Pod naciskiem nazistowskich władz miasta, 80 lat temu rozpoczęła się rozbiórka Wielkiej Synagogi w Gdańsku. Zniknął jeden z symboli obecności Żydów nad Motławą. Temu wydarzeniu poświęcone będą spotkania organizowane w niedzielę, 26 maja 2019 r.
Na początku 1939 r. gdańska Gmina Synagogalna, pod brutalnym naciskiem nazistowskich władz Wolnego Miasta Gdańska, zgodziła się na sprzedanie Senatowi Wolnego Miasta, zbudowanej w 1887 r., Wielkiej Synagogi przy ówczesnej Reitbahnstrasse (dziś ul. Bogusławskiego). Było to jednym z warunków w miarę swobodnej emigracji Żydów z Gdańska.
W kwietniu 1939 r. synagoga została całkowicie opróżniona. Przedmioty liturgiczne, a wraz z nimi słynna kolekcja judaików Lessera Giełdzińskiego, zostały ewakuowane do Nowego Jorku, organy i ławki – sprzedane, a bogate, sięgające XVII w. archiwum – wywiezione do Jerozolimy. Następnie, 3 maja 1939 r. niemieckie władze miasta otoczyły budynek drewnianym parkanem, na którym umieściły złowrogi napis: „Przybądź ukochany maju i uwolnij nas wreszcie od Żydów!”.
Tak rozpoczęła się systematyczna rozbiórka Wielkiej Synagogi. Wkrótce budynek całkowicie zniknął z pejzażu Gdańska, a wraz z nim symbol wielowiekowej obecności Żydów w mieście nad Motławą.
Program spotkań:
- Muzeum Narodowe w Gdańsku, ul. Toruńska 1
godz. 12.00 – wykład Mieczysława Abramowicza (MNG) pt. „Wielka Synagoga w Gdańsku. Ludzie i zdarzenia”
godz. 12.45 – wykład Izabeli Jastrzembskiej-Olkowskiej (Muzeum Gdańska) pt. „Skarby Wielkiej Synagogi. Kolekcja Lessera Giełdzińskiego” - Makieta Wielkiej Synagogi przy Teatrze Szekspirowskim, ul. Bogusławskiego
godz. 16.00 – modlitwa w intencji pomordowanych gdańskich Żydów - Nowa Synagoga w Gdańsku-Wrzeszczu, ul. Partyzantów 7
godz. 17.00 – debata LeDaber. Rozmowy o… tolerancji: „Tradycyjna” tolerancja gdańska. Mity czy rzeczywistość?
|
Organizatorami spotkań są: Muzeum Narodowe w Gdańsku, Gmina Wyznaniowa Żydowska w Gdańsku oraz Fundacja Jewish Community Centre Gdańsk / Centrum Społeczności Żydowskiej w Gdańsku. |
