Tłusty czwartek to nie tylko okazja do delektowania się pysznymi słodkościami, ale także głęboko zakorzeniona tradycja, która łączy pokolenia. W tym szczególnym dniu królują na naszych stołach: pączki, pùrcle, donaty, gniazdka oraz faworki, chrust i grochowinki. Każde z tych przysmaków ma unikalną historię i smak, a ich spożycie ma symboliczne znaczenie - zapewnia dostatek, powodzenie i chroni przed nieszczęściem.
Tłusty czwartek przypada w ostatni czwartek karnawału. W tym roku to 27 lutego.
Czym różnią się pączki od pùrcli?
Dziś najczęściej kupujemy pączki. Jednak w wielu domach znajdziemy ulubione przepisy na te smakołyki, a dzisiaj podzielimy się z Wami recepturami na tradycyjne grochowinki z Kociewia oraz pùrcle. Oba wypieki wpisane są na Listę produktów tradycyjnych województwa pomorskiego.
Pączki mają regularny kształt – najczęściej są okrągłe lub podłużne. Mimo że cukiernicy prześcigają się w pomysłach na coraz to nowe kształty i smaki, to tradycyjnie pączki nadziewane są konfiturą z róży. Z kolei pùrcle, jak tłumaczy Halina Rogińska ze stowarzyszenia Kościerska Chata, mają nieregularne kształty i są bez nadzienia.
– Na gorący tłuszcz kładziemy łyżką ciasto. I dlatego każdy pùrcel jest inny – niektóre przypominają świnkę, inne pieska – dodaje Halina Rogińska.
Są mniej kaloryczne od pączków, bo nie mają nadzienia, ale mają swoich wiernych fanów.
– Są aromatyczne, z nutą pomarańczowej skórki, a ich wygląd przypomina bursztyn – opowiada Rogińska.
Przepis na pùrcle Haliny Rogińskiej
Składniki na zaczyn:
- 1 kostka drożdży
- 2 łyżki cukru
- trochę mleka
- 2 łyżki mąki
Składniki na pùrcle:
- 5 jajek
- 3 łyżki cukru
- skórki pomarańczowe
- szczypta soli
- 1 kg przesianej mąki
- 1 mały kieliszek spirytusu
- 2 szkl. mleka
- kostka masła
Przygotowanie:
- Rozgnieć drożdże, dodaj cukier, mąkę i mleko. Wymieszaj i przykryj ściereczką, aby drożdże wyrosły.
- W misce zmiksuj jajka, cukier, skórki pomarańczowe i sól. Podgrzej mleko z masłem i połącz ze zrobioną mieszanką. Dodaj mąkę i drożdżowy zaczyn, a następnie spirytus.
- Wyrabiaj ciasto, a po 15-20 minutach odstaw do wyrośnięcia.
- Smaż pùrcle w gorącym tłuszczu, a po usmażeniu posyp cukrem pudrem.
Faworki, chruściki i grochowinki
Faworki, znane również jako chruściki, to chrupiące i delikatne ciasteczka, które są nie tylko smaczne, ale również łatwe w przygotowaniu. Ich historia sięga kuchni staropolskiej, gdzie faworkami nazywano wszelkie drobne kawałki smażonego ciasta. Na Kociewiu znane są pod nazwą grochowinek.
Przepis na grochowinki Krystyny Gierszewskiej z książki „Pomorskie smaki”
Składniki:
- 1/2 kostki margaryny
- 1/2 szklanki cukru
- 3 jaja
- 1/3 szklanki kwaśnej śmietany
- 3 szklanki mąki pszennej
- 1 łyżeczka proszku do pieczenia
- smalec i olej do smażenia
- cukier puder do posypania
Przygotowanie:
- W misce utrzyj margarynę z cukrem, dodawaj po jednym jajku.
- Dodaj śmietanę i 2 szklanki mąki z proszkiem do pieczenia. Zagnieć ciasto, powinno mieć konsystencję gumy.
- Rozwałkuj ciasto i wykrawaj paski w kształcie równoległoboku. W środku zrób otwór i przełóż przez niego jeden róg.
- Smaż na gorącym tłuszczu z obu stron, a po wyjęciu odsącz i posyp cukrem pudrem.
Faworki to idealna przekąska nie tylko na tłusty czwartek, ale przez cały rok! Ich delikatność i kruchość sprawiają, że trudno się im oprzeć.
Historia pączków – od Rzymu do Polski
Czy wiedzieliście, że pierwsze pączki serwowano już w starożytnym Rzymie? Antyczne pączki były twarde i słone. W Polsce pączki znane były już w XII wieku jako pampuchy czy kreple. Twarde ciasto smażono i nadziewano słoniną. Z czasem zmieniały się w słodką wersję prawdopodobnie pod wpływem kuchni arabskiej. Pod koniec średniowiecza w Europie pojawiły się pierwsze wypieki oblane miodem. Współczesne pączki, nadziewane owocami, zawdzięczamy Cecylii Krapf, która w XVIII wieku prowadziła cukiernię w Wiedniu.
