Sobota była prawdziwym świętem kaszubskiej edukacji. Wyjątkowe miejsce, jakim jest Audytorium Novum Politechniki Gdańskiej, od południa gościło uczestników Kongresu Nauczycieli Języka Kaszubskiego. Uroczystość otworzyła minister Barbara Nowacka razem z wojewodą Beatą Rutkiewicz oraz senatorem Kazimierzem Kleiną i Janem Wyrowińskim, prezesem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. Poznaliśmy tegorocznego laureata nagrody „Bëlny szkólny”, a wieczorem w Operze Bałtyckiej mieliśmy kolejną okazję, by obejrzeć spektakl „Wòlô Bòskô”.
AKTUALIZACJA 15.09.2025
Niemal 24 tysiące uczniów szkół podstawowych i średnich uczyło się języka kaszubskiego w roku szkolnym 2024/2025. Maturę z tego języka zdawało 28 osób, z czego 17 w województwie pomorskim. Kierunek „Etnofilologia kaszubska” na Uniwersytecie Gdańskim kształcił 41 studentów.
Kongres z galą i artystycznym zakończeniem
Centralnym punktem sobotniego wydarzenia była gala konkursu „Bëlny szkólny”, ale poprzedziły ją wystąpienia nauczycieli oraz naukowców. Wykład inauguracyjny wygłosił prof. Cezary Obracht-Prondzyński, a w panelu dyskusyjnym wzięli udział Anna Cupa, Emilia Maszke, Szymon Medalion i Kazimierz Kleina. Omówili zagadnienie z perspektywy nauczyciela, dyrektora szkoły, przedstawiciela samorządu i parlamentarzysty. Otwarcie uroczystości nastąpiło o godz. 12.00, natomiast gala z wręczeniem nagrody „Bëlny szkólny” ruszyła o godz. 15.00. Wszystko to w Audytorium Novum PG. Po sąsiedzku, w Operze Bałtyckiej, o godz. 18.00 rozpoczął się spektakl „Wòlô Bòskô” (kasz. wola boska), czyli muzyczne widowisko w oprawie kaszubskich pieśni. Mogliśmy delektować się fenomenalną grą aktorską i piękną kaszubszczyzną duetu Danuty Stenki z Damianem Wilmą. Spektakl, którego Damian Wilma jest autorem, swoją premierę miał w Teatrze Wielkim w Warszawie, gdzie w zeszłym sezonie był wystawiany 6 razy w ranach repertuaru Opery Narodowej.
Dzień Edukacji Kaszubskiej
Święto obchodzimy co roku 7 września, w tym roku wyjątkowo główne uroczystości odbyły się kilka dni później. Data upamiętnia uchwalenie ustawy o systemie oświaty z 1991 roku. Ów akt zapewnił możliwość organizacji nauki języka kaszubskiego w szkołach. Szkolnictwo kaszubskie rozwinęło się dzięki pasji i osobistemu zaangażowaniu nauczycieli, którzy działali w ruchu kaszubskim i widzieli wielką wartość w idei zachowania kaszubskiego dziedzictwa, zwłaszcza w obszarze języka. Przez trzydzieści lat szkolnictwo kaszubskie znacznie się rozwinęło, wykorzystano wiele możliwości, ale pojawiły się też wyzwania. Dzisiaj języka kaszubskiego uczy się w województwie pomorskim, ale też poza jego granicami. Dzień Edukacji Kaszubskiej przypomina o wartości nauczania jedynego na terytorium RP języka regionalnego.
Kim jest „Bëlny szkòlny”?
Dobry nauczyciel, bo tak się tłumaczy tytuł corocznego wyróżnienia, to wyraz uznania dla talentu, pracy i wysiłku pedagogów uczących języka kaszubskiego i wyróżniających się działalnością dydaktyczną i społeczną. Uhonorowani zostają ci, którzy w szczególny sposób przyczyniają się do zachowania i rozwoju języka i kultury kaszubskiej. Nagroda została ustanowiona w 2020 roku przez Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego i od tego czasu przyznano ją wielu zasłużonym nauczycielom, przede wszystkim osobom, dzięki którym nauczanie języka kaszubskiego stało się możliwe. Pierwszy tytuł „Bëlnégò szkólnégò” otrzymała Felicja Baska-Borzyszkowska, a w tym roku główną nagrodę zdobyła Elżbieta Elżbieta Bugajna z Uniwersyteckiego Liceum Ogólnokształcącego z oddziałami dwujęzycznymi im. Pawła Adamowicza w Gdańsku.
