskę równo 80 lat temu, oznaczała nie tylko podpalenie polskich domów, oznaczała również śmierć nadziei, polskiej przyszłości, nauki, fabryk. Wszyscy w Polsce znamy wielki wysiłek stworzenia Centralnego Okręgu Przemysłowego czy budowy Gdyni. Straty materialne zadane przez Niemców były co najmniej kilkadziesiąt razy większe od tego wysiłku finansowego. Dlatego o tamtych stratach trzeba mówić, trzeba pamiętać, trzeba domagać się prawdy, trzeba domagać się zadośćuczynienia – mówił premier Morawiecki.
Frans Timmermans: „Musimy wykazać się tolerancją i wzajemnym szacunkiem”
Gromkimi brawami przyjęte zostało wystąpienie Fransa Timmermansa, wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej. – Jestem Holendrem. My w dużej mierze swoje wyzwolenie zawdzięczamy polskim żołnierzom, a szczególnie żołnierzom generałów Maczka i Sosabowskiego. Pochodzę z Bredy, dokąd trafili żołnierzy polscy. Mój ojciec niewiele pamięta, ale pamięta serdeczność polskich żołnierzy. Chciałbym też powiedzieć, że jako Europejczycy musimy wykazać się tolerancją i wzajemnym szacunkiem zwłaszcza teraz, kiedy Europa jest zjednoczona. Nie możemy pozwolić na to, aby ludzie głoszący nietolerancję i nienawiść jako dobry sposób prowadzenia polityki, głoszący konflikt, wzięli górę – zaznaczył Frans Timmermans.
Na Westerplatte jak co roku modlili się duchowni wielu wyznań. Apel Pamięci odczytał komandor podporucznik Adam Tomys, a słowa odezwy harcerskiej wygłosił harcmistrz Artur Lemański. Następnie oddana została salwa honorowa. Uroczystość zakończyły się złożeniem kwiatów przed pomnikiem Obrońców Wybrzeża.
Fot. Krzysztof Mystkowski / KFP
