Sesja popularnonaukowa oraz koncert on-line. Obchody 100. urodzin Paula Celana

Planowane jest też wydanie publikacji zbiorowej na temat poezji Celana

Transmisja wydarzeń na kanale YouTube Instytutu Kultury Miejskiej.

Kim był?

Paul Celan (Paul Pessach Antschel, 1920-1970) był jednym z najwybitniejszych poetów niemieckojęzycznej literatury powojennej i jednym z pierwszych pisarzy, który zajął się Holocaustem. Poeta urodził się w niemieckojęzycznej, żydowskiej rodzinie w Czerniowcach w Bukowinie na pograniczu Ukrainy i Rumunii. Celan poprzez poezję próbował oddać powojenną trauma i zmierzyć się z rzeczywistością tworzonej na ruinach starej Europy opartej na wyparciu niewygodnych prawd. Celan 20 kwietnia 1970 r. rzucił się do Sekwany. Jego zwłoki wyłowiono 1 maja. Został pochowany na podparyskim cmentarzu w Thiais.

– Jego poezja to słowo odsłaniające ból ofiar i ocalałych. Z perspektywy toczącego się od lat 80. XX w. dyskursu na temat ofiar, sprawców i świadków pojmować można je jako krzyk wobec obojętności „bystander/ gapiów/ Mitläufeer”, a tym samym sprzeciw wobec traktowania świadków zbrodni i zła jako tylko nieuczestniczących obserwatorów – mówi Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk z Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Gdańskiego.

Referaty i dyskusje

Zmiennymi kluczami. Literatura a doświadczenie to tytuł sesji popularnonaukowej, która będzie 3 grudnia w godz. 12.00-16.00. Podczas seminarium będzie można poznać twórczość poety. Z prelekcją wystąpi m.in. Jurij Andruchowycz, ukraiński poeta, prozaik, eseista i tłumacz, laureat m.in. Nagrody im. Václava Buriana oraz Nagrody Literackiej Vilenica.

– Przybliżając postać Paula Celana i jego twórczość chcemy rozważyć rdzeń jego „gorzko-serdecznej przyjaźni” i intelektualnej relacji z Günterem Grassem. Zastanowić się, czego oczekujemy od literatury w zmieniającej się dynamicznie rzeczywistości, w której coraz silniej ton nadają nacjonalistyczne tendencje i fake news – dodaje Borzyszkowska-Szewczyk.

Referaty wygłoszą też i do dyskusji zapraszają:

• Marek Wilczyński: „Miasta i miejsca w poezji Celana”,
• Paweł Piszczatowski „Pająk uwięziony pod szklanką”. Paul Celan w najnowszej liryce polskiej”,
• Monika Gromala „Odłamki, sploty, oddźwięki. Paul Celan i polska sztuka współczesna”,
• Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk „Paul Celan i Günter Grass. Pomiędzy „gorzko-serdeczną przyjaźnią” a zaklinaniem straty”.

Koncert inspirowany Celanem

Poezja Celana zainspirowała Mikołaja Trzaskę i Roberta Więckiewicza do wspólnego projektu słowno-muzycznego. Intymny spektakl z fragmentami liryki, listów i esejów Celana czytanych przez Więckiewicza w muzycznej interpretacji Trzaski pod hasłem Zmiennymi szlakami odbędzie się 6 grudnia o godz. 19.00.

Teksty Paula Celana oddają też doświadczenie pogranicza – człowieka, który wzrastał w wielokulturowym otoczeniu, jak i doświadczenie inności wielokrotnego migranta, który poszukuje (choćby złudzenia) kulturowej kontynuacji w zakorzenieniu w języku niemieckim. To słowo przeciw zakłamaniu przeszłości i wyparciu, budujące fundamenty dialogu na zgliszczach starego świata, podzielonego pamięcią o tragedii II wojny światowej.