Planowane jest też wydanie publikacji zbiorowej na temat poezji Celana

Transmisja wydarzeń na kanale YouTube Instytutu Kultury Miejskiej.

Kim był?

Paul Celan (Paul Pessach Antschel, 1920-1970) był jednym z najwybitniejszych poetów niemieckojęzycznej literatury powojennej i jednym z pierwszych pisarzy, który zajął się Holocaustem. Poeta urodził się w niemieckojęzycznej, żydowskiej rodzinie w Czerniowcach w Bukowinie na pograniczu Ukrainy i Rumunii. Celan poprzez poezję próbował oddać powojenną trauma i zmierzyć się z rzeczywistością tworzonej na ruinach starej Europy opartej na wyparciu niewygodnych prawd. Celan 20 kwietnia 1970 r. rzucił się do Sekwany. Jego zwłoki wyłowiono 1 maja. Został pochowany na podparyskim cmentarzu w Thiais.

– Jego poezja to słowo odsłaniające ból ofiar i ocalałych. Z perspektywy toczącego się od lat 80. XX w. dyskursu na temat ofiar, sprawców i świadków pojmować można je jako krzyk wobec obojętności „bystander/ gapiów/ Mitläufeer”, a tym samym sprzeciw wobec traktowania świadków zbrodni i zła jako tylko nieuczestniczących obserwatorów – mówi Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk z Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Gdańskiego.

Referaty i dyskusje

Zmiennymi kluczami. Literatura a doświadczenie to tytuł sesji popularnonaukowej, która będzie 3 grudnia w godz. 12.00-16.00. Podczas seminarium będzie można poznać twórczość poety. Z prelekcją wystąpi m.in. Jurij Andruchowycz, ukraiński poeta, prozaik, eseista i tłumacz, laureat m.in. Nagrody im. Václava Buriana oraz Nagrody Literackiej Vilenica.

– Przybliżając postać Paula Celana i jego twórczość chcemy rozważyć rdzeń jego „gorzko-serdecznej przyjaźni” i intelektualnej relacji z Günterem Grassem. Zastanowić się, czego oczekujemy od literatury w zmieniającej się dynamicznie rzeczywistości, w której coraz silniej ton nadają nacjonalistyczne tendencje i fake news – dodaje Borzyszkowska-Szewczyk.

Referaty wygłoszą też i do dyskusji zapraszają:

  • Marek Wilczyński: „Miasta i miejsca w poezji Celana”,
  • Paweł Piszczatowski „Pająk uwięziony pod szklanką”. Paul Celan w najnowszej liryce polskiej”,
  • Monika Gromala „Odłamki, sploty, oddźwięki. Paul Celan i polska sztuka współczesna”,
  • Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk „Paul Celan i Günter Grass. Pomiędzy „gorzko-serdeczną przyjaźnią” a zaklinaniem straty”.

Koncert inspirowany Celanem

Poezja Celana zainspirowała Mikołaja Trzaskę i Roberta Więckiewicza do wspólnego projektu słowno-muzycznego. Intymny spektakl z fragmentami liryki, listów i esejów Celana czytanych przez Więckiewicza w muzycznej interpretacji Trzaski pod hasłem Zmiennymi szlakami odbędzie się 6 grudnia o godz. 19.00.

Teksty Paula Celana oddają też doświadczenie pogranicza – człowieka, który wzrastał w wielokulturowym otoczeniu, jak i doświadczenie inności wielokrotnego migranta, który poszukuje (choćby złudzenia) kulturowej kontynuacji w zakorzenieniu w języku niemieckim. To słowo przeciw zakłamaniu przeszłości i wyparciu, budujące fundamenty dialogu na zgliszczach starego świata, podzielonego pamięcią o tragedii II wojny światowej.