Zabytek Zadbany jest ogólnopolskim konkursem organizowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Nadzór nad nim sprawuje Generalny Konserwator Zabytków, a procedurę konkursową realizuje Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Konkurs ma na celu promocję właściwej opieki nad zabytkami, w tym wzorowego prowadzenia prac badawczych oraz najlepszych wzorów konserwacji zabytków, a także działań na rzecz właściwego ich utrzymania.

Pomorskie zabytki w finale

W tym roku do konkursu zgłoszonych zostało 78 zabytków. Po ocenie formalnej wniosków do kolejnego etapu zakwalifikowało się 67 obiektów z 15 województw. Następnie jury dokonało nominacji w poszczególnych kategoriach. Z naszego regionu do finału konkursu przeszły cztery zabytki.

W kategorii utrwalanie wartości zabytkowej obiektu:

  • Budynek dawnego starostwa w Kartuzach – powstał na przełomie XIX i XX w. z połączenia dwóch budynków mieszczących się na skrzyżowaniu ulic 3 Maja i Kościuszki. Od początku był siedzibą starostwa powiatowego – najpierw niemieckiego, a w okresie międzywojennym polskiego. Po zakończeniu II wojny światowej znajdowały się w nim m.in. powiatowa rada narodowa, urząd stanu cywilnego i bank spółdzielczy, a do 2019 r. sąd rejonowy. Po generalnym remoncie zrealizowanym w ostatnich latach przeniesione do niego zostały Wydziały Geodezji i Budownictwa Starostwa Powiatowego w Kartuzach.
  • Budynek mieszkalny przy ul. Rybołowców 8 w Gdańsku – wzniesiony został w 1896 r. w dzielnicy Nowy Port. Kamienica posiada bogatą dekorację architektoniczną utrzymaną w stylistyce eklektycznej.

W kategorii adaptacja obiektów zabytkowych:

  • Dawna hala montażu sekcji U-bootów w Gdańsku – powstała w latach 30. XX w. W czasie II wojny światowej znajdowała się w niej montażownia części do niemieckich okrętów podwodnych, natomiast w okresie PRL służyła jako jeden z głównych magazynów Stoczni Gdańskiej. W 2023 r., po przeprowadzonym remoncie, obiekt został udostępniony jako food hall z restauracjami oraz miejscem do organizacji wydarzeń kulturalnych.
  • Wielki Młyn w Gdańsku – zbudowany został w XIV w. na kanale Raduni w obrębie Starego Miasta. Był największym zakładem przemysłowym średniowiecznej Europy, pełniąc funkcje młyna wyposażonego w 18 kół wodnych, spichlerza i piekarni. Przed II wojną światową produkowano w nim do 200 ton mąki dziennie. Niestety w 1945 r. budynek Wielkiego Młyna całkowicie się wypalił. Po odbudowie nie powrócił już do swojej pierwotnej funkcji, a w latach 90. XX w. został przebudowany na dom handlowy. Od 2021 r. w jego wyremontowanych wnętrzach mieści się Muzeum Bursztynu, stanowiące oddział Muzeum Gdańska.
.

Pełna lista nominowanych obiektów w konkursie Zabytek Zadbany 2024 dostępna jest TUTAJ.