Ten materiał pochodzi z archiwum portalu

Zachowaliśmy archiwalne materiały z naszego portalu, aby umożliwić ich przeszukiwanie. Nie możemy jednak zagwarantować, że zamieszczone w tekście odsyłacze będą działały prawidłowo oraz że treści będą zgodne ze standardami dostępności cyfrowej. Jeżeli znalazłeś niedziałający odnośnik albo potrzebujesz pomocy w odczytaniu treści prosimy o kontakt pod adresem redakcja@pomorskie.eu

Świadczenia postojowe

Świadczenia postojowe

Świadczenia postojowe

Dla kogo świadczenie postojowe?

Aby zleceniobiorca lub wykonawca dzieła miał prawo do świadczenia, musi udowodnić zawarcie umowy przed 1 lutego 2020 r.

Uwaga! Świadczenie nie będzie przysługiwać osobom, których przychód uzyskany w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku przekroczył 300 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

więcej informacji tutaj 

 

Jakie warunki trzeba spełnić, by otrzymać postojowe?

Trzeba spełnić poniższe warunki:

  • przychód osoby prowadzącej działalność gospodarczą, która nie zawiesiła działalności, uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie musi być co najmniej 15 proc. niższy niż w miesiącu poprzednim i nie może być wyższy od 300 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2020 r.
  • działalność zarejestrowana przed 1 lutego 2020 r.

Ważne! Świadczenie w wysokości 80 proc. minimalnego wynagrodzenia będzie przysługiwać również osobie, która zawiesiła działalność gospodarczą po 31 stycznia 2020 r. i przychód z prowadzenia tej działalności, nie był wyższy od 300 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

więcej informacji tutaj 

 

Czy mogę skorzystać z tarczy antykryzysowej jako osoba samozatrudniona?

Tak. Wsparcie w ramach Tarczy Antykryzysowej obejmuje przedsiębiorstwa: osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, mikroprzedsiębiorstwa, małe, średnie i duże firmy. Kierowane jest także do osób wykonujących umowy cywilnoprawne (umowy zlecenia, o dzieło, agencyjne), organizacji pozarządowych i spółdzielni socjalnych, których obroty lub przychody spadły w związku z pandemią COVID-19. Firma jednoosobowa może skorzystać z wielu form pomocy. Najbardziej popularne to:

• Zwolnienie ze składek ZUS na 3 miesiące;

• Świadczenie postojowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą – środki finansowe, które zrekompensują utratę przychodów. Wniosek należy złożyć w ZUS;

• Dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej – wniosek składany w Powiatowym Urzędzie Pracy;

• niskooprocentowana pożyczki dla mikroprzedsiębiorców ze środków Funduszu Pracy – wniosek składany w Powiatowym Urzędzie Pracy.

Do wykorzystania jest szeroki wachlarz umorzeń, odroczeń i rozłożenia na raty płatności danin publicznych. Pełny katalog pomocy skierowanej do firm jednoosobowych i nie tylko znajduje się na tutaj.

 

Czy na wsparcie z ZUS w wysokości 2080 zł, może liczyć osoba pobierająca emeryturę i prowadząca jednocześnie działalność? 

Prawo do świadczenia postojowego oraz zwolnienia ze składki zdrowotnej mogą otrzymać także emeryci, którzy prowadzą działalność gospodarczą. W ramach własnej firmy emeryt (lub rencista) płaci wyłącznie składkę zdrowotną nie płaci natomiast składek na ubezpieczenia społeczne. Te osoby mogą się starać zarówno o zwolnienie z obowiązku płacenia składek zdrowotnych za marzec, kwiecień i maj oraz o wypłatę postojowego.

Źródło: www.kadry.infor.pl

 

Z ilu ulg tarczy antykryzysowej można skorzystać jednocześnie ?

Przedsiębiorca może skorzystać z kilku form wsparcia. Generalna zasada na jaką należy zwrócić uwagę podczas planowania sięgania po pomoc, to aby te same wydatki nie były finansowane z kilku źródeł równolegle. Każda z form pomocy jest opisana szczegółowymi regulacjami, które powinny zapobiegać takim działaniom, jednak warto zwrócić na to uwagę na samym początku, rozpoznając  obszary kwalifikujące firmę do wsparcia.

 

Witam, czy we wniosku o mikro pożyczkę z Urzędu Pracy, jako pomoc od Państwa,  muszę wpisać zwolnienie z trzech miesięcy z ZUS-u, dodać te kwoty? Czy muszę dodawać postojowe, którego jeszcze nie otrzymałem?

Mikropożyczka z Powiatowego Urzędu Pracy jest narzędziem wsparcia dla mikroprzedsiębiorców, w tym samozatrudnionych. Można ją bez problemu łączyć z innymi formami pomocy. W załączniku do wniosku o pożyczkę należy jednak wskazać otrzymaną, a nie wnioskowaną pomoc publiczną rekompensującą negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19. Przykładem takiej pomocy jest zwolnienie z opłacania składek na ZUS. W przypadku szczegółowych pytań warto skontaktować się z powiatowym urzędem pracy.

 

Czy można składać wniosek o pożyczkę dla samozatrudnionych?

Tak, instrukcja krok po kroku tutaj

 

Na jaką pomoc mogę liczyć, żeby utrzymać działalność gospodarczą?

  • pokrycie przez państwo składek na ZUS przez 3 miesiące dla:
  1. mikrofirm, które zatrudniają do 9 pracowników (chodzi o składki za wszystkich pracowników);
  2. samozatrudnionych;
  3. większe firmy mogą wnioskować do ZUS o zwolnienie z 50% niezapłaconych składek;
  • świadczenie miesięczne w kwocie do około 2 tys. zł – dla zatrudnionych na umowy zlecenia lub o dzieło oraz samozatrudnionych;
  • dofinansowanie wynagrodzeń pracowników w związku z przestojem ekonomicznym i obniżonym wymiarem czasu pracy  dla przedsiębiorstw, organizacji pozarządowych i państwowych osób prawnych, np. publicznych szkół wyższych, w których nastąpił spadek obrotów gospodarczych (WUP – FGŚP);
  • dofinansowania części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej dla przedsiębiorców samozatrudnionych (nabory w PUP);
  • dofinansowania części kosztów wynagrodzeń pracowników dla przedsiębiorców (nabory w PUP);
  • dofinansowania części kosztów wynagrodzeń pracowników dla organizacji pozarządowych (nabory w PUP);
  • ochronę konsumentów w zakresie nadmiernego wzrostu cen i innych nieuczciwych praktyk;
  • czasowe zniesienie opłaty prolongacyjnej w należnościach skarbowych i ZUS-owskich;
  • umożliwienie odliczenia od dochodu (przychodu) darowizn przekazanych na przeciwdziałanie COVID-19;
  • korzystniejsze zasady rozliczania straty;
  • przedłużenie legalnego pobytu i zezwoleń na pracę dla obcokrajowców;
  • zwalnianie z naliczania kar umownych za – związane z epidemią – opóźnienia przy realizacji przetargów;
  • umożliwienie gminom odstąpienia od pobierania podatku od nieruchomości od firm, które przez epidemię koronawirusa utraciły płynność finansową;
  • przedłużenie bankowych kredytów obrotowych, w oparciu o dane finansowe na koniec 2019;
  • gwarancje de minimis z Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK);
  • dopłaty BGK do odsetek;
  • fundusze płynnościowe Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR) i Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych (KUKE), w tym możliwość uzyskania – przez średnie i duże firmy – z funduszu PFR Inwestycje podwyższenia kapitału lub finansowania w postaci obligacji – łącznie o wartości 6 mld zł.

Ponadto są jeszcze formy pomocy skierowane dla niektórych branż:

  • wsparcie firm transportowych przez Agencję Rozwoju Przemysłu (ARP) w refinansowaniu umów leasingowych;
  • ułatwienia dla branży turystycznej;
  • umożliwienie sklepom – w niedziele objętych zakazem handlu – przyjmowania towaru, rozładowywania go oraz wykładania na półki;
  • obniżenie o 90 proc. czynszów najemców lokali i tzw. wysp w galeriach handlowych, dopóki obiekty te mają zakaz normalnego funkcjonowania.

więcej informacji tutaj 

 

Gdzie mogę zwrócić się o pomoc w sytuacji braku przychodów mojej firmy?

O pomoc można się zwrócić do:

  • powiatowych urzędów pracy w miejscu prowadzenia działalności:
  1. pożyczka do 5 tys. zł dla mikroprzedsiębiorców, którzy prowadzili działalność gospodarczą przed dniem 1 marca 2020 r.;
  2. dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności dla samozatrudnionych (przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną niezatrudniającego pracowników);
  3. dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców;
  • urzędy skarbowego – wnioski o ulgę w spłacie podatków lub o umorzenie zaległości. Wnioski można składać za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl, jak również w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem platformy e-PUAP oraz listownie. Udzielenie ulgi w spłacie zobowiązania nie będzie wiązało  się z obowiązkiem uiszczenia opłaty prolongacyjnej.

Jeśli jesteś mikroprzedsiębiorcą, będziesz miał możliwość otrzymania pożyczki do 5 tys. zł, o ile prowadziłeś działalność gospodarczą przed dniem 1 marca 2020. Wsparcie będzie można uzyskać w powiatowym urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Jeśli jesteś samozatrudniony,  zwróć się do powiatowego urzędu pracy, w miejscu, w którym prowadzisz działalność gospodarczą, aby uzyskać dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności,.

Jeśli zatrudniasz pracowników i jesteś mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, zwróć się do powiatowego urzędu pracy, aby uzyskać dofinansowania do wynagrodzeń pracowników.

Dodatkowo, jeśli pojawi się problem z uregulowaniem należności podatkowych, każdy podatnik może zwrócić się do właściwego dla siebie urzędu skarbowego z wnioskiem o ulgę w ich spłacie jak i o umorzenie zaległości. Wnioski można składać za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl, jak również w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem platformy e-PUAP oraz listownie. Udzielenie ulgi w spłacie zobowiązania nie będzie wiązało  się z obowiązkiem uiszczenia opłaty prolongacyjnej.

więcej informacji tutaj 

 

Czy, aby otrzymać pomoc, muszę stawić się w urzędzie osobiście? Co mam zrobić, jeśli nie mogę udać się osobiście? Które wnioski będą dostępne online, a które nie?

Większość wniosków dotyczących uzyskania pomocy dostępnych jest na platformach internetowych instytucji udzielających wsparcia. W ten sposób można wnioskować o świadczenia np. z ZUS logując się na Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS; poprzez stronę www.praca.gov.pl aby uzyskać świadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy oraz Wojewódzkiego Urzędu Pracy. Wnioski o ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych albo o umorzenie zaległości podatkowych można złożyć za pośrednictwem portalu www.biznes.gov.pl. albo w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem platformy e-PUAP. 

Dokumenty elektroniczne należy podpisać za pomocą podpisu elektronicznego lub profilu zaufanego.

 

Jak złożyć podpis elektroniczny przez e-puap?

Informacje dostępne bepośrednio na stronie www.gov.pl  oraz tutaj ;

tymczasowy profil zaufany dla tych, którzy nie mogą skorzystać z założenia profilu przez bank tutaj 

 

Czy poza mikropożyczką w wysokości 5000 zł mogę korzystać też z innych świadczeń w ramach Tarczy Antykryzysowej?

Tak. Zaciągnięcie mikropożyczki nie powoduje utraty możliwości skorzystania ze zwolnienia ze składek ZUS czy ze świadczenia postojowego bądź innych form pomocy.

więcej informacji tutaj 

 

Jakie wsparcie można otrzymać w ZUS?

  • zwolnienie ze składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r. dla osób prowadzących działalność, firm zgłaszających do ubezpieczeń społecznych mniej niż 50 osób, spółdzielni socjalnych i duchownych;
  • świadczenie postojowe dla osób, które wykonują umowy cywilnoprawne (umowy zlecenia, agencyjne, o dzieło);
  • świadczenie postojowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą;
  • ulga w opłacaniu składek bez opłaty prolongacyjnej – odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty należności z tytułu składek;
  • odstąpienie od pobierania odsetek za zwłokę dla należności za okres od stycznia 2020 r.;
  • zawieszenie spłaty umowy o rozłożenie zadłużenia na raty lub umowy o odroczeniu terminu płatności na okres 3 miesięcy.

więcej informacji tutaj 
 

Jak uzyskam zwolnienie ze składek ZUS?

Aby uzyskać zwolnienie, złóż odpowiedni wniosek do ZUS. Wszystkie wnioski są dostępne online poprzez PUE ZUS. Wnioski można też wypełnić i wydrukować ze strony www.zus.pl , wysłać pocztą lub złożyć bezpośrednio w placówce ZUS, w specjalnej skrzynce na dokumenty oznakowanej „Tarcza Antykryzysowa”.

więcej informacji tutaj 

 

Kto nie może skorzystać z tarczy antykryzysowej?

Ze zwolnienia ze składek ZUS nie skorzystają firmy, które znajdowały się w trudnej sytuacji w grudniu 2019 r. i nie regulowały należności, w tym składek pobieranych przez ZUS. Wynika to z regulacji UE.

Ze zwolnienia z opłacania składek nie skorzystają płatnicy, którzy korzystają z Ulgi na start. Przepisy Tarczy Antykryzysowej wskazują, że ze zwolnienia mogą skorzystać osoby prowadzące pozarolniczą działalność, które opłacają składki wyłącznie na własne ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, o których mowa w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Osoby zwolnione przez 6 miesięcy z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (czyli korzystające z tzw. ulgi na start) zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 nie są uznawane za osoby prowadzące pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.
Źródło: www.zus.pl

 

Jaką pomoc otrzymam, aby wypłacić pensję swoim pracownikom?

Jeśli jesteś przedsiębiorcą, organizacją pozarządową, organizacją pożytku publicznego lub państwową osobą prawną  i w wyniku pandemii koronawirusa odnotowujesz spadek obrotów, otrzymasz wsparcie od państwa przeznaczone na pensje dla pracowników z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W przypadku obniżenia wymiaru czasu pracy dopłata ta może wynieść nawet 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Przy przestoju firmy dopłata od państwa wyniesie 50% minimalnego wynagrodzenia. W obu przypadkach dofinansowanie obejmie także składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawcy.

W przypadku podmiotów ekonomii społecznej (stowarzyszeń, fundacji, spółdzielni socjalnych), których przychody z działalności statutowej spadły, możliwe będzie uzyskanie dofinansowania kosztów wynagrodzeń pracownika do 90 proc. płacy minimalnej powiększonej o koszty składek na ubezpieczenie społeczne ponoszone przez pracodawcę.  Ponadto podmioty ekonomii społecznej, które prowadzą działalność gospodarczą, będą mogły uzyskać analogiczne wsparcie w przypadku spadku obrotów. Wniosek w tej sprawie należy kierować do PUP.

Jeśli jesteś mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, starosta może na podstawie zawartej umowy przyznać Ci dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne. Jest to możliwe w przypadku spadku obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia pandemii koronawirusa.

Informacje o możliwości ubiegania się o wsparcie w tym zakresie dostępne są na stronach internetowych powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy.

więcej informacji tutaj 

 

Jakie formy pomocy oferuje PUP a jakie WUP?

Do Powiatowego Urzędu Pracy składane są wnioski o:

  • jednorazową pożyczkę na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej dla mikroprzedsiębiorców;
  • dofinansowanie przedsiębiorców będących osobą fizyczną niezatrudniających pracownika w przypadku spadku obrotów gospodarczych;
  • dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne u mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców w przypadku spadków obrotów gospodarczych;
  • Dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne dla organizacji pozarządowych i organizacji pożytku publicznego w przypadku spadku przychodów.

Wojewódzki Urząd Pracy przyjmuje wnioski przedsiębiorców o ochronę miejsc pracy obejmujące dofinansowanie do wynagrodzeń z tytułu przestoju ekonomicznego i obniżonego wymiaru czasu pracy.

więcej informacji tutaj 

 

Z powodu sytuacji z koronawirusem ZUS umożliwia złożenie wniosku o zwolnienie z opłacania składek na 3 miesiące. Czy to oznacza, że:

  • po 3 miesiącach nie trzeba będzie płacić kwoty, która nie została zapłacona przez 3 miesiące?

Jeżeli zostaną spełnione wymagania dla pomocy polegającej na zwolnieniu z płacenia składek za okres marzec-maj br. i wniosek zostanie rozpatrzony przez ZUS pozytywnie, nie będzie konieczności opłacania składek za te miesiące. ZUS informuje płatnika o zwolnieniu z opłacania składek, a w przypadku odmowy wydaje decyzję.

Jedynie w sytuacji wprowadzenia ZUS w błąd, płatnik składek zobowiązany zostanie do opłacenia należności początkowo objętych zwolnieniem wraz z odsetkami za zwłokę. Należności te będą podlegały przymusowemu dochodzeniu na zasadach ogólnych.

  • płatnik składek będzie przez te 3 miesiące objęty ubezpieczeniem zdrowotnym?

Tak. Pomimo zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczeni zachowują prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność i osoby z nimi współpracujące zachowują prawo do świadczeń w razie choroby i macierzyństwa, jeżeli podlegały ubezpieczeniu chorobowemu w dniu 1 lutego 2020 r. Informacja o składkach na ubezpieczenie emerytalne osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących oraz duchownych ewidencjonowana jest na ich kontach.

  • po 3 miesiącach będzie miał prawo do chorobowego?

Tak. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność i osoby z nimi współpracujące zachowują prawo do świadczeń w razie choroby i macierzyństwa, jeżeli podlegały ubezpieczeniu chorobowemu w dniu 1 lutego 2020 r. Informacja o składkach na ubezpieczenie emerytalne osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących oraz duchownych ewidencjonowana jest na ich kontach.

więcej informacji tutaj 

 

Czy zwolnienie z obowiązku opłacania składek dotyczy również przedsiębiorców, którzy pobierają dodatkowy zasiłek opiekuńczy w związku z opieką nad dzieckiem i w tym czasie nie prowadzą działalności?

Zwolnienie z opłacania składek przysługuje jeżeli osoba prowadząca pozarolniczą działalność rozpoczęła jej prowadzenie przed 1 lutego br. i przychód z jej wykonywania w pierwszym miesiącu, za który został złożony wniosek, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (15 681 zł).

więcej informacji tutaj 

 

Jakie dokumenty muszę wypełnić, żeby otrzymać pożyczkę dla mojej firmy?

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów pożyczek dla przedsiębiorców i instytucji ich udzielających. W zależności od wyboru kwoty i celu  przeznaczenia pożyczki, wymagane są różne dokumenty. Zazwyczaj do wniosku o pożyczkę należy załączyć oświadczenia pożyczkobiorcy wymagane przez pożyczkodawcę, umowę spółki lub Statut Spółki, oświadczenie o nienakładaniu się finansowania oraz dokumenty potwierdzające sytuację ekonomiczno-finansową przedsiębiorstwa takie jak np.: deklaracja roczna PIT/CIT za 2019r, Rachunek Zysków i Strat/ Bilans za 2019 r. i okres bieżący, ewidencja przychodów w podziale na miesiące – za 2019 r. i okres bieżący,  KPiR w podziale na miesiące – za 2019 r. i okres bieżący.

W przypadku pożyczek udzielanych przez Pomorski Fundusz Pożyczkowy to szczegółowe informacje dostępne są bezpośrednio na stronie funduszu: www.pfp.gda.pl oraz u doradców w oddziałach funduszu.

więcej informacji tutaj 

 

Czy jeśli jestem zatrudniony na umowę o pracę i prowadzę działalność gospodarczą, mogę wnioskować o mikropożyczkę?

Zgodnie z informacją uzyskaną w PUP zatrudnienie nie powoduje utraty możliwości skorzystania z mikropożyczki.

więcej informacji tutaj 

 

Czy muszę udokumentować, na co została wydana pożyczka?

Nie, we wniosku wystarczy oświadczyć, że pieniądze z pożyczki zostały przeznaczone na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej takich jak np. opłacenie podatków, składek czy kosztów wynajmu lokalu. Należy przy tym pamiętać, żeby przeznaczyć pożyczkę wyłącznie na pokrycie ww. kosztów, a także nie wydatkować tych środków na te same koszty, które mogą być finansowane z innych instytucji publicznych.

więcej informacji tutaj 

 

Jakie są limity przychodu firmy uprawniające do wsparcia?

W przypadku dofinansowania do wynagrodzeń pracowników:

  • dla samozatrudnionych – nie ma limitu przychodów, liczy się spadek obrotów;
  • dla mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców – wysokość dofinansowania ze środków Funduszu Pracy jest uzależniona od wysokości spadku obrotów, wykazanego przez przedsiębiorcę we wniosku o dofinansowanie.

Natomiast pomoc ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przysługuje przedsiębiorcy w okresie wprowadzonego przez przedsiębiorcę przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu, w przypadku spadku obrotów gospodarczych:

nie mniej niż o 15 proc., obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu 2 kolejnych miesięcy w okresie po 1 stycznia 2020 r., do łącznych obrotów z analogicznych 2 miesięcy z roku ubiegłego w następstwie wystąpienia COVID 19, lub

nie mniej niż o 25 proc., obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanego miesiąca w okresie po 1 stycznia 2020 r.,  w porównaniu do obrotów z  miesiąca poprzedniego.

W przypadku pożyczki dla mikroprzedsiębiorców – nie ma limitu przychodów firmy.

W przypadku ulgi w opłacaniu składek nie ma znaczenia wielkość przedsiębiorstwa. Warunkiem jest jedynie prowadzenie działalności pozarolniczej przed 1 lutego 2020 r., a przychód z działalności w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek, nie może przekraczać 15 681 zł.

więcej informacji tutaj 

 

Czy zatrudniając na umowy zlecenie można skorzystać z pożyczki?

Tak, od momentu wprowadzenia Tarczy Antykryzysowej 2.0 (18 kwietnia br.) można  starać się o udzielenie pożyczki dla mikroprzedsiębiorstw bez względu na charakter zatrudnienia.

więcej informacji tutaj 

 

Co to jest pomoc de minimis?

Pomoc de minimis to dopuszczona prawem unijnym pomoc publiczna, jakiej może udzielić państwo, bez konieczności uzyskiwania zgody Komisji Europejskiej.Podlega ona jednak monitorowaniu. Pomoc de minimis może być udzielana przez różne instytucje, w różnych formach i na różne cele. Podlega ona sumowaniu i ma ustalone dopuszczalne pułapy wartości.

Jedną z form pomocy de minimis są gwarancje de minimis. Gwarancje te stanowią zabezpieczenie spłaty kredytu obrotowego lub inwestycyjnego dla mikro-, małego lub średniego przedsiębiorcy (MŚP). Gwarancja de minimis nie jest dotacją pieniężną i nie wiąże się bezpośrednio z przekazaniem środków finansowych przedsiębiorcy, nie rodzi żadnych skutków podatkowych.

Bank Gospodarstwa Krajowego wprowadził pewne zmiany w programie gwarancji de minimis w celu zmniejszenia skutków pandemii koronawirusa:

  • zwiększenie zakresu gwarancji do 80 proc. kwoty kredytu zaciąganego w banku komercyjnym;
  • brak prowizji za gwarancję – za pierwszy roczny okres gwarancji;
  • wydłużenie okresu gwarancji do 39 miesięcy dla kredytu obrotowego;
  • przeznaczenie kredytu – finansowanie zobowiązań wynikających z prowadzonej działalności gospodarczej;
  • BGK odstępuje od pobierania prowizji od gwarancji już istniejących i należnych do 31 grudnia 2020 r.

Z gwarancji będą mogły skorzystać firmy, które na dzień 1 lutego 2020 r. nie miały zaległości w ZUS i US. Sytuację finansową firm oceniają banki kredytujące. Gwarancje de minimis będą udzielane według zmienionych zasad do końca 2020 r.

więcej informacji tutaj 

 

Kto zapłaci pracownikowi za czas spędzony na kwarantannie?

Jeśli będzie wydana decyzja inspektora sanitarnego o kwarantannie, o izolacji, to wówczas obowiązująca obecnie ustawa chorobowa (o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – red.) zrównuje niezdolność do pracy właśnie w takich przypadkach z niezdolnością do pracy z powodu choroby i na takich samych zasadach jest wypłacane albo wynagrodzenie chorobowe, albo zasiłek chorobowy.

Zwolnienie lekarskie wystawione elektronicznie na zasadach ogólnych przez pierwsze 33. dni niezdolności do pracy w roku kalendarzowym wypłaty wynagrodzenia chorobowego dla osoby, która jest pracownikiem finansuje pracodawca. Natomiast od następnego dnia, czyli 34. dnia niezdolności do pracy, w momencie, gdy pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy, finansowanie jest z funduszu ubezpieczeń społecznych, nawet jeśli zasiłek wypłacał będzie pracodawca.

W przypadku osób, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu, ale nie mają prawa do wynagrodzenia, czyli przedsiębiorców i prowadzących działalność gospodarczą, przysługuje od pierwszego dnia wystawienia zwolnienia zasiłek chorobowy z funduszu ubezpieczeń społecznych.

Źródło: wypowiedź dyrektor departamentu zasiłków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Justyny Dziuby podczas posiedzenia połączonych Komisji Zdrowia i Ustawodawczej dotyczącego specustawy ws. COVID-19;
 

Elastyczny czas pracy – dla kogo?

Wprowadzone zostały rozwiązania uelastyczniające przepisy o czasie pracy. Będą je mogli stosować pracodawcy, u których na skutek epidemii koronawirusa wystąpił spadek obrotów gospodarczych. Uwaga, pracodawca nie może zalegać w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r. Ci pracodawcy będą mogli ograniczyć nieprzerwany odpoczynek dobowy pracowników do nie mniej niż 8 godzin, i nieprzerwany odpoczynek tygodniowy do nie mniej niż 32 godzin. Co ważne, pracodawca musi zagwarantować pracownikom równoważny okres odpoczynku w okresie nie dłuższym niż 8 tygodni .

Dodatkowo w porozumieniu z organizacjami związkowymi albo przedstawicielami pracowników tam, gdzie takie organizacje nie działają, pracodawcy będą mogli:

  • zawrzeć porozumienie o wprowadzeniu systemu równoważnego czasu pracy, w którym możliwe jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do maksymalnie 12 godzin (w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 12 miesięcy) – pracodawca będzie musiał „oddać” godziny innego dnia lub dać dzień wolny
  • zawrzeć porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę zawartych z tymi pracownikami, w zakresie i przez czas ustalone w porozumieniu

więcej informacji tutaj 

 

W ubiegłym roku uzyskałem pożyczkę unijną na rozwój swojej działalności. Obecna sytuacja spowodowała, że nie jestem wstanie spłacać rat terminowo. Czy mam w tej sytuacji jakieś możliwości?

W ramach wsparcia mikro, małych i średnich firm możliwe jest skorzystanie ze zmiany w warunkach i zasadach spłaty Pożyczek Unijnych z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego.

Pakiet dostępnych zmian obejmuje m.in. :dodatkową co najmniej 6-miesięczna karencję w spłacie kapitału

  • 4-miesięczne wakacje kredytowe w spłacie zobowiązań, czyli zawieszenie spłat na 4 miesiące
  • obniżenie oprocentowania pożyczek
  • brak podwyższonych odsetek w odniesieniu do zaległości wynikających z COVID-19 oraz nie podejmowanie działań windykacyjnych przed wprowadzeniem korzystnych zmian do umowy.

Pożyczkobiorcy chcący skorzystać z tych rozwiązań powinni skontaktować się bezpośrednio z pośrednikiem finansowym i złożyć wniosek.

więcej informacji tutaj

 

Jestem mikroprzedsiębiorcą i chcę skorzystać z odroczenia składek ZUS. Jeżeli tak zrobię, czy stracę prawo do ubezpieczenia chorobowego?

Jeżeli spełnia Pan określone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych warunki i skorzysta ze zwolnienia ze składek, nie straci Pan prawa do ubezpieczenia chorobowego. Składki na ubezpieczenia społeczne, zwolnione z obowiązku ich opłacania, traktuje się jak składki opłacone.

 

Jestem jednoosobową firmą. Sprzedaję biżuterię na tzw. „wyspie” w galerii handlowej. Przez zamknięcie całego centrum handlowego straciłam jedyny dochód. Czy mogę liczyć na jakąś pomoc?

W ramach Tarczy Tarcza jako mikroprzedsiębiorca może Pani skorzystać z następujących rozwiązań:

  • świadczenie postojowe w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia, czyli ok. 2 tys. zł
  • jednorazowa pożyczka na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej,
  • możliwość zmiany określonych w umowie warunków lub terminów spłaty udzielonych przez bank kredytów lub pożyczek pieniężnych;
  • zwolnienie z obowiązku odprowadzania składek do ZUS przez okres 3 miesięcy (marzec, kwiecień, maj 2020 r.)

 

Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą, aktualnie przebywam na zasiłku macierzyńskim. Czy zwolnienie z opłacania ZUS obejmuje również składkę zdrowotną, którą obecnie płacę? Czy to zwolnienie nie pozbawi mnie zasiłku macierzyńskiego?

Zwolnienie z ZUS dla samozatrudnionych obejmuje również składki zdrowotne. Pani musi spełnić następujące  warunki – prowadzić działalność przed 1 lutego 2020 roku i w miesiącu, za który składa wniosek, przychód nie może być wyższy niż 15 tysięcy 681 złotych. Dodatkowo  na dzień 31 grudnia 2019 roku przedsiębiorca nie zalegał z opłacaniem składek za12 miesięcy, chyba że zawarł układ z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli chodzi o świadczenia z ZUS,  nie powinny przepaść, przepisy tarczy antykryzysowej wyraźnie wskazują, że nieopłacone składki traktuje się jakby formalnie były opłacone, wobec tego wszyscy ubezpieczeni mają prawo do świadczeń.

 

Ustawa antykryzysowa mówi o ustaleniu statusu mikroprzedsiębiorcy i odpowiednio małego i średniego przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów Ustawy Prawo przedsiębiorców. Załącznik do wniosku – formularz pomocy publicznej stanowi natomiast o rozumieniu przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów unijnych. Biorąc pod uwagę powyższe, czy ustalając wielkość przedsiębiorcy należy brak pod uwagę obrót i stan zatrudnienia w polskiej spółce czy także badać powiązania kapitałowe np. ze spółką matką i na tej podstawie obliczać obrót/zatrudnienie?  

Zgodnie z wyjaśnieniami otrzymanymi z Ministerstwa Rozwoju – definicje zawarte w art. 7 Prawa przedsiębiorców, dotyczące mikro, małego i średniego przedsiębiorcy, nie odnoszą się do kwestii ewentualnych powiązań między poszczególnymi przedsiębiorstwami. Jeżeli więc jakaś ustawa powołuje się na definicję MŚP w rozumieniu Prawa przedsiębiorców, to powiązań tych nie bierze się pod uwagę. Może się zdarzyć, że przedsiębiorca, który zgodnie z prawem krajowym jest mikroprzedsiębiorcą, jednocześnie nie będzie się zaliczał do tej kategorii w rozumieniu przepisów unijnych. Nie ma to jednak znaczenia, ponieważ to przepisy krajowe w tym przypadku określają grupę beneficjentów tej formy wsparcia. Przedsiębiorca musi zatem określić we wniosku wielkość przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców. Natomiast w załączniku musi podać wielkość przedsiębiorstwa zgodnie z prawem unijnym, co nie ma wpływu na możliwość uzyskania pożyczki, a jedynie na limit pomocy publicznej jaką może uzyskać dany przedsiębiorca.

W ww. przypadku oznacza to, że jeżeli Państwa spółka jest mikro, małym lub średnim przedsiębiorcą (jeżeli chodzi o kwestie zatrudnienia) i jeśli spełni warunek dotyczący wysokości spadku obrotów o co najmniej 30%, może ubiegać się o dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne, w ramach art. 15zzb ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

źródło:MR PiPS

 

Jak zmieniły się zasady umarzania pożyczek dla mikroprzedsiębiorców?

O pożyczkę mogą starać się mikroprzedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą przed
dniem 1 kwietnia 2020 r. Działalność gospodarcza nie może być zawieszona przynajmniej w jednym
z wymienionych dni: 29 lutego 2020 r. lub 31 marca 2020 r. Ponadto, działalność gospodarcza nie może być zawieszona w dniu składania wniosku o udzielenie pożyczki.

Obecnie pożyczka wraz z odsetkami na wniosek mikroprzedsiębiorcy podlega umorzeniu,
pod warunkiem, że mikroprzedsiębiorca będzie prowadził działalność gospodarczą przez okres
3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki. We wniosku o umorzenie mikroprzedsiębiorca oświadcza
o prowadzeniu działalności gospodarczej przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki.

Wniosek o umorzenie pożyczki należy złożyć w terminie 14 dni od dnia spełnienia warunku umorzenia. Wniosek należy złożyć do powiatowego urzędu pracy w postaci elektronicznej poprzez platformę Praca.gov.pl lub w postaci papierowej.

Ciągłość prowadzenia działalności gospodarczej należy potwierdzić poprzez oświadczenie,
które znajdzie się we wniosku o umorzenie. Wzór wniosku o umorzenie stanowi załącznik do umowy.

Jeżeli firma zaprzestanie działalności w okresie, w którym zgodnie z umową pożyczki nastąpić powinna jej spłata, i w związku z tym nie będą spłacane raty pożyczki – roszczeń z powodu niespłaconej pożyczki dochodzić będzie Starosta.

Jeżeli raty są spłacane sam fakt zaprzestania prowadzenia działalności nie wywołuje konsekwencji
w odniesieniu do obowiązku natychmiastowego zwrotu pożyczki w całości. Natomiast zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej w okresie 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki skutkuje brakiem możliwości ubiegania się o umorzenie pożyczki wraz z odsetkami.

 

Źródło: praca.gov.pl

 

Czy zaszły zmiany w zakresie dofinansowań dla przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, ale niezatrudniającymi pracowników?

Przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi a niezatrudniających pracowników mają po zmianach przepisów możliwość ubiegania się o pożyczkę dla mikorprzedsiębiorców w powiatowych urzędach pracy. Podmiot wnioskujący się o pożyczkę powinien prowadzić działalność gospodarczą przed dniem 1 kwietnia 2020 r.

Ponadto, w tym obszarze wsparcia wprowadzono trzy znaczące ułatwienia. Po pierwsze wspomniane podmioty przy ubieganiu się o wypłatę kolejnych transzy pieniężnych, nie będą musiały składać oświadczenia o prowadzeniu działalności. Po drugie przedsiębiorca nie będzie miał obowiązku prowadzenia działalności po okresie otrzymywania dofinansowania. Trzecią zmianą jest przepis mówiący o tym, że wsparcie finansowe przypada od miesiąca złożenia wniosku.

 

Kogo w świetle znowelizowanej tarczy antykryzysowej dodatkowo objęło zwolnienie
ze składek ubezpieczeniowych?

Zwolnieniem z ZUS została objęta nowa grupa przedsiębiorców niezatrudniających pracowników. Przedsiębiorcy, którzy przekroczyli wymagany limit przychodu (15 681 zł) teraz będą mogli skorzystać ze zwolnienia, pod warunkiem, że ich dochód nie będzie wyższy niż 7000 zł w pierwszym miesiącu,
w którym wnioskujemy o zwolnienie.

Dodatkowo, ze zwolnienia ze składek ZUS skorzystają także ci przedsiębiorcy, którzy korzystają
z tzw. ulgi na start. Zwolnieniu podlegają również składki za kwiecień i maj, nawet wtedy, gdy zostały już opłacone.

 

O czym powinni wiedzieć specjaliści od BHP w świetle nowych przepisów?

Zmienione przepisy wprowadzone w ramach znowelizowanej ustawy dotyczą dwóch rodzajów szkoleń. Pierwszy z nich to szkolenia wstępne dla nowozatrudnionych pracowników. Będą mogły się odbywać za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Zmiana ta nie obejmuje jedynie szkoleń prowadzonych na stanowisku pracy (instruktaż stanowiskowy) dla 4 kategorii pracowników:

  1.  pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym,
  2. pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych,
  3. pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa w pkt 1 i 2,
  4. ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.

Druga kategoria szkoleń, których dotyczą zmiany to szkolenia okresowe. Ustawa przedłuża ich ważność na okres do 60 dni po zakończeniu obowiązywania stanu epidemii. Przed upływem tego okresu pracodawca będzie zobowiązany przeprowadzić szkolenie pracowników.

 

Czy w przypadku zwolnienia pracowników firma będzie musiała zwrócić koszty wsparcia uzyskanego z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?

Zgodnie z treścią § 5 ust. 4 umowy: „W razie niewywiązania się przez Przedsiębiorcę ze zobowiązań określonych w § 2 ust. 2 pkt 1 i 2, Przedsiębiorca zobowiązany jest do zwrotu na rachunek bankowy Wojewódzkiego Urzędu Pracy, z którego otrzymał środki, w terminie określonym w § 3 zdanie wstępne, tej części środków, o których mowa w § 1 ust. 1, która była przeznaczona na dofinansowanie świadczeń pracowników, z którymi pracodawca rozwiązał umowę przed upływem okresów wskazanych w § 2 ust. 2 pkt 1 lub pkt 2 wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków”.

Źródło: www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa

 

Jak długo powinienem prowadzić działalność gospodarczą, aby otrzymać wsparcie w ramach Tarczy Antykryzysowej?

Jeśli chcesz skorzystać z poszczególnych instrumentów wsparcia, sprawdź za każdym razem wymogi. Poniżej znajdują się wybrane narzędzia skierowane do mikroprzedsiębiorców:

Świadczenie postojowe 

Świadczenie postojowe przysługuje przedsiębiorcy, który zawiesił prowadzenie działalności, pod warunkiem że została ona rozpoczęta przed 1 kwietnia 2020 r. i jej zawieszenie nastąpiło po 31 stycznia 2020 r. Ponadto konieczne jest spełnienie pozostałych warunków umożliwiających ubieganie się o świadczenie. 

Jednorazowa pożyczka dla mikroprzedsiębiorstw 
Jednorazowa pożyczka na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej,
w wysokości do 5 000 zł, może zostać udzielona tym mikroprzedsiębiorcom, którzy prowadzili swoją firmę przed dniem 1 kwietnia 2020 r. 
Ponadto konieczne jest spełnienie pozostałych warunków umożliwiających ubieganie się o świadczenie. 

Zwolnienie ze składek 

Ze zwolnienia może skorzystać:
1.        zwolnienie z opłacenia 100 proc. należności za dany miesiąc dotyczy:

  • osób wykonujących przed 1 kwietnia 2020 r. pozarolniczą działalność   i opłacających składki wyłącznie na własne ubezpieczenia,
  • płatników składek, którzy prowadzili działalność:

— przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 10 ubezpieczonych,
— w okresie od 1 lutego do 29 lutego i na dzień 31 marca 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 10 ubezpieczonych,
— w okresie od 1 marca do 31 marca i na dzień 30 kwietnia 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 10 ubezpieczonych.

  • spółdzielni socjalnych zgłoszonych przed dniem 1 kwietnia 2020 r. jako płatnik składek w ZUS (bez względu na liczbę zatrudnianych osób),
  • duchownych.

2.        zwolnienie z opłacenia 50 proc. należności za dany miesiąc dotyczy:

  • płatników składek, którzy prowadzili działalność:

— przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 50 ubezpieczonych,
— w okresie od 1 lutego do 29 lutego i na dzień 31 marca 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 50 ubezpieczonych,
— w okresie od 1 marca do 31 marca i na dzień 30 kwietnia 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 50 ubezpieczonych.

Źródło: www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa

 

Prowadzę restaurację. Czy będę zwolniony z opłacania rat za zezwolenie na alkohol? Obecnie sprzedaż nie jest realizowana.

Obecnie obowiązujące przepisy prawa nie przewidują żadnych odstępstw od obowiązku wniesienia opłaty za korzystanie w 2020 r. z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych.

Zatem, terminy wskazane w ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości

i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (II rata – do 31 maja i III rata – do 30 września) są obowiązujące.

W przypadku niedokonania opłaty w wysokości i terminie wskazanym w ustawie można jeszcze dopełnić tej czynności w terminie 30 kolejnych dni wraz z jednoczesnym wniesieniem dodatkowej opłaty w wysokości stanowiącej 30% opłaty należnej za korzystanie z zezwoleń w danym roku kalendarzowym.

Źródło: www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa

 

 Czy w związku ze spadkiem obrotów firmy można otrzymać z urzędu pracy dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, na które otrzymujemy już środki z PFRON?

Pracodawca, który korzysta z dofinansowania wynagrodzenia na podstawie art. 26a. ustawy
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych może również skorzystać z dofinansowania w ramach art 15g, w tej części wynagrodzenia, na którą nie otrzymał dofinansowania z innych źródeł tj. tylko w zakresie tej części wynagrodzenia, które pracodawca pokrywa z własnych środków.

Należy stosować zasadę, że dofinansowanie przysługuje tylko do tej części świadczenia wypłaconego pracownikowi, które zostało pokryte ze środków pracodawcy.

Środki wypłacone na podstawie art. 26a w/w ustawy, podobnie  jaki dofinansowanie kosztów utworzenia stanowiska pracy na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nie stanowią pomocy na rzecz ochrony miejsc pracy.

Poza powyższym można również uzyskać dofinasowanie na podstawie art 15zzb na niepełnosprawnego w części w jakiej nie jest dofinansowany z PFRON.

Źródło: www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa

 

Czy jako mikroprzedsiębiorca muszę mieć konto firmowe, czy też mogę korzystać z konta, które podam, np. do wypłaty postojowego itd.

Nie każdy przedsiębiorca ma obowiązek posiadania konta bankowego dla swojej działalności.
W takim przypadku można podać dowolne inne konto bankowe. Wypłata świadczenia postojowego następuje w formie bezgotówkowej na wskazany rachunek płatniczy osoby uprawnionej prowadzony w kraju lub wydany w kraju instrument płatniczy w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2019 r. poz. 659, 730 i 1495).

Źródło: www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa

 

Czy należy przeliczyć nowy wymiar urlopu za czas pracy zmniejszony do 80 proc. na trzy miesiące?

Tak.

Źródło: www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa

DODATKOWE MATERIAŁY DO POBRANIA:

  1. Wsparcie przedsiębiorców i pracodawców w ramach tzw. tarczy antykryzysowej, realizowane przez publiczne służby zatrudnienia  
  2. Tarcza finansowa PFR. Lista najczęściej popełnianych błędów