Raport Maluchy na brzuchy powstał na podstawie przeprowadzonych w 2020 r. ankiet Fundacji Rodzic po Ludzku. To jedyna klasyfikacja polskich porodówek pod względem realizacji prawa do dwugodzinnego kontaktu skóra do skóry po porodzie, czyli faktycznie sprawdzający, czy dana placówka wspiera kontakt skóra do skóry po porodzie.

Kogo wyróżniono?

Wśród wyróżnionych 56 palcówek znalazły się cztery szpitale z Pomorze. Najwyższa lokata przypadła Powiatowemu Centrum Zdrowia sp. z o.o. Szpitalowi im. dr Jadwigi Obodzińskiej-Król w Malborku (81 proc.). Placówka jest na 17. miejscu w kategorii złote Maluchy na brzuchy. Tyle samo procent, ale 18. lokatę, dostał Samodzielny Publiczny Specjalistyczny Zakład Opieki Zdrowotnej z Lęborka. Natomiast Swissmed Centrum Zdrowia SA w Gdańsku z 87 proc. zajęło 1. miejsce w kategorii brązowe Maluchy na brzuchy. Szpital ten wyróżniono za wysoki stopień wsparcia kangurowania przez osobę towarzyszącą po cięciu cesarskim.
Dla porównania w Polsce najwyższą lokatę w złotej kategorii otrzymało zamknięte w 2020 r. Powiatowe Centrum Zdrowia w Kamiennej Górze (95 proc.). Z kolei w kategorii srebrnej liderem był Zespół Opieki Zdrowotnej w Brodnicy (79 proc.), a szmaragdowej Zagłębiowskie Centrum Onkologii Szpital Specjalistyczny z Dąbrowy Górniczej (47 proc.). Placówkę doceniono za wysoki stopień bezpośredniego kontaktu skóra do skóry po cięciu cesarskim tzn. położenie dziecka na piersiach kobiety.

Na czym polega skin to skin?

Kontakt skóra do skóry to jeden z ważniejszych po porodzie momentów, w którym powstaje więź między matką a dzieckiem. Kiedyś kobieta po urodzeniu dziecka od razu brała je w ramiona. Bliski kontakt z noworodkiem był naturalnym etapem porodu. Niestety wraz z rozwojem medycyny i porodami w szpitalach, ten kontakt został odebrany.
Badania pokazują, że kangurowanie jest bardzo ważnym elementem porodu. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca minimum dwugodzinny i nieprzerwany kontakt skin to skin po porodzie. Standard Organizacyjny Opieki Okołoporodowej obowiązujący od stycznia 2019 również taki kontakt zaleca:

„Bezpośrednio po urodzeniu należy umożliwić dziecku nieprzerwany kontakt z matką skóra do skóry, który będzie trwał co najmniej 2 godziny po porodzie. W tym czasie należy zachęcać matkę do rozpoznania momentu, kiedy dziecko jest gotowe do ssania piersi, a także obserwować matkę i dziecko, kontrolując cechy dobrego przystawienia i pozycji przy piersi, a w razie potrzeby zaoferować pomoc. Kontakt ten może być przerwany w sytuacji wystąpienia zagrożenia życia lub zdrowia matki lub noworodka, odnotowanego w dokumentacji medycznej” .

Zalety kontaktu skóra do skóry

Pierwszy kontakt służy nawiązaniu więzi miedzy mamą a maluchem. Wpływa na termoregulacje dziecka. Pomaga maluchowi utrzymać odpowiednią temperaturę, dlatego dziecko nie powinno być ubrane. Pozytywnie wpływa też na gospodarkę hormonalną matki i dziecka. W trakcie kontaktu skin to skin zaczyna się karmienie piersią. Dziecko otrzymuje wtedy pierwsze mleko mamy (siarę), które jest bogate w wiele związków. Ponadto, taki kontakt uspokaja malucha i zapewnia mu poczucie bezpieczeństwa. Co ważne, jeżeli z jakiegoś powodu mama nie może uczestniczyć w kontakcie skóra do skóry, tę rolę przejmuje ojciec.

Czy ma jakieś wady?

Nie ma żadnych wad. Nawet po cesarskim cięciu może być praktykowany, jeżeli matka nie miała podanego znieczulenia ogólnego. W takim przypadku dziecko do kangurowania może dostać ojciec dziecka lub inna wyznaczona przez mamę osoba. Zaleca się, aby kontakt skin to skin matki z dzieckiem po cesarskim cięciu wykonywanym przy znieczuleniu ogólnym odbył się nie później niż do 24 godzin po porodzie.

Jak wygląda prawidłowy kontakt skóra do skóry

Prawidłowy kontakt skóra do skóry po porodzie powinien być nieprzerywany i trwać minimum 2 godziny. Dziecko nie może być w tym czasie myte, ubierane czy zabierane od mamy. Ocena dziecka w skali Apgar może odbywać się na brzuchu mamy. Badanie przez neonatologa również może odbywać się na brzuchu mamy. Aby zapewnić dziecku i mamie komfort, wystarczy przykryć ich kocem, ręcznikiem itd.

Kiedy kontakt trzeba przerwać, a kiedy nie wolno?

Kontakt skóra do skóry można przerwać, gdy:

  • dziecko wymaga interwencji medycznej ze względu na problemy zdrowotne,
  • matka dziecka potrzebuje interwencji medycznej, wymagającej znieczulenia ogólnego,
  • jeżeli matka nie chce skorzystać z kontaktu skóra do skóry.

Kiedy kontaktu skin to skin nie można przerywać:

  • aby zważyć, zmierzyć, umyć i ubrać dziecko. Na te procedury będzie czas później,
  • aby kobieta urodziła łożysko,
  • przy zszywaniu krocza po porodzie,
  • podczas zszywaniu rany po cesarskim cięciu (chyba, że kobieta znajduje się pod znieczuleniem ogólnym),
  • aby dziecko zostało zbadane, jeżeli nie wykazuje oznak nieprawidłowości.