Do profilaktyki męskich nowotworów zachęcali m.in. wicemarszałek Marcin Skwierawski i zastępca prezydenta Gdańska Piotr Grzelak 7 listopada 2025 r.

Odważni Wygrywają

Listopad od kilku już lat jest kojarzony z akcją Movember. Chodzi o zwrócenie uwagi na problemy zdrowotne mężczyzn, zwłaszcza raka jądra i prostaty i zachęcenie ich do badań profilaktycznych oraz samobadania jąder.

Udział w akcji polega na symbolicznym zapuszczeniu wąsów. Zarost może być naturalny lub doklejony. To znak solidarności z chorującymi, ale też propagowanie regularnego samobadania jąder (młodzi mężczyźni) oraz badania prostaty (starsi panowie).

– Stare przysłowie mówi, że „Lepiej zapobiegać niż leczyć”. Dlatego zachęcam panów do regularnych badań profilaktycznych, które nie wymagają specjalnego przygotowania i wysiłku. To bardzo ważne, bo – jak podkreślają lekarze – każda wcześnie wykryta zmiana zwiększa szanse na wyleczenie i powrót do aktywności, a także wydłuża życie – mówił wicemarszałek województwa pomorskiego Marcin Skwierawski.

Kto i gdzie może się badać?

Szpitale, podlegające samorządowi województwa pomorskiego, od kilku lat włączają się w listopadzie w akcje profilaktyczne wykrywające raka jąder i prostaty.  Szpitale Pomorskie w czasie biegu niepodległości 11 listopada 2025 r., w godz. 14.00-19.00 na Polsat Plus Arena w Gdyni będą miały stoisko, w którym panowie będą mogli wykonać badanie PSA wykrywające raka prostaty. Akcja przewidziana jest dla 200 panów. W Dzień Zdrowia Mężczyzn 15 listopada w godz. 12.00-18.00 specjaliści ze Szpitali Pomorskich przeprowadzą badania wykrywające raka prostaty u 200 panów w Centrum Dolna Brama w Gdańsku. Ponadto, podczas meczu koszykówki na Polsat Plus Arena w Gdyni 16 listopada w godz. 12.00-15.00 z badań PSA na stadionie będzie mogło skorzystać 150 osób.

Z kolei w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. Janusza Korczaka w Słupsku w dniach 14, 21 i 28 listopada w godz. 12.00-13.30 panowie będą mogli skorzystać z konsultacji bez skierowania. Badania będą wykonywać lekarze aktualnie dyżurujący w oddziale. Warunkiem zapisania się na badania będą: wiek powyżej 50 lat, posiadanie aktualnego wyniku PSA oraz brak stwierdzonych chorób urologicznych. Lekarze będą przeprowadzać wywiad, badanie per rectum oraz, w uzasadnionych przypadkach, badanie USG i kierować na ewentualne dalsze leczenie. Każdy z pacjentów otrzyma upominek od partnera akcji klubu koszykarskiego Energa Czarni Słupsk (wejściówkę na mecz). Rejestracja na badania rozpoczyna się w piątek, 7 listopada pod nr tel. 59 84 60 632 lub 615 i jest możliwa od poniedziałku do piątku w godz. 9.00-14.00 (oprócz 10 i 11 listopada).
Natomiast 17 listopada w godzinach 8.00-11.00 w hallu głównym Szpitala Specjalistycznego w Kościerzynie będą rozdawane vouchery na bezpłatne badania PSA i mammografię. Na pacjentów czekać będą urolog i onkolog. Ponadto, będzie można zmierzyć ciśnienie, oznaczyć poziom hemoglobiny i glukozy. Będzie też możliwość konsultacji z dietetykiem.

Liczby nie kłamią – na co choruje statystyczny mężczyzna?

Statystyki dowodzą, że częściej na raka chorują mężczyźni. W 2022 r. wskaźnik standaryzowany dla panów wyniósł 696 na 100 tys., a dla pań 458 na 100 tys. W Polsce nowotwory są także jedną z najczęstszych przyczyn śmierci mężczyzn. W 2021 r. współczynnik zgonów z powodu raka wynosił 260 na 100 tys., co oznacza, że przekraczamy średnią unijną. Panowie najczęściej zapadają m.in.: na choroby układu krążenia, nowotwory i cukrzycę. Choroby te są też najczęstszymi przyczynami zgonów u mężczyzn. Według Krajowego Rejestru Nowotworów wśród mężczyzn najczęściej występują: rak prostaty (23,3 proc.), płuca (13,7 proc.), jelita grubego (11,7 proc.) oraz pęcherza moczowego (5,7 proc.). Te nowotwory są również najczęstszymi przyczynami zgonów wśród mężczyzn.

–  To pokazuje skalę problemu, a także konieczność wsparcia męskiej profilaktyki. W Gdańsku proponujemy więc wczesną diagnostykę, badania i otwartą rozmowę o zdrowiu – mówił zastępca prezydenta Gdańska Piotr Grzelak.

Statystyki dotyczące troski o zdrowie wśród panów są alarmujące. Jedynie co trzeci mężczyzna powyżej 35. r. ż. był kiedykolwiek u urologa. Po 55 r. ż. ten odsetek rośnie, bo aż 61 proc. panów deklaruje, że nigdy nie było u urologa.

Według danych z Krajowego Rejestru Nowotworów w 2023 r. na raka gruczołu krokowego zachorowało 23 710 Polaków, w tym 2050 Pomorzan. Zmarło 5859 rodaków, w tym 360 mieszkańców naszego regionu. Natomiast raka jądra wykryto u ponad 1300 mężczyzn, w tym 97 Pomorzan. W tym samy roku zmarło na niego 137 osób.

Zadbaj o męskie sprawy

Nowotwór jądra to choroba młodych mężczyzn. Największa zachorowalność przypada między 20. a 40. r. ż.  Pięć minut raz w miesiącu – tyle wystarczy, aby zadbać o zdrowie. Samobadanie jąder to szybka i prosta profilaktyka, którą każdy mężczyzna powinien prowadzić regularnie. Najlepiej wykonać je podczas kąpieli, w przypadku zmiany konsystencji jądra albo wykrycia guzka, trzeba iść do urologa na konsultacje. Co ważne, pierwsze objawy nowotworu jądra są mało dokuczliwe i dlatego są często bagatelizowane przez mężczyzn. Warto dodać, że rak prostaty czy rak jądra, zazwyczaj rozwijają się bezobjawowo. To oznacza, że mogą zaatakować, zanim się zorientujemy.

– Dlatego tak ważne jest, aby regularnie kontrolować swoje zdrowie – tak, jak robi się to z samochodem – dodał obecny na konferencji Łukasz Bejm, radny klubu Koalicji Obywatelskiej w Radzie Miasta Gdańska.

Jeśli chodzi o profilaktykę gruczołu krokowego to każdy mężczyzna, który ukończył 40 r. ż. powinien wykonać badanie PSA, a po 50 r.ż. dodatkowo odwiedzić urologa, bo ryzyko występowania tego raka wzrasta z wiekiem. Czynnikami ryzyka są: obciążenia rodzinne (rak stercza w rodzinie), otyłość i dieta wysokotłuszczowa, palenie papierosów, narażenie na androgeny (męskie hormony płciowe). Z kolei w przypadku raka pęcherza lub nerki krwiomocz jest jednym z pierwszych objawów choroby, który powinien skłonić pacjenta do wizyty u urologa.

Objawy, których nie można lekceważyć

Czy wiesz, jakie objawy powinny zaniepokoić? Na co trzeba zwrócić uwagę? W przypadku raka prostaty niepokojące są: podwyższone stężenie PSA we krwi, dolegliwości związane z oddawaniem moczu, zaburzenia erekcji, które nie wynikają z podłoża emocjonalnego, bóle podbrzusza, a także obrzęk kończyny dolnej i/lub genitaliów. Z kolei w przypadku raka jądra obawy budzą: wyczuwalna obecność guzka w jądrze, zmiana konsystencji jądra, uczucie dyskomfortu w mosznie lub pobolewanie jądra oraz nawracający ból w podbrzuszu lub okolicy lędźwiowej. Natomiast rak prącia może objawiać się: zmianami skóry na prąciu (zmiana koloru, cieńsza skora lub uwypuklenie tkanek, owrzodzenia – nadżerka lub guzek), opuchlizną na końcu prąciu i powiększeniem węzłów chłonnych pachwinowych.

Twoje jaja są dla nas ważne

Zdrowie na wesoło i z humorem, dlaczego nie? Twoje jaja są dla nas ważne to wspólna akcja wielu instytucji, w którą włącza się też samorząd województwa pomorskiego.

– To połączenie medycyny, edukacji i dobrej zabawy – wszystko po to, by zachęcić panów do zadbania o siebie i swoje zdrowie – tłumaczył wicemarszałek Marcin Skwierawski.

W Montowni w sobotę, 22 listopada w godz. 12.00-18.00 będą wykonywane bezpłatne badania wykrywające raka prostaty i jąder. Chodzi o: USG jąder, badanie proktologiczne z anoskopem czy PSA – prowadzone przez doświadczonych lekarzy z Lux Med Szpital Gdańsk i Copernicus. A każdy, kto podda się badaniu, dostanie bon do barbera oraz voucher do baru w Food Hallu Montownia. Brzmi jak dobry deal? Taki właśnie jest. Chodzi o to, żeby zdrowie traktować poważnie, ale nie śmiertelnie poważnie. Lepiej dmuchać na zimne niż później żałować. Zachęcamy też panie, aby zadbały o swoich mężczyzn i namówiły ich na badania. Niech połączą przyjemne z pożytecznym. Organizatorzy przygotowali też panele dyskusyjne, warsztaty, strefę rozmów o zdrowiu fizycznym i psychicznym. Ponadto, będzie wyjątkowy konkurs z nagrodami na Najlepsze Wąsy Trójmiasta. Odbędą się też warsztaty dotyczące zdrowia fizycznego, psychicznego, relacji rodzinnych i stylu życia. Wśród panelistów m.in.: sportowcy, lekarze, terapeuci i edukatorzy.