Rocznica gryfa! Herb naszego województwa ustanowiono dokładnie 20 lat temu

Herb z gryfem jest umieszczony na fladze województwa pomorskiego i innych insygniach władzy samorządowej. Występuje też na niezliczonych dokumentach, znakach i logotypach instytucji samorządowych i spółek.

– Bez wątpienia, tak jak i przed wiekami, tak i teraz gryf jest ważnym symbolem naszego regionu, z którym utożsamia się wielu jego mieszkańców – mówi marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk.

Krótka historia pomorskiego herbu

Dyskusja na temat herbu rozpoczęła się wraz z przeprowadzeniem reformy administracyjnej, kiedy ustalono granice nowego województwa pomorskiego. W 1999 r. został rozpisany konkurs, do którego zgłoszono dwa projekty. Po trwających dwa lata dyskusjach zdecydowano się na kompromisowe rozwiązanie historyków i heraldyków.

Obecnie obowiązujący herb został przyjęty 28 stycznia 2002 r. uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego. Przedstawia „wizerunek gryfa czarnego, z wzniesionymi skrzydłami, z wysuniętym językiem koloru czerwonego, umieszczony w polu tarczy herbowej koloru złotego”. Jego autorem jest artysta plastyk Wawrzyniec Samp.

Pierwowzorem herbu jest XVI-wieczna płaskorzeźba z wizerunkiem gryfa, która znajduje się w transepcie archikatedry oliwskiej (za grobowcem książąt pomorskich).

Co ciekawe, herb województwa pomorskiego ustanowiono pomimo negatywnej opinii Komisji Heraldycznej przy ministrze spraw wewnętrznych i administracji. Jako powód wskazano, że bardziej uzasadnione wydaje się połączenie wizerunku gryfa z wizerunkiem orła mieczowego, czyli herbem dawnych Prus Królewskich – prowincji z czasów I Rzeczypospolitej, obejmującej tereny Pomorza Gdańskiego.

Opinia ta nie była jednak wiążąca dla sejmiku, a ponadto nie stwierdzała, iż przyjęty wzór herbu jest niezgodny z zasadami heraldyki i miejscową tradycją historyczną. Do projektu wprowadzono więc jedynie, wskazane przez Komisję Heraldyczną, poprawki o charakterze plastycznym.

.

W 2008 r. Zarząd Województwa Pomorskiego w celu promocji regionu wprowadził system identyfikacji wizualnej zawierający zmodyfikowany wzór herbu. Gryf posiadał zmienione ułożenie głowy, łap oraz szponów, a także odmienny kształt ogona. Inny był też odcień barwy tarczy herbowej. Wzór ten był używany do 2010 r.

.

Symbol siły i wytrwałości

Gryf często pojawia się w heraldyce na Pomorzu. Jako mityczne zwierzę z ciałem lwa oraz głową i skrzydłami orła, symbolizował m.in. szybkość, siłę, waleczność, odwagę i wytrwałość. Pierwsze wzmianki o posługiwaniu się tym symbolem heraldycznym pochodzą z początku XIII w. i wiążą się z zachodniopomorską dynastią książąt zwanych Gryfitami. Przez stulecia znak gryfa przeniknął do herbów samorządów w całym regionie.

Czerwony gryf na srebrnym polu widniał w herbach województwa pomorskiego w czasach Rzeczypospolitej szlacheckiej oraz w okresie międzywojennym.