Zespół ekspertów z zakresu obronności przygotował analizę dotyczącą znaczenia przekopu przez Mierzeję Wiślaną w kontekście bezpieczeństwa państwa. Specjaliści stwierdzili, że z militarnego punktu widzenia ta inwestycja nie ma żadnego uzasadnienia. Żaden okręt Marynarki Wojennej nie będzie mógł bezpiecznie przepłynąć wykonanym torem wodnym i wejść do portu w Elblągu.
Temat przekopu przez Mierzeję Wiślaną wrócił podczas XXII sesji Sejmiku Województwa Pomorskiego, która odbyła się 22 czerwca 2020 r. Stało się tak za sprawą apelu dotyczącego budowy przekopu, przygotowanego przez radnych z klubu Prawa i Sprawiedliwości. Radni otrzymali też treść specjalistycznej ekspertyzy na temat militarnego wykorzystania przekopu.
„Zwróciliśmy się o przygotowanie analizy”
Według rządu przekop Mierzei Wiślanej to inwestycja, która ma gospodarczo ożywić Warmię i Mazury, a jednocześnie projekt ten realizowany jest pod kątem bezpieczeństwa państwa. Strona rządowa powołuje się przy tym na nieznane opinii publicznej ekspertyzy i opracowania wojskowe, uzasadniające budowę przekopu.
– Zwróciliśmy się do Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z prośbą o wskazanie analiz, lub innych dokumentów potwierdzających militarne i gospodarcze znaczenie przekopu. Ministerstwo odesłało nam jedynie dwa linki do strony internetowej Urzędu Morskiego w Gdyni. Zwróciliśmy się również o przygotowanie analizy w zakresie obronności do Instytutu Bezpieczeństwa i Rozwoju Międzynarodowego. Materiał ten otrzymaliśmy pod koniec ubiegłego tygodnia – wyjaśnia przewodniczący sejmiku Jan Kleinszmidt.
Opinia została opracowana przez zespół ekspertów, wśród których znajdują się byli sekretarze stanu i podsekretarze stanu resortu obrony, spraw wewnętrznych, spraw zagranicznych, edukacji, wysocy rangą wojskowi Sił Zbrojnych RP i USA, dyrektorzy departamentów ministerstw obrony, spraw wewnętrznych, a także naukowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Sztuki Wojennej oraz Wyższej Szkoły Policji.
Co zawiera ekspertyza?
Według ekspertów z Instytutu Bezpieczeństwa i Rozwoju Międzynarodowego „uzasadnienie projektu przekopu Mierzei Wiślanej względami militarnymi jest nie do obronienia”. W ekspertyzie czytamy m.in., że żaden z okrętów Marynarki Wojennej RP, ani też żadna jednostka pomocnicza i zabezpieczenia działań, już przez wzgląd na zanurzenie nie będzie mogła przejść bezpiecznie torem wodnym i wejść do portu w Elblągu. Port w Elblągu nie posiada żadnej infrastruktury, która mogłaby być wykorzystana do zabezpieczenia bazowania okrętów bojowych.
„(…) Żadne jednostki pływające Marynarki Wojennej, które mogą posiadać realne zdolności operacyjne, nie mogą bazować w porcie Elbląg. Nie mogą tym samym dostarczyć dodatkowych zdolności operacyjnych z tytułu ich bazowania w nowym porcie Elbląg. Gdyby nawet w przypadku mobilizacyjnych wysiłków państwa i gotowości do znacznego pogłębienia toru wodnego, okazało się, że nawet okręt klasy Fregata Rakietowa może wejść do „portu wojennego Elbląg”, to w przypadku wybuchu konfliktu na Wschodniej Flance NATO, ta sama Fregata Rakietowa już pozostanie na trwale pomnikiem zatopionym w „porcie wojennym Elbląg”, bądź też polegnie na dnie z honorem na współrzędnych geograficznych śluzy umiejscowionej na kanale przebiegającym przez Mierzeję Wiślaną” – pisze w ekspertyzie gen. dyw. w st. spocz. prof. dr hab. Bogusław Pacek, dyrektor IBiRM. Przygotowując ekspertyzę specjaliści dokładnie przeanalizowali wszystkie parametry, m.in. powierzchnię i głębokość zalewu w różnych jego miejscach.
Zobacz pełną treść ekspertyzy w sprawie wykorzystania przekopu w celach militarnych
O przekopie na sejmiku
Na początku czerwca radni Prawa i Sprawiedliwości złożyli pod głosowanie na najbliższej sesji sejmiku projekt apelu dotyczącego budowy przekopu. W dokumencie tym wskazano, że „Sejmik Województwa Pomorskiego wzywa przedstawicieli wszystkich organów władz publicznych do zgodnej współpracy mającej na celu zakończenie w terminie budowy kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną”, ponieważ „przekop Mierzei Wiślanej jest przedsięwzięciem niezwykle ważnym dla bezpieczeństwa i rozwoju Pomorza i całej Polski”.
Zobacz pełną treść apelu przygotowanego przez klub PiS
Projekt apelu opiniowała Komisja Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, która – w oparciu o dostępne analizy i opinie ekspertów – zaproponowała wprowadzenie zmian do jego treści. W uzupełnionym dokumencie zapisano, że „Sejmik Województwa Pomorskiego, w związku z trwającą budową kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną, apeluje do przedstawicieli wszystkich organów władz publicznych o merytoryczną współpracę z poszanowaniem obowiązującego prawa polskiego oraz UE, jak również interesów mieszkańców Pomorza, a także w zgodzie z koniecznością ochrony zasobów środowiska”. Jednocześnie sejmik „przypomina, że to na Rządzie RP spoczywa pełna odpowiedzialność za realizację Przekopu oraz wynikające stąd konsekwencje”.
Zobacz pełną treść apelu uzupełnionego przez Komisję Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej
Radni klubu PiS, po zarządzonej na ich prośbę przerwie w obradach, nie zgodzili się jednak na wprowadzenie zmian. Ostatecznie, po burzliwej dyskusji, projekt uchwały zawierającej apel w sprawie przekopu Mierzei Wiślanej został na wniosek klubu PiS (który był inicjatorem projektu apelu) zdjęty z porządku obrad Sejmiku.
