Od przejęcia władzy w Niemczech przez nazistów w 1933 r., Żydzi stawali się z każdym rokiem coraz bardziej dyskryminowaną grupą ludności. Do wydarzeń nocy kryształowej doszło w nocy z 9 na 10 listopada 1938 r. Obiektem brutalnych ataków i rabunku były żydowskie sklepy, domy i synagogi. Dziesiątki tysięcy osób zostały zesłane do obozów. Liczba ofiar śmiertelnych wyniosła 91 osób.

W Gdańsku noc kryształowa rozpoczęła się trzy dni po wydarzeniach w Niemczech. Głównym celem tłumu była Wielka Synagoga – symbol obecności gminy żydowskiej w mieście. Budynek ostatecznie rozebrano w maju 1939 r.

Koncert z udziałem Mikołaja Trzaski

Wydarzenia gdańskiej nocy kryształowej upamiętnią carillonistka miejska Monika Kaźmierczak oraz saksofonista Mikołaj Trzaska.

– W przeciwieństwie do koncertów, które wykonywaliśmy w poprzednie rocznice nocy kryształowej, w tym roku zdecydowaliśmy się zaprosić widzów w muzyczną improwizowaną, ale inspirowaną żydowskimi motywami pełną niepokoju i emocji podróż – mówi carillonistka Monika Kaźmierczak. – W tym celu do współpracy zaprosiliśmy Mikołaja Trzaskę, znanego i cenionego kompozytora oraz muzyka.

Koncert na carillon i saksofon rozpocznie się w sobotę, 12 listopada 2022 r. o godz. 15.00 z wieży kościoła św. Katarzyny w Gdańsku. Występ będzie można zobaczyć online na profilu Carillony gdańskie – Muzeum Gdańska na Facebooku oraz na portalu: www.gdansk.pl.

Spotkanie z historią żydowskiego Gdańska

Tego samego dnia o godz. 16.00 w Dworze Artusa rozpocznie się spotkanie poświęcone wydarzeniom nocy kryształowej, związkom Gdańska z kulturą żydowską oraz gdańskim kolekcjonerze żydowskiego pochodzenia, Lesserze Giełdzińskim. W spotkaniu wezmą udział dr Jan Daniluk, dr Mieczysław Abramowicz oraz Izabela Jastrzembska-Olkowska i Klaudiusz Grabowski, a także delegacja z United States Holocaust Memorial Museum z Waszyngtonu.

– Gościem specjalnym spotkania będzie Jacek Nowakowski, który przedstawi bogactwo zbiorów jednego z największych i najważniejszych muzeów historycznych świata, także w kontekście nocy kryształowej – mówi dr Janusz Marszalec, zastępca dyrektora Muzeum Gdańska. – Wizyta amerykańskich muzealników nie jest przypadkowa. W październiku wspólnie zaprezentowaliśmy wystawę plenerową „Byli sąsiadami: ludzkie wybory i zachowania wobec Zagłady”. Z jej tematyką można się zapoznać do 15 listopada przy ulicy Grobla I.

Udział w obu wydarzeniach jest bezpłatny.

 

84. rocznica nocy kryształowej w Gdańsku

Koncert z wieży kościoła św. Katarzyny

  • 12 listopada 2022 r., sobota, godz. 15.00-15.40
  • kościół św. Katarzyny
  • Profesorska 3 i okolice placu Heweliusza, Gdańsk – Stare Miasto

Wystąpią: Monika Kaźmierczak (carillon), Mikołaj Trzaska (saksofon) oraz Krzysztofa Gomółka-Pawlicka (wprowadzenie / poezja).

Żydowski Gdańsk i noc kryształowa

  • 12 listopada 2022 r., sobota, godz. 16.00-18.00
  • Dwór Artusa (Sień Gdańska)
  • Długi Targ 43/44, Gdańsk – Główne Miasto

Prowadzenie: dr Janusz Marszalec

Program:
godz. 16.00 – Kristallnacht w narracji i kolekcji United States Holocaust Memorial Museum – Jacek Nowakowski (Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie)
godz. 16.15 – Lesser Giełdziński i jego kolekcja muzealiów – Izabela Jastrzembska-Olkowska (Muzeum Gdańska)
godz. 16.30 – Kulturbund Żydów Wolnego Miasta Gdańska – dr Mieczysław Abramowicz
godz. 16.45 – Cmentarze żydowskie w Wolnym Mieście Gdańsku – Klaudiusz Grabowski (Muzeum Gdańska)
godz. 17.00 – Noc kryształowa w Wolnym Mieście Gdańsku – dr Jan Daniluk (Uniwersytet Gdański)
godz. 17.20 – dyskusja