Spektakl o ofiarach propagandy sukcesu. „Śmierć komiwojażera” w Starej Aptece [PREMIERA]

Choć od momentu powstania „Śmierci komiwojażera” minęło ponad 70 lat, ten najsłynniejszy z dramatów Arthura Millera i kamień milowy amerykańskiej dramaturgii do dziś stanowi niezwykle trafną krytykę kapitalizmu i bezlitosne studium zjawiska mitomanii.

Życie w pułapce mitu

Lomanowie żyją w pułapce mitu – mitu stworzonego przez głowę rodziny, Willy’ego, szeregowego sprzedawcę, który w świecie oferującym pozornie wspaniałe możliwości padł ofiarą propagandy sukcesu. Nie potrafi przyznać przed najbliższymi, że mu się nie udało, że nic nie osiągnął, że sobie i innym wszystko popsuł. Ze strachu i upokorzenia wymyśla swoje życie od nowa, tworzy opowieść, w której zwycięstwo wciąż jest jeszcze możliwe. Nieumiejętność skonfrontowania się z własną porażką popycha go do kolejnych konfabulacji, a porządki rzeczywistości i zmyślenia mieszają się ze sobą, by doprowadzić do tragicznego finału.

Bohaterowie dramatu Arthura Millera to ofiary mitu sukcesu. Co znaczy dobre życie w świecie, gdzie naczelną wartością jest popularność, reprezentatywność i sława? Czy taki świat jest w ogóle miejscem do życia? W takim świecie dochodzi do spięć i konfliktów, które rozbijają najbliższe i najsilniejsze więzi.

Kłamstwo za wszelką cenę

– Propaganda sukcesu sprawia, że człowieka nie kształtuje jego życie, tylko to, jak sobie to życie opowiada. A kiedy sukces nie jest naszym udziałem, zrobimy wszystko, żeby go czuć. Będziemy kłamać sobie i innym, przekonywać się do tego, że nie jesteśmy bezużyteczni i opowiadać niestworzone historie – mówi reżyser Radek Stępień. – Zajęci dbaniem o wizerunek, możemy nie zauważyć, jaki efekt ma to na naszych bliskich, a stąd niedaleko do katastrofy.

Arthur Miller, zanim wymyślił tytuł „Śmierć komiwojażera”, chciał nazwać swój dramat „Inside of his head”. – Co dzieje się w głowie człowieka, który okłamuje rodzinę i samego siebie, że jest kimś więcej niż jest. I okłamuje za wszelką cenę, byle tylko nie przyznać się, że w gruncie rzeczy nie ma w nim nic wyjątkowego? Być może to jest najsmutniejsze w tych ludziach: nie mają nic wyjątkowego, a chcą o sobie opowiedzieć. Więc teraz naszym obowiązkiem jest opowiedzenie o nich, opowiedzenie o nich dziś – dodaje Radek Stępień.