Województwo pomorskie jest koordynatorem projektu a beneficjentami 24 gminy i dwa zakłady gospodarki komunalnej. Program jest rozpisany na lata 2025-2035, a jego finansowanie pochodzi w zdecydowanej większości ze środków unijnych. W imieniu koordynatora umowy podpisali marszałek Mieczysław Struk oraz Adam Gawrylik, członek Zarządu Województwa Pomorskiego.

Unikalny projekt w skali kraju

Projekt GOZilla jest pierwszym strategicznym projektem wspierającym gospodarkę o obiegu zamkniętym (GOZ) w Polsce sfinansowanym z unijnego Programu LIFE oraz ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Warto podkreślić, że uzyskał dofinansowanie jako jedyny w Polsce. Wypracowane na Pomorzu rozwiązania będą inspiracją do wykorzystania zarówno w kraju, jak i za granicą. Wartość projektu to prawie 22 miliony euro, a wkład własny partnerów to zaledwie 5 proc. kosztów kwalifikowanych.

Mniej śmieci, więcej możliwości

Założenie jest szczytne i zarazem ambitne. Do 2035 roku zredukujemy liczbę odpadów przekazywanych na składowiska, a osiągniemy to głownie dzięki wzmożonemu recyklingowi oraz ponownemu wykorzystaniu części odpadów. Drugie życie uzyskają przede wszystkim wyrzucane urządzenia elektryczne i elektroniczne, które będzie się dało naprawić. Przy punktach selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK) powstaną miejsca, gdzie specjaliści będą przywracać niepotrzebne sprzęty do użytku. Duże i małe AGD, a nawet po prostu meble będą mogły trafić do nowych użytkowników, którzy nabędą je w korzystnej cenie.

Domykanie systemu

Gospodarka o obiegu zamkniętym oznacza minimalną produkcję odpadów. Być może w przyszłości będzie można zredukować liczbę odpadów niemal do zera. Już teraz możemy jednak stworzyć bardziej domknięty system. Analizy pokazują, że można lepiej zagospodarować frakcję śmieci resztkowych, czyli odpadów zmieszanych. Innymi słowy, nadal trafia do nich wiele surowców, które można odzyskać, a także odpadów biologicznych nadających się do kompostowania. Pomogą w tym działania uświadamiające, lepsza organizacja, jak również współpraca z instytucjami naukowymi. Ponadto, na poziomie lokalnym powstaną centra wsparcia i kompetencji dla samorządów gminnych oraz przedsiębiorców.

Działania w ramach projektu

Co powstanie oprócz PSZOKów i punktów napraw? Partnerzy strategiczni pomogą beneficjentom w realizacji wybranych zadań. Naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego będą prowadzić badania masy bioodpadów kompostowanych, zaś Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego uruchomi kampanię edukacyjną. Każda gmina ma swoją specyfikę i lokalne uwarunkowania, które są brane pod uwagę przy planowaniu zadań. Do ciekawszych pomysłów należy pilotaż metody zagospodarowania zużytych sieci rybackich realizowany przez Polskie Stowarzyszenie Zero Waste. Z kolei Pomorska Regionalna Organizacja Turystyczna pomoże stworzyć Living Labs, czyli żywe laboratoria będące centrami wsparcia dla przedsiębiorców.