Wyjątkowe uroczystości trwały w Gdańsku dwa dni. W czwartek, 3 listopada 2022 r. trumny były wystawione na widok publiczny w bazylice św. Brygidy, a wieczorem odbył się tam koncert muzyki poważnej. Pogrzeb obrońców Westerplatte zorganizowano w piątek, 4 listopada. Ich szczątki spoczęły na nowym cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego na terenie słynnego półwyspu.
Organizatorami uroczystości byli Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Ministerstwo Obrony Narodowej oraz Instytut Pamięci Narodowej.
– Uroczysty pogrzeb szczątków polskich żołnierzy to nasza powinność wobec obrońców jako bohaterów, a także po prostu jako zmarłych. Znaczenie tego przedsięwzięcia jest więc nie do przecenienia dla nas jako wspólnoty zarówno w sferze symbolicznej, jak i historycznej – podkreślali organizatorzy na stronie internetowej muzeum. – Heroiczna obrona polskiej placówki we wrześniu 1939 r. stała się symbolem niezłomności i odwagi w walce przeciw złu, a sami bohaterowi – postaciami uosabiającymi najlepsze cechy żołnierza, obywatela i Polaka.
Jak przebiegały uroczystości?
Pożegnanie obrońców Westerplatte rozpoczęło się w czwartek, 3 listopada. Ich trumny były wystawione na widok publiczny w asyście wojskowej w bazylice św. Brygidy w Gdańsku. Wieczorem odbył się tam koncert „Requiem Pamięci Poległych Obrońców Westerplatte”, skomponowany przez Nikodema Kluczyńskiego. Wystąpili muzycy Polskiej Filharmonii Kameralnej Sopot oraz Akademicki Chór Politechniki Gdańskiej w składzie: soliści dr hab. Anna Fabrello (sopran) i dr Piotr Lempa (bas) oraz dyrygent: dr hab. Mariusz Mróz.
Rano w piątek, 4 listopada w bazylice św. Brygidy odprawiona została uroczysta msza święta. Po nabożeństwie trumny zostały wyniesione ze świątyni i przygotowane do transportu na cmentarz. Następnie ulicami Gdańska w kierunku Westerplatte przejechał kondukt pogrzebowy. Specjalne samochody wiozły trumny przykryte biało-czerwonymi flagami.
Pogrzeb na cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte zaplanowano przed południem. Uczestniczyły w nim rodziny westerplatczyków, prezydent RP Andrzej Duda, przedstawiciele władz państwowych, a także przedstawiciele władz samorządowych z prezydent Gdańska Aleksandrą Dulkiewicz i marszałkiem województwa pomorskiego Mieczysławem Strukiem.
Pamięć o polskich bohaterach
Nowy cmentarz Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte jest miejscem wiecznego spoczynku dla ekshumowanych szczątków żołnierzy, a także szczątków odnalezionych podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w ostatnich latach na polu bitwy przez archeologów z Muzeum II Wojny Światowej.
Złożone na nim zostały prochy majora Henryk Sucharski oraz dziewięciu jego podkomendnych, poległych w czasie obrony Westerplatte we wrześniu 1939 r. W tej liczbie siedmiu zdołano zidentyfikować imiennie na podstawie badań genetycznych. Są to: plutonowy Adolf Petzelt, kapral Bronisław Perucki, kapral Jan Gębura, starszy strzelec Władysław Okrasa (Okraszewski), legionista Józef Kita, starszy Legionista Zygmunt Zięba oraz starszy Legionista Ignacy Zatorski. Dwóch pozostałych obrońców nie udało się zidentyfikować. Obaj pochowani będą na Westerplatte jako NN.
Nowy cmentarz zlokalizowany jest nieopodal pozostałości Wartowni nr 5. Jego główny element kompozycyjny stanowią betonowy odlew orderu Virtuti Militari (najwyższego wojskowego odznaczenia w Polsce) oraz krzyż, który stał na na dawnym cmentarzu obrońców na Westerplatte. Wokół znajduje się 16 pionowych płyt kamiennych ustawionych ku pamięci wszystkich 16 poległych żołnierzy z Westerplatte.
