Kultura

Co robi polski mazurek w hindustańskiej muzyce? Dźwięki Północy w Gdańsku

01.10.2020
Bastarda, fot. Mikołaj Starzyński

Polscy artyści i francusko-polski zespół, jazzowe improwizacje i ginące pieśni ukraińskiego Polesia, muzyka o karpackich korzeniach, archaiczne i awangardowe akcenty muzyczne. W gdańskim Centrum św. Jana wystąpią wykonawcy muzyki tradycyjnej i folk. Nie zabraknie również muzycznych nowości i ciekawych zjawisk z ostatnich miesięcy.

Festiwal Dźwięki Północy tradycyjnie odbywa się co dwa lata na początku lipca. W tym roku, ze względu na panującą pandemię koronawirusa, festiwal odbywa się od 1 do 3 października. Nie ma też warsztatów i potańcówek oraz występów zagranicznych wykonawców – tegoroczne wydarzenie poświęcone jest muzyce polskiej. Nowością, ze względu na ograniczenie liczby publiczności, będą transmisje on-line.

Inauguracja

W tegorocznej edycji festiwalu zostali zaproszeni zarówno artyści, którym bliżej do nurtu in crudo, jak i ci, którzy odczytują tradycję na nowo poprzez filtr innych gatunków, takich jak jazz czy muzyka improwizowana. Festiwal rozpocznie się we czwartek, 1 października 2020 r. koncertem Maniuchy i Ksawerego, duetu, który w autorski sposób łączy jazzową improwizację z ginącymi pieśniami ukraińskiego Polesia. W swoich kompozycjach przywołują pieśni wiosenne, żniwne, weselne, miłosne, dziadowskie, kolędy i kołysanki łącząc je w opowieści odwzorowujące cykle przyrody i ludzkiego życia. Wspólnie snują opowieści przekraczając granice czasu i gatunków muzycznych, czerpiąc z wieloletnich podróży Maniuchy do śpiewaczek z ukraińskich wsi i wspólnej muzycznej wyobraźni. Niejednokrotnie sięgają również do archiwalnych nagrań z polskich wsi tego terenu.

Po duecie wystąpi Bastarda, trio podejmujące odważną próbę reinterpretacji muzyki dawnej oraz stworzenia na jej podstawie autorskiego języka dźwiękowego. Kilkusetletnie śpiewy chorałowe, motety, litanie rozbijają się niejednokrotnie na małe odcinki. Muzycy – improwizując wokół archaicznych melodii, komponując i aranżując na ich podstawie zupełnie nowe utwory – budują pomost łączący odległe w czasie muzyczne światy, docierają do ich uniwersalnego, duchowego wymiaru. Muzyka Bastardy to współczesna, oryginalna i bardzo osobista wypowiedź wsparta na bogatych tradycjach muzycznych.

Instrumentalista Adam Strug i rockowa energia Vołosów

W piątkowy wieczór będzie można posłuchać Adama Struga – śpiewaka i instrumentalisty, autora piosenek, kompozytora muzyki teatralnej i filmowej, producenta i kuratora muzycznego, scenarzysty filmów dokumentalnych, radiowca i popularyzatora muzyki tradycyjnej. Następnie wystąpi grupa Vołosi, która zadebiutowała w 2010 r. Artyści, wymykając się wszelkim klasyfikacjom, stworzyli oryginalny styl muzyczny. Przekraczając granice instrumentów smyczkowych, tworzą muzykę na wskroś nowoczesną i atrakcyjną dla współczesnego odbiorcy – wyrastającą z karpackich korzeni, ale noszącą w sobie znamiona jazzowej improwizacji, naładowaną rockową energią, pełną niezwykle emocjonalnego przekazu. Ten fenomen sprawia, że muzycy są uwielbiani zarówno przez publiczność wielkich rockowych festiwali, jak i bywalców prestiżowych sal koncertowych, wielbicieli world music i koronowane głowy.

Na zakończenie jazz, muzyka taneczna i mazurek po… hindusku

Sobotni wieczór rozpocznie koncert francusko-polskiego zespołu Lumpeks, założonego przez francuskiego kontrabasistę mieszkającego w Warszawie – Sébastiena Beliaha. Artysta zaprosił do współpracy dwóch francuskich wybitnych improwizatorów sceny jazzowej – Pierre’a Borela (saksofon) i Louisa Lauraina (trąbka) oraz utalentowaną śpiewaczkę i barabanistkę Olgę Kozieł. Z tego połączenia, znoszącego granice, powstał osobliwy styl żonglujący energetyczną improwizacją jazzową i siłą polskiej muzyki tanecznej.

Festiwal zakończy Radical Polish Ansambl – połączenie tego, co najbardziej archaiczne w tradycji polskiej wsi, z tym, co najbardziej awangardowe we współczesnej muzyce eksperymentalnej. Sześcioro „ludowych” skrzypków i skrzypaczek oraz grający „na dżazie” perkusista – artyści znani z takich grup, jak L. Stadt, Lautari, Tęgie Chłopy czy Odpoczno – podjęli wyzwanie rekonstrukcji muzyki tajemniczego polsko-indyjskiego kompozytora Tadeusza Sielanki. Polski mazurek dotarł m.in. do Francji, Włoch, Brazylii, Meksyku, na Azory, Wyspy Zielonego Przylądka, Wyspy Kanaryjskie czy Filipiny. W połowie XX w. dotarł także do Indii, gdzie wszedł w niezwykły mariaż z tradycją klasycznej muzyki hindustańskiej. Blisko 70 lat później dowody tego międzykulturowego eksperymentu odkrył w archiwach biblioteki publicznej w Delhi polski klarnecista Wacław Zimpel. Rozbudowane, transowe, na poły improwizowane utwory o ewidentnie mazurkowej proweniencji podpisane zostały swojsko brzmiącym nazwiskiem Sri Tadeusz Sielanka. Kim tak naprawdę był Tadeusz Sielanka i jak brzmiały jego kosmiczne mazurki? Odpowiedź można znaleźć na debiutanckiej płycie „Tiers Monde”.

Dźwięki Północy

To jeden z najstarszych festiwali folkowych w Polsce. Od ponad 30 lat popularyzuje muzykę współczesną, inspirowaną tradycyjną kulturą Polski oraz krajów nadbałtyckich, śledzi trendy na polskiej i skandynawskiej scenie folkowej. Zaprasza artystów, którzy sięgając po tradycyjne melodie i instrumenty, łączą je ze współczesnym doświadczeniem muzyki, nadając tradycji nowy wymiar i nowe artystyczne życie. Koncertom towarzyszą warsztaty tańca, śpiewu, instrumentalne i rękodzieła, projekcje filmów, spotkania, prezentacje teatralne i kulinarne oraz potańcówki z muzyką graną na żywo. Organizatorem Festiwalu jest Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku

Festiwal Dźwięki Północy, plakat, renifer, lis, góry, choinki. Fot. mat prasowe NCK

Festiwal Dźwięki Północy

  • 1-3 października 2020 r., czwartek-sobota
  • Centrum Świętego Jana
  • ul. Świętojańska 3
  • Gdańsk

Program

1 października 2020 r., czwartek
godz. 19.00 – Maniucha i Ksawery
godz. 20.30 – Bastarda

2 października 2020 r., piątek
godz. 19.00 – Adam Strug
godz. 20.30 – Vołosi

3 października 2020 r., sobota
godz. 19.00 – Lumpeks
godz. 20.30 – Radical Polish Ansambl

 

Zobacz również