Przed nami 50. rocznica tragicznych wydarzeń Grudnia’70. „To będą trudne obchody”

Wydarzenia Grudnia 1970 r. stanowią jedną z najtragiczniejszych kart współczesnej historii Wybrzeża. 50 lat temu w Gdańsku, Gdyni, Elblągu i Szczecinie polała się krew, gdy strajkujący robotnicy wyszli na ulice, a władza komunistyczna wysłała przeciw nim uzbrojone wojsko i milicję. Zginęło wtedy 45 osób, a 1165 odniosło rany. Do dziś nie skazano wszystkich odpowiedzialnych za śmierć ofiar tamtych wydarzeń.

„Pamięć o Grudniu’70 nie zginęła”

Na konferencji prasowej, zorganizowanej 2 grudnia 2020 r. na placu Solidarności, prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz przypomniała, że jest to „rocznica, która nam wszystkim pokazuje, że władza totalitarna może doprowadzić do przelewu krwi”. – Ale najważniejsze jest przesłanie tej rocznicy. To, że pamięć o Grudniu’70 nie zginęła i dzięki niej, 10 lat później mógł powstać pomnik, przed którym stoimy. Pierwszy pomnik w bloku komunistycznym, który upamiętnił ofiarę niewinnych ludzi, którzy zginęli na ulicach Gdańska – podkreśliła prezydent Dulkiewicz.

Marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk dodał, że „pamięć o wydarzeniach grudniowych to ogromny szacunek i obowiązek wobec tych, którzy zginęli”. – Co roku spotykamy się tutaj, przed tym pomnikiem, oddajemy hołd poległym robotnikom i wspominamy wydarzenia, w których Polak podniósł rękę na Polaka, podniósł broń na robotników, którzy dopominali się o swoje najzwyklejsze prawa. Te tragiczne wydarzenie łączyły i łączą nas we wspólnotę. Dają nam poczucie, że jesteśmy razem – zaznaczył marszałek Struk.

Program uroczystości rocznicowych

W tym roku miejskie wydarzenia rocznicowe zaplanowano na świeżym powietrzu, a możliwość udziału w nich będzie uzależniona od bieżącej sytuacji epidemicznej. – To będą bardzo trudne obchody, w znacznej mierze wirtualne – zaznacza Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności. – Wspominać będziemy ofiary 1970 r., ale także bohaterów, którzy w 1980 i 1989 r. poprowadzili Polskę i Europę do demokracji.

W poniedziałek i wtorek, 14-15 grudnia odbędzie się zorganizowana przez ECS konferencja naukowa pod hasłem „Strajki, manifestacje i zajścia uliczne w PRL i bloku wschodnim”. Naukowcy z całej Polski będą rozmawiali m.in. o roli Stoczni Gdańskiej w Grudniu’70, wpływie świadomości wcześniejszej interwencji zbrojnej podczas strajku w Sierpniu’80, a także znaczeniu pamięci Grudnia’70 i Sierpnia’80. Wydarzenie odbędzie się bez udziału publiczności, ale zaplanowano transmisję online.

Natomiast we wtorek i środę, 15-16 grudnia w pięciu miejscach w Gdańsku odsłonięte zostaną pamiątkowe płyty chodnikowe. Oznaczą one miejsca, w których w Grudniu’70 od kul wojska i milicji zginęło sześć osób. Kolejne tablice zaplanowano umieścić w okolicach dworca głównego PKP. Zostaną one zamontowane po tym, jak zakończy się tam remont.

Główne miejskie uroczystości rocznicowe zostaną zorganizowane w środę, 16 grudnia o godz. 17.00 na placu Solidarności. W 1970 r. w tym miejscu, przed stoczniową bramą życie straciło dwóch robotników, a 10 lat później o tej właśnie porze odbyły się uroczystości odsłonięcia Pomnika Poległych Stoczniowców. Scenariusz tegorocznego wydarzenia zawierać będzie wiele akcentów nawiązujących do wydarzeń sprzed 40 lat, m.in. zabrzmi Apel Poległych oraz utwór „Lacrimosa” w wykonaniu chóru Schola Cantorum Gedanensis i orkiestry Polskiej Filharmonii Bałtyckiej, skomponowany na odsłonięcie pomnika przez Krzysztofa Pendereckiego. Transmisja z placu Solidarności także będzie prowadzona online.

Dodatkowo, na dni rocznicowe ECS przygotowuje wydanie okolicznościowej gazety, w której będzie można przeczytać m.in. historie ofiar, wspomnienia lekarzy ratujących wówczas rannych uczestników protestów czy opowieść o powstawaniu pomników upamiętniających ofiary.

Szczegółowy program obchodów dostępny jest na stronie internetowej: https://ecs.gda.pl/gdansk-pamieta

Organizatorami uroczystości 50. rocznicy Grudnia’70 oraz 40. rocznicy odsłonięcia Pomnika Poległych Stoczniowców są miasto Gdańsk, samorząd województwa pomorskiego i Europejskie Centrum Solidarności.