Konkurs recytatorski poezji i prozy kaszubskiej „Rodnô Mòwa” organizowany jest od 52 lat. Finały odbywają się w Chmielnie.

Czym jest Rodnô Mòwa?

Rodnô mòwa to język ojczysty, mowa rodzima, określenie często używane przez Kaszubów w odniesieniu do własnego języka. Jest to też tytuł konkursu recytatorskiego organizowanego od pół wieku w Chmielnie, przede wszystkim dla młodych i bardzo młodych uczestników. Regulamin przewiduje 6 kategorii wiekowych, od przedszkolaków do osób dorosłych.
Uczestnicy powinni przygotować prezentację dwóch utworów, które zostały pierwotnie napisane w języku kaszubskim, wiersz i fragment (lub całość) utworu prozatorskiego. Oceniane są dobór repertuaru, interpretacja utworów, kultura słowa oraz ogólny wyraz artystyczny prezentacji. Konkurs ma cztery etapy – środowiskowy (np. szkolny), gminny, powiatowy i finałowy. Zwycięzcom oprócz dyplomów przyznawane są nagrody rzeczowe. Oprócz trofeów w kategoriach głównych przyznawane są też nagrody specjalne. Laureaci poprzednich edycji w dorosłym życiu niejednokrotnie stawali się twórcami kultury, osobistościami kaszubskiego świata, jak również działaczami samorządowymi. Wszystkim im leżała na sercu idea zachowania żywego języka kaszubskiego oraz popularyzacji tworzonej w nim literatury. Do konkursu przystępują też osoby, które nie mają rodzinnych związków z ludem kaszubskim, niemniej jednak doceniają piękno jego kultury. Niejednokrotnie, przygotowywani przez świetnych pedagogów, zajmują bardzo wysokie miejsca wygrywając z osobami osłuchanymi z kaszubszczyzną od kołyski.

Geneza

Pomysł narodził się w Łączyńskiej Hucie, w kręgu młodych działaczy kaszubskich. Idea była wręcz rewolucyjna. Wbrew duchowi czasu wczesnych lat siedemdziesiątych. Wbrew działaniom państwa, które można by określić jako kulturobójstwo. Bicie dzieci szkolnych za używanie ojczystej mowy, kierowanie do szkół specjalnych, wyszydzanie, nieustająca podejrzliwość, utrudnianie przyjęć na studia uniwersyteckie i wiele innych szykan. W takiej rzeczywistości organizacja konkursu recytacji utworów literackich w oficjalnie nieistniejącym języku była niemal szaleństwem. Nikomu się wówczas nie śniło, że Kaszubi doczekają się ustawowej ochrony własnego języka. Tym razem jednak to świadomość ukształtowała byt. Konkurs Recytatorski Literatury Kaszubskiej „Rodnô Mòwa” wszedł na stałe do kalendarza kaszubskich wydarzeń kulturalnych. Odbywa się regularnie od 1972 roku.

Edycja 2024

Mottem tegorocznych zmagań były pamiętne słowa księdza Hilarego Jastaka, „Pòspólnota bez trwałëch wôrtnotów ni mòże òbstojec”,  czyli wspólnota bez trwałych wartości nie może przetrwać. Dla 46 finalistów reprezentujących 10 powiatów trwałą wartością jest niewątpliwie język kaszubski. Poziom prezentacji, w zgodnej opinii jurorów, był w tym roku bardzo wysoki. Komisji oceniającej przewodniczył ks. Prof. Jan Perszon. W jury zasiadły też dr Karolina Keler i dr Bożena Ugowska, którym towarzyszyli dr Dariusz Majkowski oraz dr Tomasz Fopke. Szczególny podziw wzbudzili najmłodsi, dlatego zdecydowano, że wyróżnieni zostaną wszyscy reprezentanci przedszkoli i zerówek. Talent, pasja i zaangażowanie wyraźnie widoczne wśród uczestników dają nadzieję na przetrwanie i rozwój rodzimej mowy Pomorza.

Wyniki finałowego etapu konkursu

 

KATEGORIA I – przedszkola i klasy „0”.

Wyróżnienia:

  • Tobiasz Czajkowski „Słoneczna Jedynka” Przedszkole nr 1 w Rumii, Powiat Wejherowski
  • Aleksandra Wolska Szkoła Podstawowa w Starzynie, Powiat Pucki
  • Wiktoria Maszota Szkoła Podstawowa w Redkowicach, Powiat Lęborski
  • Zuzanna Czapiewska Przedszkole Niepubliczne „Wesołe Przedszkolaki” w Chojnicach
  • Wiktoria Dera SP Reskowo, Powiat Kartuski

III miejsce – Lidia Prądzińska Zespół Szkół Lipnica, Powiat Bytowski
II miejsce – Alina Abramowska, Oddziały Przedszkolne w Kościerzynie przy SP nr 6, powiat Kościerski
I miejsce – Pola Neubauer Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Kaszubskiego, Powiat Kartuski

KATEGORIA II – klasy I-III

Za udział:

  • Michalina Dettlaff Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Tadeusza Kościuszki w Słupsku
  • Filip Lis  Szkoła Podstawowa im. Wandy Chotomskiej w Pawłowie
  • Helena Zaborowska  Zespół Kształcenia i Wychowania w Lublewie
  • Kacper Renusz Szkoła Podstawowa w Strzelnie
  • Adam Józefowicz Szkoła Podstawowa Nr 6 im. A. Abrahama w Gdyni
  • Oliwia Bobkowska -Szkoła Podstawowa w Reskowie

Wyróżnienia:

  • Jadwiga Bobkowska Szkoła Podstawowa im. St. Sosabowskiego w Kaliszu
  • Julian Wejer Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Leśników Polskich w Przerytem, Powiat Lęborski

III miejsce – Alicja Gościcka Szkoła Podstawowa w Tuchomiu, Powiat Kartuski
II miejsce – Agata Glac Szkoła Podstawowa nr 9 w Wejherowie
I miejsce – Liliana Grzybowska  Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Nakli, Powiat Bytowski

KATEGORIA III – klasy IV-VI

Za udział:

  •  Lena Kreft Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Tadeusza Kościuszki w Słupsku
  • Tymoteusz Höhn Szkoła Podstawowa w Swornychgaciach
  • Paulina Bielawa Szkoła Podstawowa w Trzepowie
  • Zofia Grzonka Szkoła Podstawowa nr 1 w Bytowie
  • Jan Domżalski Szkoła Podstawowa Nr 6 im. A. Abrahama w Gdyni
  • Milena Witos Szkoła Podstawowa im TOW „Gryf Pomorski w Miechucinie
  •  Aleksandra Walińska Zespół Szkół w Wąglikowicach

Wyróżnienie:

  • Kornel Kreft Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Leśników Polskich w Przerytem , Powiat Lęborski

III miejsce – Hanna Szablewska – Szkoła Podstawowa nr 3 w Redzie, powiat Wejherowski
II miejsce –Nikodem Zinkel – Szkoła Podstawowa w Starzynie, Powiat Pucki
I miejsce – Magdalena Dunst – Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Chwaszczynie, Powiat Kartuski

KATEGORIA IV – klasy VII-VIII

Za udział:

  • Nikola Konkol Szkoła Podstawowa w Borzestowie
  • Iga Petka Szkoła Podstawowa w Pomlewie im. Bł. Ks. Jerzego Popiełuszki,
  • Marta Jerszewska Szkoła Podstawowa w Jasieniu
  • Beata Puzdrowska ZS-P w Goręczynie SP im. Ziemi Kaszubskiej w Goręczynie

Wyróżnienia:

  • Jarosław Bisewski Szkoła Podstawowa im. S.Żeromskiego w Jastrzębiej Górze, Powiat Pucki
  • Hubert Januszewski Szkoła Podstawowa w Swornychgaciach powiat Chojnicki

III miejsce – Amelia Steinka – Szkoła Podstawowa im. TOW ,,Gryf Pomorski” w Miechucinie, powiat Kartuski
II miejsce  – Dominika Leik – Szkoła Podstawowa w Linii, powiat Wejherowski
I miejsce – Witosława Dziemińska – Zespół Szkół w Skorzewie, powiat Kościerski

KATEGORIA V – szkoły branżowe i ponadpodstawowe

Wyróżnienie:

  • Wiktoria Cybula Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących w Kartuzach, powiat Kartuski

III miejsce – Michał Moga II Liceum Ogólnokształcące im. Gen. Władysława Andersa w Chojnicach, powiat Chojnicki
II miejsce – Kornelia Garstka – I LO im. Króla Jana III Sobieskiego w Wejherowie, powiat Wejherowski
I miejsce – Aniela Makurat – I Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Wybickiego w Kościerzynie, powiat Kościerski

KATEGORIA VI – dorośli

III miejsce – Paweł Wittbrodt – Szkoła Podstawowa nr 6 im. A. Abrahama w Gdyni, powiat Gdynia
II miejsce – Agnieszka Tusk – Szkoła Podstawowa w Leźnie, powiat Kartuski
I miejsce – Marta Lidzbarska – Szemud, powiat Wejherowski