Muzyczna podróż w czasie i przestrzeni. Jesienna edycja Festiwalu ORGANy Plus+ 2021

Światowej sławy wykonawcy, oryginalne dawne instrumenty, dawne techniki wykonawcze, niezmieniona od stuleci akustyka gotyckiego kościoła św. Trójcy, rokokowego Pałacu Opatów oraz neogotyckiego kościoła św. Jana Bosko, unikatowe wnętrze kościoła św. Jana, oryginalne umiejscowienie muzyków na jedynym w Polsce lektorium i muzyka niesłyszana nigdzie indziej w Polsce sprawią, że słuchacze poczują się, jak uczestnicy wydarzeń muzycznych sprzed wieków. Festiwalowe koncerty  zaplanowano od 30 września do 4 października i 9-10 października 2021 r.

Kościół pw. Świętej Trójcy – Hanza

Festiwal rozpocznie się we franciszkańskim kościele pw. św. Trójcy. Słuchacze wraz z młodymi muzykami zespołu Europäisches Hanse-Ensemble pod wodzą chórmistrza Manfreda Cordesa z Niemiec we czwartek, 30 września o godz. 19 odbędą niezwykłą podróż do XVII-wiecznych miast Hanzy i posłuchają muzyki, która uświetniała nad Bałtykiem uroczystości publiczne i święta kościelne. W tym roku mija 30 lat od podpisania polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Świętujemy również 45 lat partnerstwa miast hanzeatyckich Gdańska i Bremy oraz 30-lecie działalności Towarzystwa Polska – Niemcy w Gdańsku.
Miejsce: kościół ojców franciszkanów pw. Świętej Trójcy, ul. Świętej Trójcy 4, Gdańsk-Stare Przedmieście

Pałac Opatów w Oliwie – Mity + filozofia

Po raz pierwszy festiwal zawita w piątek, 1 października o godz. 19 do rokokowego Pałacu Opatów w Oliwie. W Sali Muzycznej dokładnie w taki sam sposób, jak robiono to w XVIII w., będzie można posłuchać muzyki w stylu galant, która rozbrzmiewała nie tylko we francuskich pałacach, ale również w salonach Nowego Świata. Frankońskie utwory wykona francuski zespół Les Chantres de Saint-Hilaire pod kierunkiem Françoisa-Xaviera Lacroux.
Miejsce: Pałac Opatów, ul. Cystersów 18, Gdańsk-Oliwa

Centrum św. Jana – Bach in Gdańsk 1701

W kościele pw. św. Jana w Gdańsku w sobotę, 2 października o godz. 19 na zakończenie międzynarodowej konferencji organologicznej „ Święty Jan Od-Nowa – 260 lat organów bocznych Johanna Friedricha Rhodego”, melomani wysłuchają monograficznego koncertu z cyklu Bach in Gdańsk w wykonaniu Andrzeja Szadejki na organach i sopranistki Anny Fabrello. To również możliwość dowiedzenia się, jakie muzyczne nowinki Jan Sebastian poznał w Lüneburgu i jak to wpłynęło na kompozycje 16-letniego wówczas kompozytora.
Miejsce: Centrum Świętego Jana, ul. Świętojańska 50, Gdańsk-Stare Miasto

Kościół św. Jana Bosko – 1911

Dokładnie 110 lat temu w salezjańskim kościele pw. św. Jana Bosko na gdańskiej Oruni elbląski organmistrz Eduard Wittek zbudował nowy pneumatyczny instrument w zabytkowej barokowej szafie organowej Andreasa Hildebrandta z 1749 r. W tym samym czasie Berlin był jednym z najważniejszych centrów muzyki organowej. W czasie koncertu w poniedziałek, 4 października o godz. 19.30 obie neoromantyczne tradycje – gdańska i berlińska – spotkają się pod palcami wybitnego berlińskiego organisty Andreasa Sieliga, który wraz z Christiną Elbe – sopran, przeniosą słuchaczy ponad 100 lat wstecz do czasów fin de siècle’u.
Miejsce: kościół pw. Świętego Jana Bosko, ul. Gościnna 15, Gdańsk-Orunia

Kościół św. Trójcy ponownie – Mohrheim + Desprez

Po kilku dniach przerwy słuchacze ponownie spotkają się w kościele franciszkanów. Dwa ostatnie koncerty będzie łączyć jedna przestrzeń, ale muzycznie będą to dwa odrębne światy. W sobotę, 9 października o godz. 19 będzie można posłuchać zrekonstruowanych kantat Friedricha Christiana Samuela Mohrheima – gdańskiego kapelmistrza, jedynego ucznia Bacha, który przez większość swojego zawodowego życia działał na terenie I Rzeczypospolitej. Porywająca muzyka, będąca połączeniem bachowskiej polifonii, gdańskiej tradycji i eleganckiego stylu galant, zabrzmi w wykonaniu gdańskiego zespołu Goldberg Baroque Ensemble oraz solistów z całej Europy – Siri Karoline Thornhill z Norwegii, Franziski Gottwald z Niemiec, Virgila Hartingera z Austrii i Stephana MacLeoda ze Szwajcarii. Gwiazdorska muzyka i obsada pomogą słuchaczom poczuć się jak gdańscy mieszczanie w drugiej połowie XVIII w.

Po wielkich emocjach na zakończenie zaplanowano chwile medytacji i zadumy. Ostatni koncert w niedzielę, 10 października wyjątkowo o godz. 15.00 będzie hołdem złożonym przez czeski zespół wokalny Cappella Mariana pod kierunkiem Vojtěcha Semeráda jednemu z najwybitniejszych i najważniejszych kompozytorów europejskich – Josquinowi Desprez. Ten gigant muzyki wyznaczył kierunek rozwoju europejskiej muzyki wielogłosowej. W tym roku przypada pięćsetna rocznica jego śmierci. Koncert to „Miserere mei Deus” wielkiego Francuza, a festiwal zakończy przepiękne „Requiem in memoriam Josquin Desprez” jego najwybitniejszego ucznia Jeana Richaforta.
Miejsce: kościół ojców franciszkanów pw. Świętej Trójcy, ul. Świętej Trójcy 4, Gdańsk-Stare Przedmieście

Więcej informacji o festiwalu znajduje się na stronie internetowej ORGANy Plus+

Kaplica pw. św. Anny

Organy w kościele św. Trójcy zostały zrekonstruowane, a we franciszkańskim kościele/kaplicy św. Anny rozpoczął się długo wyczekiwany remont jedynych zachowanych organów gdańskiego organmistrza Otto Heinrichsdorffa z 1911 r., które ukryte są za przepięknym zabytkowym prospektem Andreasa Hildebrandta z 1710 r. Od tej edycji festiwalu ORGANy Plus+® przez następne cztery będzie towarzyszyć idea wsparcia tego procesu. Każdy może się przyczynić do szybkiego powrotu zabytku do pełnej sprawności oraz oryginalnego wyglądu i brzmienia. Wystarczy tylko zostać patronem piszczałki…

Kaplica św. Anny należy do najwspanialszych zabytków polskiej architektury późnego gotyku. Urodę zawdzięcza przede wszystkim dwóm elementom – wyjątkowym na gruncie gdańskim sklepieniom gwiaździsto-sieciowym o niezwykle przerysowanym rysunku żeber oraz wspaniałemu szczytowi zachodniemu, w którym bogato profilowane sterczyny połączone są ażurowymi łukami kształtowanymi w ośli grzbiet. W Gdańsku znajduje się niewiele zabytków tak bardzo polskich, jak kaplica św. Anny. Wybudowano ją specjalnie na życzenie króla dla mieszkających tu Polaków. To w niej przez kilka wieków gromadzili się gdańscy Polacy na nabożeństwa. Nawet w okresie reformacji głoszono tu kazania w polskim języku. Świątynia wewnątrz ma 21,6 m długości, 10 m szerokości i 9,5 m wysokości. Zwieńczona została pięcioma przepięknymi gwiaździsto-sieciowymi sklepieniami, z których wschodnie i zachodnie posiadały freski z roku 1580. Zostały one w XIX w. zatynkowane. Również tynkiem pokryte były żebra sklepień. Po 1945 r. w ramach zakrojonej na szeroką skalę regotyzacji obiektów w Gdańsku, postanowiono je odsłonić.

Niezwykle interesującym obiektem w kaplicy św. Anny jest znajdująca się od strony zachodniej, wykonana w 1645 r., galeryjka z organami pochodzącymi z 1710 r. Początkowo rozciągała się ona także na ścianę północną, lecz po 1945 r. została skrócona, a wyraźnym śladem po przeróbkach jest brak centralnego położenia organów i filarów podtrzymujących galerię. Balustrada została przyozdobiona scenami biblijnymi, zaczerpniętymi w większości ze Starego Testamentu. Pierwotnie obrazów było 21. Po przeróbkach galerii pozostało ich tylko osiem. Do 1945 r. były one dodatkowo wzbogacone oryginalnymi, umoralniającymi tytułami umieszczonymi na balustradzie.

Źródło: o. Tomasz Jank „Zespół kościelny św. Trójcy w Gdańsku”