Na Pomorzu wciąż dużo ludzi choruje na raka. Czy można temu zapobiec?

Infografika została opracowana na podstawie danych Pomorskiego Ośrodka Badań Regionalnych.

Kto i gdzie leczy?

Według danych Urzędu Statystycznego w województwie pomorskim w 2021 r. istniały 44 poradnie onkologiczne. W ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej udzielono 243,8 tys. porad onkologicznych, tzn. o 19,4 tys. więcej niż w 2020 r. Najwięcej z nich dotyczyło kobiet (72,5 proc., o 2 proc. więcej niż w roku poprzednim) oraz osób powyżej 65. r. ż. (45,7 proc., o 0,5 proc. mniej niż w 2020 r.). Pomocy chorym na raka udzielało 78 onkologów i hematologów dziecięcych. W ramach opieki paliatywnej na Pomorzu działało 12 hospicjów, które dysponowały 214 łóżkami, co oznacza zwiększenie miejsc stacjonarnych o 28. Z ich pomocy skorzystało o 200 chorych więcej niż w rok wcześniej, czyli ponad 2,3 tys. pacjentów.

Spada liczba łóżek, wzrasta liczba zgonów

Od 2010 r. do 2021 r. zmniejszyła się liczba łóżek szpitalnych na onkologii z 259 (2010 r.) do 144 (2021 r.). W tym czasie spadła też liczba leczonych pacjentów z 9,9 tys. do 6 tys. Niestety wzrosła liczba zgonów spowodowanych chorobą nowotworową z 5,7 (2010 r.) do 6 tys. (2020 r.). Najgorsza sytuacja pod tym względem była w Słupsku i Sopocie, gdzie na 10 tys. mieszkańców zmarły 34 osoby. Najmniej zgonów w wyniku nowotworów było w powiatach kartuskim (16 osób na 10 tys.) i gdańskim (19 osób na 10 tys.). Dla porównania średnia dla Polski wynosi prawie 27 zgonów na 10 tys., a Pomorze z prawie 26 zgonami zajmuje 6. miejsce w kraju.

Które nowotwory są niezwykle groźne?

Urząd Statystyczny w Gdańsku podał, jakie nowotwory najczęściej przyczyniły się do śmierci mieszkańców województwa pomorskiego w 2021 r. Z powodu raka łącznie zmarło 5638 Pomorzan, w tym 3090 mężczyzn. Niezależnie od płci dominował rak oskrzeli i płuc (24 proc.). Dużo pań zmarło z powodu raka sutka (13,2 proc.) i jelita grubego (8 proc.), zaś panów w wyniku nowotworu gruczołu krokowego (11 proc.) i jelita grubego (7,8 proc.).

Historia święta

Światowy Dzień Walki z Rakiem został ustanowiony na Szczycie Walki z Rakiem w Paryżu w lutym 2000 r. W tym dniu można wyrazić symboliczną solidarność z pacjentami onkologicznymi, ale też zadbać o zdrowie i zwiększyć świadomość dotyczącą objawów, diagnostyki i leczenia onkologicznego.

Dlaczego chorujemy na raka?

Na to pytanie nie ma jednoznaczniej odpowiedzi. Specjaliści podkreślają, że chorobę wywołuje zespół czynników. Według ekspertów, prawie 70 proc. nowotworów złośliwych zależy od stylu życia, diety oraz czynników środowiskowych. Chodzi m.in. o sposób spędzania wolnego czasu np. brak aktywności fizycznej, nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV, a także nałogi (np. papierosy, alkohol). Ponadto, ryzyko zachorowania na raka złośliwego zwiększają: niewłaściwa powodująca otyłość dieta, zanieczyszczenie środowiska oraz zakażenia i wirusy. Na przykład wirus HPV przenoszony drogą płciową odpowiada za wszystkie zachorowania na raka szyjki macicy, 90 proc. zachorowań na raka odbytu, 60 proc. nowotworów złośliwych raka jamy ustno-gardłowej. Dlatego też troskę o zdrowie należy promować już od najmłodszych lat.

Profilaktyka bardzo ważna

Najważniejszą rolę w zapobieganiu chorobie nowotworowej odgrywa profilaktyka pierwotna, której efektem jest spadek liczby zgonów. Chodzi o upowszechnianie wiedzy dotyczącej onkologii oraz propagowanie prozdrowotnych zachowań i zdrowego stylu życia. Ważne jest unikanie stresu, bogata w warzywa dieta, rutynowe badania lekarskie oraz obserwowanie własnego ciała i szybkie wykrywanie niepokojących objawów. Onkolodzy podkreślają, że nowotwory rozwijają się latami. Dlatego tak ważne są regularne badania. Przypominamy, że profilaktycznie, tzn. kiedy nic nie dolega, powinno się wykonać m.in.:

• USG piersi – raz na rok po 30 r. ż.,
• mammografię – raz na 2 lata powyżej 40 r. ż.,
• cytologię – raz na 3 lata powyżej 25 r. ż.,
• kolonoskopię – raz na 10 lat po 40 r. ż.
• PSA – po 40 r. ż.
• morfologię – raz na rok.

Ważne jest też raz na miesiąc samobadanie piersi i jąder, które może wykryć zmianę na wczesnym etapie.