Departament rozpoznaje przyczyny ubóstwa i opracowuje programy pomocy społecznej, by je ograniczać. Zajmuje się rehabilitacją zawodową i społeczną, pomaga w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami. Przygotowuje i realizuje wojewódzkie programy profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych,  przeciwdziałania narkomanii i przemocy w rodzinie. Do zadań departamentu należy też wspieranie i opiekowanie się rodziną oraz stosowanie systemu pieczy zastępczej.

ROPS prowadzi interwencyjne ośrodki preadopcyjne i adopcyjne, regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne.

Zajmuje się kombatantami i osobami represjonowanymi. Kształtuje warunki godnego i zdrowego starzenia się i prowadzi działania na rzecz integracji środowisk senioralnych.