Spotkanie odbędzie się w Instytucie Kultury Miejskiej 14 grudnia o godz. 18.00. Wezmą w nim udział: Anda Rottenberg i Anna Orbaczewska, a poprowadzi je Magdalena Grzebałkowska. Natomiast tego samego dnia w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim o godz. 20.00 rozpocznie się debata. Będą w niej uczestniczyć: Anna Alboth, Khedi Alieva, Maciej Stuhr i ks. Krzysztof Niedałtowski. Spotkanie poprowadzi Karolina Lewicka z TOK FM. Wstęp na oba wydarzenia  jest bezpłatny, ale organizatorzy zachęcają do zakupu cegiełki.

Metafizyczny sens kuchni

Anda Rottenberg wyszła z inicjatywą zbierania od przyjaciół przepisów na proste, często przygotowywane „z niczego”, dania. Jej pomysł spotkał się z odzewem i doprowadził do wydania książki „Kuchnia towarzyska i uczuciowa”. Rozmowa Magdaleny Grzebałkowskiej z pomysłodawczynią książki będzie pretekstem do zwierzeń o kuchni, o przyjaźni, o sztuce, ale i – w szerszym kontekście – o tym, o czym dziś przy stole często rozmawiamy: o gościnności nie tylko w sensie zaproszenia do własnego domu, ale o naszej otwartości na innych w ogóle. Stół jest symbolem domu, gościnności, czasu spędzanego w rodzinnym lub przyjacielskim gronie. Inaczej było w okresie pandemii, kiedy dominowało poczucie niepewności, zatrzymania, często samotności. Ważną rolę w całej inicjatywie odegrała też Anna Orbaczewska. Artystka zaprezentuje 12 talerzy stworzonych specjalnie na tę okazję, w nawiązaniu do symboliki stołu i pustego nakrycia. Każdy z nich będzie wyjątkowym dziełem sztuki, a cały dochód z ich sprzedaży również zostanie przekazany na wsparcie rodzin z Afganistanu.

Z pomocą Afgańczykom

W kontekście kryzysu na polsko-białoruskiej granicy symbolika stołu i tradycyjnej polskiej gościnności powracają, generując szereg trudnych pytań, które postarają się zadać w trakcie spotkania. Rozmowie o wspólnym stole towarzyszyć będzie akcja. Chodzi w niej o to, aby w realny sposób okazać gościnność i wsparcie kilku wielodzietnym rodzinom z Afganistanu, dla których domem może wkrótce stać się Trójmiasto. Organizatorzy zachęcają do zakupu biletów-cegiełek na spotkanie. Dochód z ich sprzedaży zostanie przekazany na rzecz rodzin i ułatwi im osiedlenie się w Polsce.

Uczestniczki spotkania

Anda Rottenberg (1944) – absolwentka historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego (1970). Autorka licznych wystaw, między innymi: Rzeźba w ogrodzie (1988), Gdzie jest brat twój, Abel? (1995), Warszawa-Moskwa 1900–2000 (2004), Obok. Tysiąc lat historii w sztuce (2011), Postęp i higiena (2014) oraz książek, w tym Sztuka w Polsce 1945–2005 (2006), Przeciąg. Teksty o sztuce polskiej lat 80. (2009), autobiografii Proszę bardzo (2009). Nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej ukazał się wywiad rzeka (przeprowadzony przez Dorotę Jarecką) Rottenberg. Już trudno (2014) i dziennik z lat 2015–2016 pod tytułem Berlińska depresja (2018). Prowadzi dział kultura w magazynie „Vogue Polska”.

Magdalena Grzebałkowska – rocznik 1972, reporterka. Autorka książek: „1945. Wojna i pokój”, „Komeda. Osobiste życie jazzu”, „Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia” oraz biografii Jana Twardowskiego, Tomasza i Zdzisława Beksińskich.

Anna Orbaczewska – ur. 1974, malarka, rysowniczka, projektantka. Absolwentka Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Hadze i Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. W swoich pracach porusza temat złożonych relacji pomiędzy członkami rodziny, a także emocjonalności i seksualności kobiet. Jej rysunki na papierze oraz na talerzach w wymowny sposób, przy użyciu prostych środków, poruszają ważne problemy związane z codziennością, związkami z partnerami oraz dziećmi, jak i z głębszymi sferami świadomości. Mieszka i pracuje w Gdańsku. Jej prace znajdują się w kolekcjach prywatnych oraz w kolekcji NOMUS Nowego Muzeum Sztuki w Gdańsku.

Czym jest w naszej tradycji i kulturze to puste miejsce przy stole?

Puste miejsce przy wigilijnym stole w naszej tradycji jest symbolem gościnności i otwartości. Dawniej było przeznaczone dla najbliższych, których już z nami nie ma. Wierzono, że w ten szczególny wieczór zasiadają z nami przy jednym stole – czasem pod postacią zagubionego wędrowca, który zapukał do naszych drzwi. Współcześnie kontynuujemy tę tradycję, ale czy nasze drzwi pozostają otwarte? Czy jesteśmy gotowi przyjąć pod swój dach – choć na ten jeden wieczór – każdego, kto szuka schronienia?  Sytuacja na wschodniej granicy wywołuje wiele dyskusji, wątpliwości i podziałów – mimo że to moment, w którym powinniśmy być solidarni z drugim człowiekiem. Usiądźmy więc przy jednym stole i porozmawiajmy o naszym stosunku do symbolicznego wędrowca, do tego innego, który przychodzi pod nasze drzwi, a o którym nic nie wiemy. Który wychował się w innej kulturze, być może wyznaje inne wartości, ma inne przekonania. Uczestnicy debaty wspólnie zastanowią się, czy i jakie obowiązki spoczywają na nas – przedstawicielach kultury, sztuki, mediów – oraz na kościele, wobec potrzebujących naszego wsparcia. Porozmawiają też o tym, dlaczego obecność na granicy i pomoc niesiona przez znanych aktorów i aktywistów wywołuje taki hejt. Poszukają również odpowiedzi na to, jak pomagać – w jaki sposób odpowiadać na realne potrzeby tych, którym pomagamy, jednocześnie chroniąc ich prawa i bezpieczeństwo, zapobiegając nadużyciom władzy i uwzględniając kontekst kulturowy.

Przyjaciele Polski

Afgańskie rodziny, sprowadzone rządowymi samolotami, jako przyjaciele Polski w uznaniu za dotychczasową współpracę na rzecz naszego kraju, mają przyspieszoną ścieżkę integracji. Rodziny otrzymały już azyl i tzw. paszport genewski. Mają nadany PESEL, mogą podjąć pracę, zawierać umowy i wynająć mieszkanie. W teorii. W praktyce potrzebują naszego wsparcia na starcie. Większość dorosłych mężczyzn w tych rodzinach ma wyższe wykształcenie. Młodzi studiowali w Kabulu czy Heracie i chcieliby kontynuować studia w Polsce. Najważniejszą pomocą dla nich jest teraz pomoc w wynajęciu mieszkania i opłata pierwszego czynszu. Na kolejne opłaty rodziny sobie zarobią, otrzymują też przez pierwszy rok po opuszczeniu ośrodka zasiłki pomocowe.

Uczestnicy debaty

Karolina Lewicka – dziennikarka Radia Tok FM, prowadzi program „Wywiad polityczny”. Współpracuje z „Tygodnikiem Powszechnym”. Wcześniej przez kilkanaście lat związana z TVP. Była reporterką sejmową i publicystką, relacjonowała wszystkie kampanie wyborcze. Politolog, absolwentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Wykłada w Collegium Civitas.

Anna Alboth – Polka mieszkająca w Berlinie. W 2018 roku nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla (pierwsza „polska nominacja” od 11 lat!) za inicjatywę Civil March For Aleppo, w którym udział wzięło 3,5 tysiąca osób z 62 krajów. Jest dziennikarką prasową. W ciągu ostatnich dwunastu lat pracowała w mediach w Polsce – najdłużej dla Gazety Wyborczej. Od 2000 roku była związana ze Stowarzyszeniem Młodych Dziennikarzy Polis, a potem, przez wiele lat – na poziomie międzynarodowym – w organizację European Youth Press. Organizowała najróżniejsze projekty i treningi o mediach w całej Europie, prowadziła Orange Magazine, była członkiem zarządu tej 50 000-osobowej sieci.

Khedi Alieva – aktywistka i animatorka społeczna, pochodzi z Czeczenii, mieszka w Gdańsku od 2013 roku, z wykształcenia pedagożka, członkini Rady Imigrantów i Imigrantek w Gdańsk. Uczestniczyła w tworzeniu i wdrażaniu Modelu Integracji Imigrantów w Gdańsku. Absolwentka Szkoły Mentorów Międzykulturowych Fundacji Ocalenie, Szkoły Liderów Fundacji RCI w Gdańsku, Programu „Draw the line” Fundacji Feminoteka oraz kursów na temat rozwoju kompetencji międzykulturowych. Prowadzi warsztaty dla studentów, nauczycieli, pracowników socjalnych i urzędników miejskich na temat różnorodności kulturowej, migracji i integracji imigrantów. Organizuje i prowadzi warsztaty dla imigrantek i uchodźczyń na temat ich praw w Polsce. Współautorka i realizatorka programów edukacyjnych dla szkół. Współautorka badań i artykułów naukowych na temat integracji imigrantów i uchodźców. Współzałożycielka Fundacji „Kobiety Wędrowne” i prezeska zarządu, odpowiedzialna za realizację projektów integracyjnych (Dom Międzykulturowy, Help Refugee Women, Miasto jak wspólny pokój, Razem na rynek pracy).

Maciej Stuhr – aktor, reżyser i scenarzysta filmowy i teatralny, felietonista, konferansjer, psycholog, wykładowca akademicki. Do najważniejszych ról w jego aktorskiej karierze należą występy w filmach: „Chłopaki nie płaczą”, „Poranek kojota”, „33 sceny z życia”, „Listy do M.”, „Pokłosie”, „Obława”, „Planeta singli”, „Czerwony kapitan” i „Sala samobójców. Hejter” oraz w serialach: „Glina”, „Bez tajemnic”, „Belfer”, „Diagnoza” i „Szadź”. W latach 2004–2008 był aktorem Teatru Dramatycznego w Warszawie, od 2008 występuje w Nowym Teatrze w Warszawie. Uhonorowany tytułem Mistrza Mowy Polskiej. Laureat Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego za rolę w 33 scenach z życia i Orła za pierwszoplanową rolę w Pokłosiu, jak też dwóch Róż Gali i Węża. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Prowadzi czynnie działalność charytatywną, angażuje się w liczne akcje społeczne – w tym obecnie na rzecz uchodźców na granicy polsko-białoruskiej.

ksiądz Krzysztof Niedałtowski – teolog i religioznawca, duszpasterz środowisk twórczych, współorganizator Gdańskiego Areopagu. W latach siedemdziesiątych współtworzył z Krzysztofem Babickim studencki teatr „Jedynka”. Jako student teologii założył i prowadził, we współpracy z aktorami Teatru Wybrzeże, teatr seminaryjny. Ukończył Gdańskie Seminarium Duchowne. Studiował również, wieńcząc naukę doktoratem z etnologii sztuki („Maski rytualne Afryki”), na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Był stypendystą Ludwig-Maximilians-Universität München oraz KU Leuven. W latach dziewięćdziesiątych był jednym z tych, którzy powołali do istnienia gdańskie Radio Plus. Sprawuje funkcję prezydenta Fundacji Pro Arte Sacra, promującą sztukę sakralną. Wykłada w Gdańskim Seminarium Duchownym, Uniwersytecie Gdańskim oraz Gdańskim Uniwersytecie Medycznym. Jest duszpasterzem środowisk twórczych i rektorem kościoła św. Jana. Przewodniczył zespołowi redakcyjnemu Karty Powinności Człowieka.