Stanowisko Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w Gdańsku z dnia 27 września 2018 r. w sprawie kształcenia i doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych w szkołach

Istotnym elementem mającym wpływ na efektywność kształcenia zawodowego jest przygotowany do pracy w szkole nauczyciel przedmiotów zawodowych.

Nauczyciel, który:

  • ma kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu, którego ma nauczać,
  • ma staż pracy w wykonywaniu danego zawodu uzupełniany doraźnie w sposób umożliwiający przyswajanie zmian technologicznych zachodzących w zakresie danego zawodu,
  • ma przygotowanie pedagogiczne wymagane do pracy z dziećmi i młodzieżą,
  • opanował dydaktykę nauczania w zakresie umiejętności wymaganych do wykonywania danego zawodu.

Obecnie brak jest systemu kształcenia i doskonalenia kadr nauczycielskich uczących przedmiotów zawodowych. Stąd w wielu szkołach zawodu uczą nauczyciele poprzedniej epoki technologicznej i tylko od ich inicjatywy zależy, czy przygotują uczniów do wyzwań, na jakie natrafią w czasie pracy. Podjęcie pracy w szkole do nauczania zawodu ma często charakter przypadkowy i zależy głównie od przedsiębiorczości w tym zakresie dyrektorów szkół.

Niekiedy sprzyjającym czynnikiem zatrudniania inżynierów w szkole jest organizacja pracy szkół w skali roku. Z kolei znaczną barierę stanowi poziom wynagrodzeń w oświacie w stosunku do wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw.

WRDS doceniając rangę kształcenia zawodowego na poziomie średnim (i wyższym) uważa za celowe, aby dokonać analizy wniosków dotyczących rozwiązania następujących obecnie problemów w tym zakresie:

  1. Nie byłoby racjonalnym ekonomicznie utworzenie uczelni kształcących nauczycieli przedmiotów zawodowych, stąd wniosek, aby na uczelniach zawodowych utworzyć studia pedagogiczne nieobowiązkowe z takim programem kształcenia, który obok wiedzy pedagogicznej przygotowałby do nauczania przedmiotów zawodowych.
  2. Studia pedagogiczne na uczelniach zawodowych powinny być otwarte dla nauczycieli przedmiotów ogólnych (fizyka, matematyka, informatyka itd.) chcących uzyskać kwalifikacje do nauczania przedmiotów zawodowych. Dotyczy to również kadry inżynieryjno-technicznej z przedsiębiorstw, w tym osób wyznaczonych do prowadzenia praktyk zawodowych.
  3. Docelowo w szkołach zawodowych winni uczyć przedmiotów zawodowych nauczyciele zatrudnieni w szkole w pełnym wymiarze, którego część byłaby realizowana w przedsiębiorstwie lub instytucji badawczej lub odwrotnie – zatrudnieni w przedsiębiorstwie wykonujący część zadań w szkole lub Centrum Kształcenia Praktycznego.
  4. Do pragmatyki zawodowej należy dołączyć funkcję opiekuna praktyk zawodowych.

Do zadań statutowych instytucji naukowo-badawczych oraz ośrodków doskonalenia należy dodać zadania z zakresu doskonalenia kadry nauczającej i prowadzącej praktyki zawodowe dla uczniów, realizowane w tych instytucjach lub we współpracy ze szkołami lub Centrum Kształcenia Praktycznego.

Podstawowym warunkiem do zrealizowania wniosku, aby przedmiotów zawodowych uczyli w szkołach najlepsi praktycy jest ustalenie relacji płac nauczycielskich na poziomie przekraczającym średniomiesięczne wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Podobnie realizację praktyk zawodowych w zakładach i przedsiębiorstwach należy powiązać z ewentualnym obniżeniem składki na Fundusz Pracy wypłacanej przez przedsiębiorcę.