Skarby z kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku. Jakie nowe wystawy zobaczymy podczas nocy muzeów?

 

W dawnej bibliotece klasztornej prezentowana będzie druga część galerii sztuki średniowiecznej. Stanowi ona rozszerzenie wystawy znajdującej w dawnym kapitularzu o dzieła sztuki powstałe od końca XV do pierwszej ćwierci XVI w. Będzie tu można zobaczyć m.in. rzeźby ołtarzowe oraz późnogotyckie meble. Udostępniona zostanie również niewielka przestrzeń pomiędzy kapitularzem a biblioteką, w której będzie można oglądać wybrane dzieła z kolekcji średniowiecznych paramentów liturgicznych.

Natomiast na wystawie dawnej cyny prezentowane będą wyroby konwisarskie od XV do XIX w. Ekspozycja, która powróci w nowej odsłonie po ponad dziesięciu latach, została ulokowana w przyziemiu w bezpośrednim sąsiedztwie krużganków. Przeprowadzone tu przed gruntownym remontem  prace archeologiczne pozwoliły na odsłonięcie fragmentów XV-wiecznej posadzki ze szkliwionych płytek ceramicznych z późniejszymi uzupełnieniami. Będzie można ją oglądać dzięki zastosowaniu szklanej podłogi, która stanowi dodatkową atrakcję ekspozycji.

 

Unikatowe dzieła sztuki z wieków średnich

– Galeria sztuki średniowiecznej to przede wszystkim ekspozycja rzeźby gotyckiej, której kolekcja znajdująca się w naszym muzeum należy do najcenniejszych w Polsce. Eksponowane dzieła pochodzą głównie z terenów dawnego państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Pokazują nie tylko rozwój miejscowej wytwórczości, ale też najważniejsze zjawiska artystyczne w sztuce od początku XIII do pierwszej ćwierci XVI w. Miejscowym realizacjom towarzyszą wyjątkowe importy z innych ośrodków europejskich – informuje Małgorzata Posadzka, rzecznik prasowa Muzeum Narodowego w Gdańsku. Dziełem o niezaprzeczalnej wartości historycznej jest romańska Madonna tronująca, jedna z najstarszych rzeźb drewnianych na terenie obecnej Polski.

„Walka św. Jerzego ze smokiem” (warsztat elbląski, początek XVI w.). Fot. © MNG

Niezwykle ciekawy przykład stanowi też Ołtarz św. Elżbiety z końca XIV w., gdzie w sąsiedztwie skrzydeł namalowanych w Gdańsku znajdują się kamienne rzeźby importowane z Czech.

Schyłek średniowiecza reprezentują na wystawie dzieła pochodzące m.in. z kościoła św. Katarzyny w Gdańsku – fragment ołtarza Koronacji Marii, ufundowanego przez cech rzeźników staromiejskich, czy też rzeźby pochodzące z niezachowanego ołtarza Pokłonu Trzech Króli, będące dziełem Mistrza Pawła, tworzącego w Gdańsku już u progu czasów nowożytnych.

Wśród prezentowanych niezwykle cennych dzieł sztuki złotniczej znajdują się przedmioty unikatowe, takie jak łódka na kadzidło, której forma wiernie powtarza budowę statku typu holk, czy cynowe ampułki mszalne. Na ekspozycji zobaczyć będzie można również wybrane dzieła gotyckiego malarstwa tablicowego. Warty uwagi jest zbiór moździerzy i średniowieczne kowalstwo artystyczne. Całości wystawy dopełniają późnogotyckie meble.

 

Wyjątkowa kolekcja wyrobów cynowych

Początki muzealnej kolekcji dawnego konwisarstwa sięgają lat 80. XIX w. Niestety, wiele cennych obiektów zaginęło podczas II wojny światowej. Kolekcja została odbudowana po 1945 r. dzięki zakupom, głównie wyrobów gdańskich i pomorskich. Z przedwojennego zbioru pochodzi około połowy zabytków prezentowanych na wystawie. – Rzemiosło konwisarskie, już dziś nieistniejące, zajmowało się głównie produkcją przedmiotów codziennego użytku: konwi i dzbanów do wody i wina, kubków, talerzy, półmisków i łyżek – zaznacza Małgorzata Posadzka. – Nasza kolekcja dawnych wyrobów cynowych jest wyjątkowa w skali ogólnopolskiej. Charakteryzuje się różnorodnością oraz dużą rozpiętością czasową, od XV po XIX stulecie. Większość z ponad stu eksponatów prezentowanych na wystawie to przedmioty używane na co dzień w zamożnych mieszczańskich domach. Obiekty te pochodzą przede wszystkim z warsztatów gdańskich, ale także malborskich, elbląskich oraz zachodnioeuropejskich, m.in. z Niemiec i Szwajcarii. Reprezentatywny jest również zbiór zabytków o przeznaczeniu kościelnym.

Konew cynowa autorstwa Daniela Lautenberga (Gdańsk, 1615-1631). Fot. © MNG