Zmiana na funkcji Przewodniczącego Rady

Spotkanie otworzył Pan Paweł Orłowski, dotychczasowy Przewodniczący rady, były członek Zarządu Województwa Pomorskiego. W związku z zakończeniem pełnienia swojej funkcji w Zarządzie Województwa Pomorskiego, Marszałek Orłowski przekazał symbolicznie przewodnictwo w Pomorskiej Radzie ds. Polityki Senioralnej nowej członkini zarządu Pani Agnieszce Kapale-Sokalskiej.

Przedtem natomiast, były już Przewodniczący pożegnał się oficjalnie z członkami rady oraz podziękował za współpracę w tym gremium. W swoim wystąpieniu P. Orłowski podkreślił m.in. że Samorząd Województwa Pomorskiego jest aktualnie w dobrym momencie żeby zgromadzone wyniki badań i analiz dotyczących osób starszych efektywnie wykorzystać w celu planowania działań wobec seniorów. Dzięki temu, przedsięwzięcia w zakresie polityki senioralnej w naszym regionie oparte będą przede wszystkim na wiedzy. Jest to szczególnie istotne w kontekście aktualizacji obecnego Regionalnego Programu Operacyjnego oraz planowania RPO w przyszłej perspektywie finansowej UE. Przede wszystkim pod kątem rozwoju infrastruktury społecznej w naszym regionie.

Kończąc swoje wystąpienie P. Orłowski podziękował członkom rady za współpracę oraz podkreślił że praca w Pomorskiej Radzie ds. Polityki Senioralnej umożliwiała  mu często pogodzić pracę z prawdziwą przyjemnością.      

Następie głos zabrała Pani Agnieszka Kapała-Sokalska, nowo wybrana członkini Zarządu Województwa Pomorskiego. Pani Marszałek zaprezentowała swoją dotychczasową pracę społeczną na rzecz seniorów, która dotyczyła m.in. szkoleń w ramach akcji „Senior” . Szkolenia te dotyczyły przede wszystkim edukacji prawnej seniorów z obszaru naszego województwa. A. Kapała-Sokalska poprosiła następnie, członków rady o krótkie przedstawienie się oraz prezentację swojej działalności w obszarze polityki senioralnej.

Sytuacja mieszkańców w wieku 60+ w wybranych jednostkach samorządu terytorialnego województwa pomorskiego  

Głównym punktem obrad, była natomiast prezentacja wyników badania socjologicznego zrealizowanwanego przez dra Macieja Brosza (Q&Q Zakład Realizacji Badań Społecznych). Badanie zostało zlecone przez Samorząd Województwa Pomorskiego, a jego realizacja trwała od września do końca listopada tego roku.

Głównym celem badania była diagnoza sytuacji osób starszych w wymiarach psychospołecznym, zdrowotnym, materialnym i rodzinnym, zamieszkałych na terenie województwa pomorskiego.  Badaniami objęto cztery typy gmin i miast: miasto na prawach powiatu, gmina miejska, gmina miejsko-wiejska, gmina wiejska. Próbę badawczą stanowiło 1051 osób powyżej 60. roku życia zamieszkujących wskazane przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej miejscowości. Wybór lokalizacji do badania wg. w/w typów jednostek samorządu terytorialnego zależał przede wszystkim od różnych istotnych cech jakimi charakteryzowały się te miejscowości, takich jak: położenie, odległość od obszarów metropolitalnych oraz odsetek osób starszych w populacji danej gminy/miasta.

Ostatecznie do badania wybrano następujące gminy/miasta:

  • miasto na prawach powiatu – Gdańsk (60% liczebności próby);
  • gmina miejska – miasta Lębork, Bytów, Malbork (15% liczebności próby);
  • gmina miejsko-wiejska – gminy Prabuty, Nowy Staw (15% liczebności próby);
  • gmina wiejska – gminy Przechlewo, Linia, Cewice (10% liczebności próby).

Jako narzędzie badawcze wykorzystano kwestionariusz wywiadu. Ankieterzy odwiedzali respondentów, osoby powyżej 60. roku życia bezpośrednio w miejscu zamieszkania.

W tym miejscu warto zwrócić uwagę na napotkane, w trakcie realizacji badania przez ankieterów zjawisko. W kliku przypadkach, seniorzy podchodzili do wywiadów z pewną dozą ostrożności. Pod wpływem powszechnie znanych incydentów związanych z wyłudzaniem metodą na tzw. „wnuczka”, seniorzy biorący udział w badaniu sami wymagali poświadczenia „prawdziwości” badań. W kilku przypadkach dopiero dzięki weryfikacji informacji o badaniu, na stronie internetowej ROPS oraz listom poświadczającym fakt realizacji przez wykonawcę badania na zlecenie Samorządu Województwa Pomorskiego, przeprowadzenie badania było możliwe. Sytuacja ta świadczyć może o pewnych, pozytywnych zmianach w świadomości osób starszych, które dotyczą kwestii bezpieczeństwa.    

Wracając natomiast do problematyki badania, to koncentrowała się ona wokół następujących zagadnień:

  • Wyobrażenie (obraz) starości oraz subiektywne poczucie starości;
  • Samoocena stanu zdrowia i korzystanie z usług medycznych, w tym usług odpłatnych;
  • Sprawność funkcjonalna w zakresie czynności życia codziennego oraz potrzeba otrzymywania pomocy w chorobie i niepełnosprawności;
  • Sytuacja rodzinna, miejsce osób starszych w rodzinie oraz pomoc międzypokoleniowa.
  • Problem samotności i odczuwanego osamotnienia – integracja i aktywność społeczna osób starszych;
  • Sytuacja materialna, źródła utrzymania oraz sytuacja mieszkaniowa.
  • Ocena okolicy miejsca zamieszkania;
  • Znajomość obsługi komputera przez osoby starsze oraz korzystanie z Internetu jako źródła pozyskiwania informacji jak również jako formy komunikacji;
  • Postawy wobec zinstytucjonalizowanych form pomocy, w tym postawy wobec domów pomocy społecznej, domów dziennego pobytu i innych form pomocy; postawy i oczekiwania wobec różnych form aktywizacji osób w wieku 60+;
  • Problem uzależnień behawioralnych: korzystanie ze środków psychoaktywnych (papierosy, alkohol), problem nadużywania leków (przeciwbólowych, uspokajających i nasennych), uprawianie hazardu;
  • Poczucie bezpieczeństwa oraz zagrożenie przemocą psychiczną i fizyczną.
  • Zakres wiedzy oraz korzystania z programów społecznych i zdrowotnych kierowanych m.in. do osób starszych na terenie województwa pomorskiego.

Najważniejsze wnioski z badania

Pośród różnych kwestii, poruszonych w badaniu seniorów było m.in. subiektywne poczucie starości. Wśród przebadanych, 43% deklaruje brak poczucia bycia człowiekiem starym.

Jeżeli chodzi natomiast o kwestie związane z czynnościami, z którymi potencjalnie seniorzy mogliby mieć problemy w życiu codziennym to najmniej trudności sprawiają respondentom działania z zakresu rozporządzania swoimi pieniędzmi (84,3% respondentów zaznaczyło odpowiedź „wykonuję bez trudności”) oraz czynności samoobsługowe (84,3%). Wśród czynności wykonywanych z pewnymi trudnościami, ale samodzielnie, respondenci najczęściej wskazywali prace domowe (19,7%) oraz funkcjonowanie poza domem (17,2%). W przypadku konieczności korzystania z pomocy przy wykonywaniu poszczególnych zadań życia codziennego badani najczęściej wskazywali prace domowe (8,1%), funkcjonowanie poza domem (7,3%).

Z badania wynika również jaki odsetek stanowią osoby niesamodzielne. Osoby niesprawne ale samodzielne stanowiły wśród badanych 21,8%, osoby niesprawne i niesamodzielne w stopniu niewielkim stanowiły 6,4% a osoby niesprawne i niesamodzielne w stopniu dużym stanowiły 6,2%.

Seniorzy pytani o subiektywne poczucie osamotnienia w większości odpowiadali, że nie doświadczają go nigdy lub prawie nigdy (54,1%), niekiedy – 36,5%, a często lub zawsze osamotnionych czuje się 9,4% badanych. Warto jednocześnie podkreślić iż poczucie osamotnienia częściej jest udziałem kobiet, osób po 75 roku życia oraz osób posiadających podstawowe lub zasadnicze zawodowe wykształcenie.

30,1% badanych seniorów zadeklarowało w wywiadzie iż wymaga systematycznej pomocy ze strony bliskich lub innych osób. Jednocześnie, większość z nich (84,2% badanych) taką pomoc otrzymuje. Uwagę natomiast zwraca fakt iż istnieje pewna grupa osób starszych (w próbie badawczej jest to 15,8%), która takiej pomocy nie otrzymuje.

Szczegółowo z wynikami badania zapoznać można się w raporcie, który dostępny jest do pobrania na końcu tego artykułu.

W trakcie dyskusji na temat wyników badania, dr hab. Piotr Czekanowski, socjolog oraz członek rady, zwrócił m.in. uwagę na fakt iż „nikłe” odsetki odpowiedzi dotyczących osób niesprawnych, de facto oznaczają dosyć istotne liczby rzeczywiste, osób wymagających wsparcia w całej populacji. Innymi słowy 6,4% osób niesprawnych (w stopniu dużym) oznaczać może w rzeczywistości iż takich osób w ogóle populacji może być kilka dziesiąt tysięcy, i to stwarza realne potrzeby.

Pod koniec obrad, ustalono termin kolejnego posiedzenia Pomorskiej Rady ds. Polityki Senioralnej. Kolejny raz Rada spotka się 12 marca 2019 roku, również w sali Herbowej Urzędu Marszałkowskiego.

Materiały do pobrania:

Galeria zdjęć, VI posiedzenie Pomorskiej Rady ds. Polityki Senioralnej, fot. Maciej Kochanowski