Zagłosuj na Kaszubskie Słowo Roku 2020. Oto pięć finałowych wyrażeń

Głosowanie internautów trwa do 31 stycznia 2021 r.. Aby oddać głos należy dodać komentarz  z numerem słowa pod wpisem na Facebooku.

Wszystko w rękach internautów

Od niedzieli 24 stycznia 2021 r. przez tydzień trwać będzie głosowanie na Kaszubskie Słowo Roku 2020. Każdy może zagłosować na jedno z pięciu słów. Jury finałowe wyrażenia wybrało spośród 94 zgłoszonych przez internautów.

– Komisja była zgodna. Trzy słowa wybrała wręcz jednomyślnie – mówi Mateùsz Titës Meyer z Fundacji Kaszuby, członek komisji konkursowej. – Potem postanowiliśmy zrezygnować z mało konkretnych określeń. Na przykład nie wygrało słowo pòszedło, lecz już konkretniejsze kòrónwirusowé pòszedło, bo to drugie dotyczyło całego roku 2020 – opowiada Meyer.

Aż cztery z pięciu finałowych określeń dotyczy koronawirusa.

– Ciekawe wśród zgłoszeń były słowa, których nie można było znaleźć w Internecie lub neologizmy. Jednym z nich jest właśnie finałowy kòrónawërwas — mówi Meyer.

Komisja konkursowa musiała też zdyskwalifikować część zgłoszonych słów.

– To były słowa, które łamały regulamin, które bezpośrednio były skierowane do jakichś osób publicznych lub były wulgarne. Nie braliśmy pod rozwagę również słów zgłoszonych z błędami ortograficznymi lub z podanym błędnym tłumaczeniem – wymienia.

Głos można oddać poprzez wpisanie w komentarzu numeru od 1 do 5 pod konkursowym postem na facebookowej stronie organizatora konkursu, Fundacji Kaszuby. Autorzy trzech słów, które zdobędą największą liczbę głosów, otrzymają kaszubskojęzyczne wydanie „Alicji w Krainie Czarów” ( kasz. „Przigòdów Alicje w Cëdaczny Zemie”). Słowo, które otrzyma najwięcej ze wszystkich głosów, otrzyma tytuł Kaszubskiego Słowa Roku 2020.

Pięć finałowych słów i wyrażeń

1. Karujta sã! – Wynoście się! Precz! – Elegantsza wersja hasła-hitu Strajków Kobiet. Hasło to zaistniało na Kaszubach podczas protestów przeciwko zaostrzeniu przepisów dotyczących aborcji w Polsce, które rozpoczęły się po wyroku wydanym 22 października 2020 r. przez Trybunał Konstytucyjny. Hasło to wykorzystano także w nakładce na fotografie profilowe w mediach społecznościowych, jako forma okazania wsparcia dla osób protestujących.

2. Kòróna-wirusowé pòszëdło – epidemia koronawirusa – występowanie przypadków zachorowań na określonym terenie i w określonym czasie. Określenie to zaistniało na Kaszubach za sprawą ogólnoświatowej epidemii SARS-CoV-2, znanej w Polsce jako pandemia Covid-19.

Jest to połączenie dwóch określeń, pierwszy człon: „kòróna-wirusowé” odnosi się do potocznej nazwy epidemii: „koronawirus”, natomiast drugi człon: „pòszëdło” to tradycyjne, kaszubskie określenie epidemii, zarazy.

3. Kòrónawërwas – koronawirus – koronawirus to najczęściej używane słowo w minionym 2020 r. i ten akurat wirus wywrócił wszystko do góry nogami, po kaszubsku można to nazwać wërwas.

Hasło to nie zostało odnotowane wcześniej w Internecie. Mogło być popularne w użyciu tradycyjnym (w rozmowach). Jest to połączenie dwóch określeń, pierwszy człon nawiązuje do potocznej nazwy epidemii: „koronawirus” – „kòróna-wirus”, a drugi człon to wariacja na temat słów „wirus” i „wërwas”, oznaczającego ambaras, trudność, kłopot, problem, udrękę, utrapienie: „Z tobą to je ale wërwas!” –„Mam z tobą prawdziwe utrapienie”. Wobec tego, dosłowne tłumaczenie określenia „kòrónawërwas” brzmiałoby: „koronaudręka”.

4. Larwa – maska, maseczka – coś, co musimy nosić na twarzy z powodu Covid. To kolejne określenie, które nawiązuje do ogólnoświatowej epidemii SARS-CoV-2, znanej w Polsce jako pandemia Covid-19, lub potocznie: epidemia koronawirusa. Określenie to spopularyzowały kaszubskie media. Za Słownikiem gwar kaszubskich B. Sychty (tom II, s. 331): larwa – 1. maska (Panëszczi noszą larwë. Òn miôł larwã na gãbie); 2. brzydka twarz (Ti twòji larwë wróble bë sã wëstraszëłë.); 3. w ogóle brzydki człowiek, zwłaszcza kobieta (Ta larwa mësli, że òna je piãknô.)

W minionym roku określenie „larwa” odnoszono w sposób szczególny do maseczek i przesłon, noszonych z powodu epidemii SARS-CoV-2, co nadało temu tradycyjnemu słowu nowego znaczenia. W sieci można znaleźć maseczki nawiązujące do barw kaszubskiej flagi oraz do haftu kaszubskiego.

5. Sztërnôstnica – kwarantanna – kwarantanna trwająca 14 dni, np. po kontakcie z osobą zakażoną koronawirusem. Jest to konkursowa propozycja, która także nawiązuje do ogólnoświatowej epidemii SARS-CoV-2.

W 2020 roku w Polsce przymusową kwarantanną (początkowo 14-dniową, później 10-dniową) obejmowane były osoby, u których stwierdzono zakażenie wirusem SARS-CoV-2 bądź przebywały z osobami, u których stwierdzono obecność wirusa, a także osoby, które przybywały do Polski z zagranicy.