Zaburzenia mowy i widzenia, opadanie kącika ust, zawroty i bóle głowy – to najczystsze objawy udaru. Udar, jest trzecią przyczyną zgonów oraz najczęstszym powodem trwałej niesprawności u osób powyżej 40. roku życia. Niestety zdarza się także u dzieci.
Światowy Dzień Udaru Mózgu obchodzony jest 29 października. Jego celem jest podniesienie świadomości dotyczącej tego, jak groźnym zjawiskiem jest udar mózgu i jego konsekwencje, ale przede wszystkim, jak do niego nie dopuścić.
Sytuacja w Polsce
Na świecie co 6 sekund z powodu udaru mózgu umiera człowiek. Według danych z Mapy Potrzeb Zdrowotnych za 2019 r. w Polsce udar miało 623 986 osób, w tym w województwie pomorskim 33 196. Co niepokojące, według prognoz dla naszego regionu do 2028 r., wzrośnie liczba osób, które będą miały udar.
Ponadto szacuje się, że co roku w Polsce z powodu udaru mózgu leczonych jest 90 tys. osób, a prawie 70 proc. pacjentów, którzy przeżyją udar staje się niepełnosprawna. Jednym z częstszych następstw choroby jest spastyczność poudarowa, czyli bolesne napięcie mięśni, które może utrudniać codzienne, samodzielne funkcjonowanie. Występuje nawet u 40 proc. pacjentów po udarze. Spastyczność nie musi być jednak procesem nieodwracalnym – kluczem w walce o odzyskanie sprawności jest szybkie wdrożenie odpowiedniej terapii i rehabilitacja.
Udar – rodzaje i przyczyny
Udar to nagłe wystąpienie zaburzeń funkcjonowania mózgu. Chodzi m.in. o: możliwość poruszania kończyną, czucie, mowę, umiejętność pisania i czytania czy chodzenia. Jest chorobą wywołaną patologią naczyń krwionośnych w mózgu. W większości przypadków występują udary niedokrwienne, które powstają w wyniku zamknięcia naczynia przez zakrzep lub zator, co sprawia, że krew nie jest wstanie dopłynąć i odżywiać jakiegoś obszaru mózgu. Zatory zamykające naczynia w mózgu często pochodzą też z serca. W arytmii, nazywanej migotaniem przedsionków, na nieprawidłowo poruszających się ścianach przedsionka serca powstają skrzepliny, które odrywają się i mogą trafić do mózgu zamykając jego naczynia. Drugim rodzajem są udary krwotoczne, potocznie zwane wylewami. Są wynikiem pęknięcia tętnicy w mózgu. Chodzi o to, że nadciśnienie tętnicze powoduje uszkadzanie ścian tętnic, które potem pękają, wywołując udary krwotoczne.
Jak zapobiegać?
Należy dbać o siebie, zwłaszcza zdrowo się odżywiać. Trzeba zrezygnować z palenia tytoniu. Ważna jest też aktywność fizyczna. Może to być np. szybki marsz lub spacer z kijkami. Każdy powinien wybrać taką aktywność, jaką lubi i na jaką ma czas. Należy zaczynać powoli od małych dystansów i stopniowo je zwiększać – minimum wysiłku to trzy razy w tygodniu przez pół godziny. Warto również korzystać z pomocy specjalistów, wykonywać badania i stosować się do zaleceń lekarzy. Czasem konieczne jest przyjmowanie leków. Każdy z nas ma wpływ na takie czynniki ryzyka wystąpienia udaru jak: nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom cholesterolu, cukrzyca czy migotanie przedsionków.
