Premiera „Romea i Julii”, spektakle „Burza” oraz „Ja, Kaliban” to propozycja Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego na najbliższe grudniowe tygodnie. Poza przedstawieniami będą wykłady, spotkania z aktorami i spacery po brytyjskim Windsorze, duńskim Helsingorze i włoskiej Weronie. Wszystkie wydarzenia będą transmitowane on-line na nowej platformie poświęconej dorobkowi Williama Szekspira.
Platforma została stworzona przez GTS w ramach projektu realizowanego z programu MKiDN/NCK „Kultura w sieci”. Wydarzenia odbywają się w ramach cyklu Teatry Europy i Świata. on.teatrszekspirowski.pl to prawdziwa kopalnia wiedzy dla teatromanów, uczniów, nauczycieli, a także wszystkich tych, którzy szukają wartościowej kultury w sieci. Można na niej znaleźć autorskie wykłady, wprowadzenia do sztuk, dyskusje krytyków, konspekty zajęć edukacyjnych i wiele innych materiałów poświęconych pięciu dramatom Szekspira: „Hamlet”, „Sen nocy letniej”, „Makbet”, „Wesołe kumoszki z Windsoru” oraz „Burza”. Wszystkie wydarzenia w ramach projektu są bezpłatne, materiały będą tłumaczone na język polski i angielski.
Premiera „Romea i Julii”
Premiera spektaklu w reżyserii Macieja Konopińskiego planowana jest na 27 grudnia. Za dramaturgię odpowiada Sandra Szwarc, a za scenografię Piotr Wyrzykowski. W roli Julii wystąpi Anna Przybysz, a Romea zagra Igor Teodorowicz. Spektakl realizowany jest na deskach Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Chyba nie mam osoby, która nie zna historii miłości Romea i Julii.
– Zmiany w naszym świecie – przemiany społeczno-kulturowe, wolna miłość, związki i małżeństwa z miłości, a nie aranżowane – spowodowały, że dramat Romeo i Julia stał się być może banalną historią o miłości, a nie opowieścią o młodych ludziach, którzy znaleźli się w potrzasku oczekiwań i nienawiści dwóch zwaśnionych rodów Capulettich i Montecchich – tak o spektaklu mówi Maciej Konopiński. – Jednak nacisk świata dorosłych wciąż istnieje, tylko przybrał nowe formy i maski. Przemoc ekonomiczna, oczekiwanie od dzieci wyłącznie sukcesów, hodowanie – nie wychowywanie, negocjacje zamiast miłości, kształtowanie postaw politycznych, ciągły nadzór, ingerencja polityki w nasze codzienne życie. To wszystko staje się narzędziami ucisku świata dorosłych. Codziennie obserwujemy świat, który opanował media, w którym dorośli są bezrefleksyjni i nie potrafią przyznać się do błędów. Zamiast tego oferują nam nienawiść, pogardę i poszukiwanie wrogów. Nikt tego tak dobrze nie widzi, jak młodzi ludzie, stojący na progu dorosłości. Romeo i Julia stoją na środku Werony, patrzą w niebo i szukają ratunku – wyjaśnia reżyser.
Profesor Alessandra Petrina z Uniwersytetu w Padwie, przedstawi kontekst historyczno-literacki „Romea i Julii” prosto z… Werony, stojąc tuż obok słynnego balkonu, gdzie tytułowi kochankowie wyznawali sobie miłość.
Za wprowadzenie do przedstawienia odpowiada Anny Ratkiewicz. Mówi tak: „William Szekspir zainspirował się kilkoma dziełami, między innymi nowelą „Matteo di Bandello”, która opowiada o historii włoskich kochanków – Romeo i Julii. Był też poemat epicki Arthura Brooke’a, który w roku 1562 został opublikowany w Anglii „Tragiczna historia Romeusa i Julii”. Od samego początku Romeo i Julia – tragiczna historia kochanków przez gwiazdy przeklętych – była ogromnie popularna, publiczności elżbietańskiej bardzo podobał się ten spektakl. Do dzisiejszych czasów ta historia porusza naszą wyobraźnię, trafia do naszych serc”.
„Burza” prosto z Hong Kongu
Księżna Mediolanu Prospera, tkwiąc na bezludnej wyspie, tęskni za dniem, w którym jej wrogowie będą zmuszeni stanąć z nią twarzą w twarz. Nagle pojawia się doskonała sposobność. W pobliżu przepływa okręt z księciem Antoniem i królem Alonzem na pokładzie. To oni odebrali Prosperze władztwo na jej księstwem. Korzystając z potęgi czarnoksięskiej magii, Prospera wznieca burzę i prowadzi przybyszów w rejony, w których planuje wymierzyć im sprawiedliwość.
Andrew Chan, wielokrotnie nagradzany reżyser teatralny z Hongkongu oraz dyrektor artystyczny Alice Theatre Laboratory (ATL), opowiada na nowo arcydzieło powstałe w szczytowym okresie twórczości Szekspira, eksperymentując z rodzimym kantońskim przekładem sztuki, który – mimo swej rytmizacji – okazuje się zaskakująco łatwy w odbiorze.
– Reżyserowanie arcydzieła jest jak małżeństwo z dramaturgiem – mówi reżyser Andrew Chan. – Tym razem moim partnerem był Szekspir, który stał przy mnie podczas całego procesu reżyserii. Kluczowym elementem sztuk Szekspira są ich słowa, a ja z kolei preferuję obrazy. Mariaż słowa i obrazu to niezwykle ciekawa sprawa. W rezultacie Szekspir i ja staliśmy się współtwórcami hongkońskiej „Burzy” – dodaje Chan.
„Ja, Kaliban”, czyli Szekspir przepisany
Spektakl opowiada historię człowieka, który został sam ze sobą, ze swoją wyspą, która w końcu ponownie należy do niego, sam ze wspomnieniami o matce-wiedźmie i Prosperze – magu, który go zniewolił i udręczył. Wszystko dlatego, że Kaliban, jest potworem! Prospero nigdy mu nie wybaczył, że zbytnio zbliżył się do Mirandy. Z pomocą ducha Ariela zmienił życie Kalibana w piekło. Miranda wkrótce poślubi jednak Ferdynanda – Prospero doskonale wszystko zaplanował. Tak jak i burzę, którą w magiczny sposób rozpętał, by sprowadzić na wyspę swego znienawidzonego brata. Brata, który skradł mu tron Księstwa Mediolanu, a następnie porzucił na morzu na pewną śmierć. Wraz z nim przywiódł tu także przebiegłego króla Neapolu, a zarazem ojca Ferdynanda, wreszcie tych dwóch „bożków”, Stefana i Trinkula, którzy nauczyli Kalibana pić wino. Wszystko minęło! Nareszcie! W końcu potwór Kaliban, bardziej ryba niż człowiek, może urządzić się na wyspie wedle własnego uznania! Będzie wiódł samotniczy żywot, ale nie musi się już niczego obawiać. Niczego poza sobą samym, bo jest potworem.
– Nie można jednoznacznie stwierdzić, czy Kaliban z Szekspirowskiej „Burzy” jest dobry, czy zły – mówi reżyserka Petra-Janina Schultz.
Jednak przez wieki ludzie próbowali go stygmatyzować. Określić mianem złoczyńcy albo ofiary.
– Sądzę, że on jest tym wszystkim. Jest ambiwalentny i to właśnie odkryliśmy, podążając za nim. (…) W jednej scenie go kochasz, w następnej wydaje ci się, że mu współczujesz, wreszcie szczerze go nienawidzisz, i tak przez cały czas. Tim Crouch nadał temu szczególny wyraz – dodaje Petra-Janina Schultz.
- sztuka Tima Croucha,
- Bremer Shakespeare Company,
- tłumaczenie na język niemiecki: Klaus Chatten,
- reżyseria: Petra-Janina Schultz,
- scenografia: Heike Neugebauer & Rike Schimitschek,
- występuje: Sofie Alice Miller.
Spacery site – specific śladami sztuk Szekspira
Organizatorzy przygotowali też prawdziwą gratkę dla wszystkich, którzy tęsknią za podróżami. Znani teatrolodzy, szekspirolodzy i vlogerzy oprowadzą po miejscach związanych ze sztukami Williama Szekspira. Pomimo że Szekspir nie podróżował po świecie, to akcja jego dramatów rozgrywa się w różnych – nieraz najdalszych – zakątkach świata. Z różnych źródeł literackich, z opowieści podróżników kształtował wyobrażenie o tym, jak wyglądają całe miasta, krajobrazy, atmosfera miejsc. I opisywał je po mistrzowsku. Na kartach jego dzieł ożywały zamki, wrzosowiska, katedry, czy karczmy – całe kultury dalekich krain. Często osadzone w bardzo konkretnych, wielokrotnie podawanych z nazwy, miejscach.
Cykl spacerów, przygotowywanych przez Fundację Theatrum Gedanense i Gdański Teatr Szekspirowski, odwołuje się do tego szekspirowskiego fenomenu. Specjaliści z różnych krajów świata pojechali z kamerą w miejsca, w których rozgrywa się akcja sztuk mistrza ze Stratfordu. Eksperci przeszli się z widzami po tych przestrzeniach i do Szekspirowskiej wyobraźni geograficznej dołożyli szczyptę współczesnej i historycznej prawdy.
Program:
- 15 grudnia, godz. 19.00 – spotkanie z twórcami spektaklu „Burza”
- 16 grudnia, godz. 19.00 – spacer site-specific – po Windsorze w Wielkiej Brytanii oprowadza Jessye Bloomfield
- 17 grudnia, godz. 19.00 – spektakl „Ja, Kaliban”, w reżyserii Petra-Janina Schultz, Bremer Shakespeare Company, Niemcy
- 18 grudnia, godz. 19.00 – spotkanie z twórcami spektaklu „Ja, Kaliban”
- 19 grudnia, godz. 19.00 – spacer site-specific – po Helsingorze w Danii oprowadza Anne Sophie Refskou
- 21 grudnia, godz. 9.00 – wprowadzenie do „Romeo i Julii” – Anna Ratkiewicz
- 22 grudnia, godz. 19.00 – prapremiera „Romeo i Julii” – multimedialny wykład prof. Jerzego Limona
- 23 grudnia, godz. 19.00 – spacer site-specific – po Weronie we Włoszech oprowadza Alessandra Petrina
- 27 grudnia, godz. 19.00 – premiera spektaklu „Romeo i Julia”, reż. Maciej Konopiński
- produkcja: Gdański Teatr Szekspirowski, Polska
- 28 grudnia, godz. 19.00 – spotkanie z twórcami spektaklu „Romeo i Julia”