Na świecie żyje 40 mln osób, a w Polsce ponad 35 tys. zakażonych wirusem HIV. Z roku na rok ta liczba wzrasta. Przybywa też chorych na AIDS. Z okazji Światowego Dnia Walki z AIDS przypominamy, jak uniknąć zakażenia oraz, gdzie na Pomorzu można bezpłatnie i anonimowo się przebadać.
Światowy Dzień AIDS od 1988 r. jest obchodzony 1 grudnia. Chodzi o przypomnienie, że osoby żyjące z HIV są pełnoprawnymi członkami społeczeństwa i powinny mieć możliwość normalnego życia i pracy, pamiętając równocześnie o obowiązku ochrony innych przed zakażeniem.
Rośnie liczba przypadków
Specjaliści alarmują, że w Polsce z roku na rok wzrasta liczba zakażonych wirusem HIV. Szansą na zahamowanie tego byłoby wprowadzenie do podstawowej opieki zdrowotnej testów przesiewowych w kierunku HIV. Specjaliści proponują też opracowanie programu bezpłatnej profilaktyki przedekspozycyjnej, czyli świadome przyjmowanie leku przed i po kontakcie z nosicielem HIV.
Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Instytutu Badawczego wynika, że od początku (w 1985 r.) epidemii HIV/AIDS do grudnia 2024 r. w Polsce wirusa HIV wykryto u 35,2 tys. osób, leczonych na AIDS było 4,4 tys. osób, z czego 1,5 tys. chorych zmarło. Według danych z 30 kwietnia 2025 r. leczeniem antyretrowirusowym objętych jest ponad 21 tys. pacjentów, w tym 137 dzieci.
Gdzie i dlaczego warto się badać?
Badania wykrywające wirusa HIV są bezpłatne, anonimowe i trwają tylko kilka minut, ale przebadać się mogą tylko osoby pełnoletnie. Warto dodać, że wczesne wykrycie zakażenia umożliwia szybkie wdrożenie leczenia. Co ważne, regularne testowanie chroni nie tylko ciebie, ale także twoich partnerów. W 2025 r. odnotowano 32 nowe przypadki wirusa HIV, podczas gdy w 2024 r. było ich 37. Oznacza to niewielki, ale spadek zakażeń. W Gdańsku liczba nowych zakażeń pozostała na tym samym poziomie, natomiast spadek odnotowano w Gdyni i Słupsku. W województwie pomorskim działają cztery punkty konsultacyjno-diagnostyczne, w których można się przetestować. W PKD można porozmawiać z doradcą, który pomoże ustalić, czy rzeczywiście wystąpiło ryzyko zakażenia i potrzebne jest badanie. Doradca odpowie też na pytania dotyczące HIV i AIDS oraz innych chorób przenoszonych drogą płciową.
Gdańsk
PKD przy przychodni ambulatoryjnej Pomorskiego Centrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy, ul. Smoluchowskiego 18 (budynek G, wejście nr 2, dawniej PCCHZiG),
godziny otwarcia:
- poniedziałek 16.00-20.00
- wtorek 16.00-20.00
- czwartek 16.00-20.00
Gdynia
ul. Powstania Styczniowego 1, (budynek nr 8 Szpitala Morskiego im. PCK, gabinet 17)
godziny otwarcia:
- środa 16.00-20.00
- piątek 8.00-12.00
Sopot
- Bolesława Chrobrego 10, (Miejska Stacja Pogotowia Ratunkowego, gabinet 7)
godziny otwarcia:
- poniedziałki 16.00-20.00
Słupsk
- Hubalczyków 1 (przy Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. J. Korczaka, Budynek H)
godziny otarcia:
- środy w godz.15.30-18.30
- w pierwszą i drugą sobotę miesiąca w godz. 9.00-15.00
Wirus atakuje odporność
HIV jest wirusem, który atakuje i niszczy układ immunologiczny. Zakażenie po kilku latach doprowadza do upośledzenia odporności i sprzyja występowaniu tzw. zakażeń oportunistycznych, czyli wywołanych przez drobnoustroje znajdujące się zawsze w otoczeniu, ale nieszkodliwe dla ludzi tak długo, dopóki sprawnie działa układ odpornościowy. AIDS jest ostatnią fazą zakażenia HIV, gdy już występują takie zakażenia, a także np. niektóre nowotwory wykorzystujące brak odporności.
Jak można się zarazić?
Są tylko trzy drogi przenoszenia HIV. Chodzi o kontakty seksualne i w ten sposób zakaża się większość ludzi. Zakażenia matczyno-płodowe, czyli przeniesienie HIV z zakażonej matki na dziecko w trakcie ciąży i porodu. W tym wypadku istnieje bardzo skuteczna profilaktyka takich zakażeń, która polega na badaniu serologicznym wykonanym dwukrotnie w 10. oraz 33-37 tygodniu ciąży. Trzecim jest kontakt z zakażoną krwią np. podczas przetaczania krwi oraz kontakt z krwią podczas wypadku. Co ważne, HIV poza organizmem szybko ginie. Niszczą go wszelkie środki dezynfekcyjne, także woda z mydłem. Mieszkanie pod jednym dachem z osobą zakażoną HIV nie stwarza ryzyka przeniesienia zakażenia, pod warunkiem przestrzegania podstawowych zasad higieny. Nie ma ryzyka zakażenia HIV przy korzystaniu ze wspólnych naczyń, łazienki czy ubikacji, podczas pływania w basenie itp.
Z okazji Światowego Dnia Walki z AIDS w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego 1 grudnia 2025 r. odbywa się specjalna konferencja światowy Dzień AIDS – profilaktyka, diagnostyka i leczenie zakażeń HIV/zachorowań na AIDS w województwie pomorskim.
