Nowy ład zdrowotny. Jak w nim mają odnaleźć się samorządy?

Podczas debaty dyskutowano na temat opublikowanego 31 maja 2021 r. raportu pn. Założenia reformy podmiotów leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne.

Co wynika z raportu?

W opracowanym przez Ministerstwo Zdrowia raporcie skoncentrowano się głównie na strukturze właścicielskiej podmiotów leczniczych, która odpowiada za rentowność finansową placówek. Rozwiązaniem zaproponowanym przez ministerstwo ma być powołanie Agencji Rozwoju Szpitali. Jej zadaniem ma być zapewnienie nadzoru nad szpitalami przez administrację rządową m.in. w zakresie: finansowym, jakościowym, wykorzystania zasobów infrastrukturalnych i kadrowych. Jednak zdaniem pomorskich samorządowców należy skupić się na rozwijaniu systemu opartego na zintegrowanej, koordynowanej, skoncentrowanej na pacjencie opiece zdrowotnej przy efektywnym wykorzystaniu potencjału technologii medycznych.

– Przede wszystkim to pacjent powinien być w centrum uwagi. Chodzi o zapewnienie kompleksowej opieki choremu, a nie oparcie reformy głównie na strukturze własnościowej, jak uważa ministerstwo – mówił marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk.

Jak było?

Jak przypomniał marszałek Struk w Polsce od 1990 r. trwała decentralizacja systemu ochrony zdrowia. W efekcie transformacji organizacji opieki zdrowotnej jednostki samorządu terytorialnego otrzymywały coraz więcej zadań. Wśród nich były m.in.: pełnienie roli organów założycielskich publicznych ZOZ-ów, finansowanie inwestycji w kadry, sprzęt i infrastrukturę podmiotów leczniczych, przejęcie funkcji organizatora ochrony zdrowia poprzez tworzenie strategii zdrowotnej dla mieszkańców, a także realizacja programów profilaktycznych, promocja zdrowia i przeciwdziałanie uzależnieniom.

Jak jest?

Marszałek województwa podkreślił, że największym problemem jest niedostateczny poziom finansowania podmiotów leczniczych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Dlatego samorządy od lat przeznaczają spore nakłady finansowe np. na infrastrukturę szpitalną. Wspierają też pożyczkami bieżącą działalność podmiotów leczniczych. Przypomnijmy, że w latach 2014-2020 pomorski samorząd przeznaczył prawie miliard złotych na projekty dotyczące zdrowia.

– W latach 2012-2013 część SPZOZ-ów przekształcaliśmy w spółki prawa handlowego – mówił Struk.

Celem tej decyzji było umożliwienie podmiotom większej elastyczności w działaniu, przejrzystości w podejmowaniu decyzji i pozyskiwanie dodatkowych źródeł finansowania. To była dobra decyzja. Dzięki niej zarządy przekształconych szpitali są administratorami kontraktów z NFZ i liderami zmian. Dużym wsparciem dla podmiotów leczniczych okazały się fundusze europejskie.

– Z Regionalnego Programu Operacyjnego od 2014 r. na realizację projektów w ochronie zdrowia w województwie przeznaczono prawie 700 mln zł – poinformował Struk.

Dzięki temu możliwe były inwestycje czy zakup nowoczesnego sprzętu. Zwiększyła się dostępności do świadczeń np. profilaktycznych i wzrosły kwalifikacje zawodowe personelu. A to umożliwiło realizację świadczeń zdrowotnych dla mieszkańców.

Pomorze wyprzedza inne regiony

Doświadczenia w zakresie restrukturyzacji podmiotów leczniczych, prowadzenia nadzoru, realizowanych inwestycji pokazują, że województwo pomorskie radzi sobie dobrze, pomimo wielokrotnych zmian w systemie. Obecnie najważniejsze jest finansowanie świadczeń zdrowotnych tak, aby można było prowadzić działalność i zapewnić mieszkańcom dostęp do wysokiej jakości świadczeń. Marszałek Struk powiedział, że samorząd województwa pomorskiego od 2014 r. realizuje autorski program doskonalenia jakości w podmiotach leczniczych, dla których jest organem założycielskim. Chodzi w nim o zapewnienie jak najwyższego standardu udzielania świadczeń zdrowotnych. Systematycznie dokonywana jest ocena zrealizowanych działań jakościowych i wskazywane są nowe obszary wymagające doskonalenia. Wskazane przez Ministerstwo Zdrowia zapowiedzi prac nad ustawą związaną z jakością udzielanych świadczeń nie są więc nowym wyzwaniem.

– Jesteśmy niezmiennie zainteresowani rozwijaniem systemu opartego na zintegrowanej, koordynowanej, skoncentrowanej na pacjencie opiece zdrowotnej, systemu wykorzystującego potencjał technologii medycznych – powiedział Struk.

Wydaje się, że jest to cel, który powinien zostać zdefiniowany w przygotowywanej reformie.

Co dalej z siecią szpitali?

Przypomnijmy, że Ministerstwo Zdrowia w 2017 r. wprowadziło sieć szpitali, które miały zapewnić podmiotom leczniczym odpowiednie finansowanie, a mieszkańcom dostęp do leczenia specjalistycznego. Jednak nie wiadomo, jak będzie wyglądało finansowanie świadczeń udzielanych przez podmioty lecznicze w latach następnych. Co ważne, zabrakło podsumowania doświadczeń zebranych w ciągu ostatnich czterech lat funkcjonowania sieci, rzetelnej oceny i propozycji udoskonalenia systemu, jak to się dzieje w innych państwach.

Związek Województw o systemie ochrony zdrowia

Jak poinformowała członkini Zarządu Województwa Pomorskiego Agnieszka Kapała-Sokalska Zarząd Związku Województw wypracował wspólne stanowisko dotyczące systemu ochrony zdrowia. W dokumencie znalazło się m.in.: opracowanie strategii zmian w systemie ochrony zdrowia, zwiększenie finansowania świadczeń zdrowotnych oraz efektywne wykorzystanie posiadanych zasobów i środków. Chodziło też o wspieranie programów profilaktycznych zwłaszcza u najmłodszego pokolenia oraz stworzenie zachęt do powstawania konsorcjów. Zasygnalizowano też niedobory kadrowe oraz niedoskonałości wynikające z systemu szkolenia kadry medycznej.
Warto podkreślić też, że pomimo ograniczania kompetencji i postępującej centralizacji samorządy są mocno zaangażowane w zapewnienie odpowiedniego poziomu infrastruktury opieki zdrowotnej.
Organizowana we wtorek debata zapoczątkowała cykl spotkań, które mają odbywać się raz na kilka miesięcy.