Nagrodzono najlepsze pomorskie książki i ich autorów. Kto w tym roku zdobył „Wiatr od morza”?

Pomorska Nagroda Literacka „Wiatr od morza” została ustanowiona przez Sejmik Województwa Pomorskiego w 2018 r. Przyznaje się ją autorom zamieszkałym i tworzącym na Pomorzu, bądź autorom dzieł w istotny sposób związanych z tematyką pomorską oraz za całokształt dokonań twórczych lub pracy na rzecz literatury, książki i czytelnictwa w roku poprzedzającym jej wręczenie.

– Ta nagroda jest wyrazem uznania dla twórczej pracy i dokonań pomorskich środowisk literackich: pisarzy, dziennikarzy, autorów książek i opracowań humanistycznych, historycznych, regionalnych, dramatopisarzy i scenarzystów, a także wydawców książek i czasopism oraz bibliotekarzy – mówił podczas gali marszałek Mieczysław Struk. – Chcemy, aby jak najmocniej zakorzeniła się w świadomości pomorskich miłośników słowa pisanego, a także podtrzymywała i promowała miłość do literatury.

Ponad 400 zgłoszeń z całej Polski

W tym roku wpłynęło ponad 400 zgłoszeń książek wydanych w 2022 r., nie tylko z Pomorza, ale z całej Polski.

– Wśród zgłoszonych książek, jak co roku, znalazł się cały wachlarz różnorodnych pozycji. Oprócz wielu powieści była również literatura dziecięca, biografie, tomiki poetyckie, reportaże, a nawet dramaty. Oczywiście nie zabrakło licznych monografii i opracowań poświęconych architekturze, historii, przyrodzie i innym zagadnieniom tematycznie związanym z Pomorzem – informuje Władysław Zawistowski, dyrektor Departamentu Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

Po sprawdzeniu zgodności zgłoszeń z regulaminem nagrody na liście publikacji, które ubiegały się o tytuł Literackiej Książki Roku znalazły się 183 pozycje, natomiast o miano Pomorskiej Książki Roku walczyło 220 tytułów. Nominacje do Pomorskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od morza” jury ogłosiło na początku września br.

Nagrody i wyróżnienia dla najlepszych

Laureatami Pomorskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od morza” za rok 2022 zostali:

• w kategorii Literacka Książka Roku – Wiktoria Bieżuńska za powieść „Przechodząc przez próg, zagwiżdżę” (wydawnictwo Cyranka)

Jak czytamy w opisie wydawcy: bohaterka książki Wiktorii Bieżuńskiej „nie ma imienia, prawa do własnego ciała, jej zdanie się nie liczy. Mała dziewczynka zepchnięta na margines spraw dorosłych bywa wciągana w środek rodzinnego dramatu jako narzędzie szantażu czy rekwizyt w teatrze pozorów. Mimo to bohaterka-narratorka opowiada. Odzyskuje podmiotowość dzięki językowi i wyobraźni, które dają napęd doświadczeniu – głównie cierpienia i bólu, ale też przyjemności i zdumienia światem”.

• w kategorii Pomorska Książka Roku – Katarzyna Włodkowska za reportaż „Na oczach wszystkich. Historia przypadku polskiego Fritzla” (wydawnictwo Wielka Litera)

Katarzyna Włodkowska, autorka głośnego reportażu prasowego „Dom zły”, kilka lat pracowała nad książką, w której stara się odpowiedzieć na kluczowe pytanie – czy rodzina i sąsiedzi wiedzieli, że Mariusz Sz., nazwany przez media „polskim Fritzlem”, przez dwa lata więził żonę w piwnicy? „Na oczach wszystkich” to reportaż, oparty na dowodach, relacjach, rozmowach z prokuratorami, policjantami, psychologami i osobami z najbliższego otoczenia sprawcy. To opowieść o tym, jak rodzi się zło, próba dotarcia do źródeł znieczulicy instytucji zobowiązanych do reagowania, a także portret lokalnej społeczności.

• w kategorii Całokształt pracy Literackiej – Mieczysław Abramowicz

Mieczysław Abramowicz to urodzony w Gdańsku pisarz, historyk teatru i reżyser teatralny, doktor nauk humanistycznych. Autor wielu artykułów naukowych i publicystycznych dotyczących historii Gdańska i dziejów gdańskich Żydów, a przede wszystkim fundamentalnej pracy „Teatr żydowski w Gdańsku 1876-1968”. Nominowany do Nagrody Literackiej Nike i Nagrody Literackiej Gdynia oraz laureat Nagrody Miasta Gdańska „Splendor Gedanesis” za zbiór opowiadań „Każdy przyniósł, co miał najlepszego”. Na podstawie jednego z nich „Ulica Sieroca” Radio Gdańsk nagrało słuchowisko, nagrodzone na sopockim festiwalu „Dwa Teatry” w 2005 r. Dwukrotny laureat Pomorskiej Nagrody Artystycznej.

Nagrodę w konkursie stanowi statuetka „Wiatr od morza” autorstwa prof. Jacka Zdybla oraz 15 tys. zł w każdej kategorii. Laureatom wręczył je marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk.

Równolegle do Pomorskiej Nagrody Literackiej ustanowione zostało również jej siostrzane wyróżnienie, czyli Kaszubska Nagroda Literacka, które przyznaje się za szczególne dokonania literackie w języku kaszubskim. Dotyczy to również tłumaczeń na język kaszubski lub całokształtu pracy literackiej w tym języku. Kaszubską Nagrodą Literacką uhonorowany został za całokształt pracy prozatorskiej – Artur Jabłoński.

Artur Jabłoński to dziennikarz, działacz społeczny i oświatowy oraz samorządowiec (starosta pucki w latach 1998-2009). W latach 90. organizował pismo „Tatczëzna” oraz redagował nadawany w TVP Gdańsk magazyn „Rodnô zemia”. Opublikował kilka pozycji książkowych, w tym lokalne przewodniki turystyczne. Został laureatem XIV Konkursu Prozatorskiego im. Jana Drzeżdżona, w którym nagrodzono jego powieść w języku kaszubskim „Smùgã”. Był również redaktorem naczelnym miesięcznika „Pomerania”, a w latach 2004-2010 prezesem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. W 2011 r. został członkiem rady programowej stowarzyszenia Kaszëbskô Jednota. W 2019 r. otrzymał stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy „Literacka narracja Jana Rompskiego o narodzie kaszubskim”.

Nagrody i wyróżnienia specjalne

W tym roku Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku po raz drugi zaproponowała czytelnikom plebiscyt na specjalne wyróżnienie. Nagroda Czytelników trafiła do Pawła Radziszewskiego, autora książki „Niepowinność” (wydawnictwo Sine Qua Non).

„Niepowinność” to opowieść o poszukiwaniu tożsamości w postapokaliptycznych realiach upadającego pegeeru. Historia dzieje się na osiedlu, na którym dorośli straszą dzieci, że jeśli będą niegrzeczne, to dyrektor zamknie je w piwnicy. Bohaterowie trochę się boją, ale są ciekawi tego, o czym na osiedlu się nie rozmawia. Dlaczego palacz wypożycza książki? Kim są ludzie, którzy nie wychodzą na powierzchnię? Dlaczego dzieci wysłane do szkoły z internatem stamtąd nie wracają? Chociaż wiedzą, że nie powinni, Marzena, Jacek i Seweryn schodzą coraz głębiej, poznając prawdę o miejscu, w którym żyją, o swoich rodzicach i o sobie. Gdy zdają sobie sprawę, że o pewnych rzeczach woleliby nie wiedzieć, jest za późno, bo stają się dorośli.

.

Ponadto podczas tegorocznej gali wręczone zostało Honorowe wyróżnienie Jury Pomorskiej Nagrody Literackiej dla śp. Andrzeja Zarębskiego, przedwcześnie zmarłego autora „Między Grudniem a grudniem. Zapiski z internowania”.