Wszystko zaczęło się tutaj
To właśnie tu, w Gdańsku w 1980 r., Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” zapoczątkował w komunistycznej Polsce drogę ku wolności, kiedy wśród postulatów strajkujących robotników pojawiły się żądania polityczne. Po dwóch tygodniach strajków rząd polski podpisał umowę z robotnikami. To właśnie wtedy, w Stoczni Gdańskiej, ideały solidarności wyruszyły w długą drogę, by zmieniać oblicze Europy i świata. Artystycznym hołdem dla tych zdarzeń jest Festiwal Solidarity of Arts, odbywający się na przełomie sierpnia i września, a słynący choćby z największych w świecie plenerowych koncertów jazzowych. Dziś upowszechnianiem dziedzictwa „Solidarności” zajmuje się specjalnie do tego powołana instytucja mająca siedzibę na terenach postoczniowych. To Europejskie Centrum Solidarności, które organizuje wystawy, koncerty, debaty i zajęcia edukacyjne.

 

Westerplatte
Kolejne miejsce, gdzie zmieniała się historia. To właśnie tu, 1 września 1939 r. rozpoczęła się druga wojna światowa, a żołnierze broniący Westerplatte stali się symbolem samotnej walki Polaków i dzielnego oporu. Dzisiaj w miejscu tych wydarzeń stoi pomnik Obrońców Wybrzeża, kształtem przypominający wyszczerbiony bagnet wbity w ziemię.

 

Perły dziedzictwa, bursztyn, klejnoty sztuki
Stanąć przed tym sądem to niezwykłe doznanie artystyczne. Bowiem „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga to prawdziwe arcydzieło wczesnego odrodzenia. Jego namalowanie zabrało artyście prawie cztery lata. Tryptyk, który padł łupem gdańskiego kapra Pawła Beneke, przebył niezwykle długą i ciekawą drogę, aby stać się ostatecznie perłą w kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku.

W gdańskim Dworze Artusa taką perłą jest Wielki Piec, słusznie uważany za szczytowe osiągnięcie rzemiosła artystycznego renesansu.

W Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie obejrzeć można inny unikat – Biblię Gutenberga. Dwutomowe wydanie, składające się z 64 kart, w oryginalnej XV-wiecznej oprawie, to jedna z najcenniejszych ksiąg na świecie. To pierwsze w Europie dzieło wykonane techniką druku.

Pomorskie, oprócz licznych perełek, posiada również swoje złoto. Bursztyn, zwany też jantarem lub złotem Północy, jest niezwykle cenionym materiałem jubilerskim. Powstał ponad 40 mln lat temu i jest kopalną skamieniałą żywicą drzew iglastych. Pomorscy artyści doszli do prawdziwego mistrzostwa w jego obróbce i zastosowaniu. Historię bursztynu można poznać w pomorskich muzeach, a zwłaszcza w gdańskim Muzeum Bursztynu. Spragnieni przygód mogą zaopatrzyć się w ten cenny materiał własnoręcznie podczas organizowanych co roku na Pomorzu Mistrzostwach Świata w Poławianiu Bursztyn.

 

Śladami gotyckich budowli
Najsłynniejszą gotycką budowlą Pomorza jest Zamek w Malborku. Wzniesiony przez Krzyżaków, imponuje swoją wielkością i architekturą. Od 1309 do 1457 r. był siedzibą wielkiego mistrza krzyżackiego i wraz z miastem pełnił funkcję stolicy państwa zakonnego. W 1997 r. obiekt został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO jako największy zespół zamkowy na świecie.
Mówiąc o gotyku, trudno nie wspomnieć o monumentalnych kościołach, np. bazylice Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku, największej w Europie ceglanej świątyni, mogącej pomieścić 20 tys. osób.

 

Morskie opowieści…
Te dwa niezwykle zasłużone statki mogłyby opowiedzieć niejedną porywającą historię: statek-muzeum – potężny trzymasztowy „Dar Pomorza” w ciągu 51 lat służby dla Polskiej Marynarki Handlowej odbył 102 rejsy szkolne, przebywając pół miliona mil morskich. Dziś jest jednym z najtłumniej odwiedzanych żaglowców na świecie. Z Anglii pochodzi natomiast niszczyciel ORP „Błyskawica” zbudowany przed 1939 r. Można go zwiedzać przy skwerze Kościuszki w Gdyni, gdzie oprócz Muzeum Marynarki Wojennej znajduje się nowoczesna siedziba Muzeum Miasta Gdyni.

 

Kaszubski rodowód
W Pomorskiem nie trzeba wracać do korzeni, bo są one ciągle żywe. Zamieszkujący te tereny Kaszubi to największa grupa etniczna, mająca odrębny, niepowtarzalny język, oryginalne zwyczaje i barwną sztukę ludową.

Najstarsze zabytki archeologiczne świadczące o istnieniu osady łowców fok pochodzące z V w. p.n.e. znajdują się nieopodal zamku w Rzucewie.

Zachowane do dziś w Odrach i Węsiorach kamienne kręgi są cmentarzyskami Gotów – germańskiego ludu, który przybył ze Skandynawii na przełomie I i II w. n.e. Rejon Kaszub to również miejsce występowania charakterystycznego budownictwa szkieletowego.

Prawdziwą kopalnią wiedzy o historii i życiu codziennym dawnych pokoleń są pomorskie muzea skansenowskie. Wśród nich warto zwrócić uwagę m.in.: na Muzeum – Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich – najstarsze muzeum na wolnym powietrzu w Polsce, Muzeum Kultury Ludowej Pomorza w Swołowie, Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach czy skansen w Nadolu, gdzie latem organizowane są imprezy plenerowe: czarne wesele, warsztaty pieczenia chleba, kopanie torfu, wyplatanie wiklinowych koszy.

 

Kociewie, Powiśle, Żuławy
Dużym walorem Kociewia jest różnorodność krajobrazu – od prawie płaskich obszarów nizin nadwiślańskich, poprzez pagórkowaty teren pojezierny z licznymi kompleksami leśnymi aż po przełomowe odcinki rzek. Na Kociewiu znajduje się ponad 200 jezior. Odrębną grupą etniczną, z własną gwarą, tradycjami i legendami są Kociewiacy. Stolicą subregionu jest Starogard Gdański. Powiśle jest krainą historyczno-geograficzną znajdującą się w dolnym biegu Wisły, na której kształtowanie mieli wpływ Prusowie. Do najciekawszych miast z licznymi atrakcjami turystycznymi należą Kwidzyn, Malbork czy Sztum. Żuławy są obszarem leżącym w delcie Wisły. Na tradycję i kulturę tego obszaru  wpłynęli holenderscy osadnicy – menonici.

 

Wszystkie niezbędne informacje na temat zabytków i historycznych miejsc Pomorza  – lokalizacji, dojazdu oraz cen biletów – znajdziecie na naszym portalu turystycznym www.pomorskie.travel

 

Fot. repozytorium ISIT, UMWP