Czym jest czas wolny? Spotkanie artystek w Ustce

Wydarzenie odbywa się w ramach rezydencji artystycznych, a jego kuratorką jest Weronika Teplicka.

Szczęśliwi czasu nie liczą, ale..

Przez lata powstało wiele definicji czasu wolnego. Artystki z grupy Frakcja spróbują odpowiedzieć na kilka nurtujących je pytań.

– Czy sztuka to poważna profesja czy hobby? Czy to praca, czy przyjemność? Podczas rezydencji zamierzamy eksplorować temat czasu wolnego w projektach artystycznych i artystyczno-społecznych. Czym ten czas jest dla nas artystek? Czym dla społeczności Ustki, a czym dla turystów, którzy przyjeżdżają tam na wakacje – wyjaśniają artystki z grupy Frakcja.

Podobne definicje

Podczas rezydencji artystki zajęły się zagadnieniem czasu wolnego. Według Encyklopedii PWN:  „czas wolny to część ogólnego czasu, jakim dysponuje człowiek w ramach swojego budżetu czasu, w którym może swobodnie realizować zajęcia wybrane według własnego uznania”. Z kolei w Wikipedii czytamy, że to: „czas, którym dysponuje człowiek po wykonaniu obowiązków takich jak: nauka, praca, czynności związane z codziennym życiem”. W różnych definicjach pojawia się wyraźnie oddzielenie aktywności związanych ze sferą zawodową, nauką i aktywnościami spoza tych sfer.
W Polsce termin ten wprowadzono w 1925 r. Jak napisała Grażyna Durka, na początku mianem „czasu wolnego nazwano wczasy, rekreację”. Później nastąpiło rozszerzenie pojęcia i zaczęto nim obejmować szerszą problematykę, zastanawiając się nad wpływem czasu wolnego na społeczeństwo. W słowniku pedagogicznym W. Okonia czas wolny to ten, który „po wykonaniu zadań obowiązkowych przeznacza się na odpoczynek, tj. regenerację sił fizycznych i psychicznych, rozrywkę, działalność społeczną o charakterze dobrowolnym i bezinteresownym, rozwój zainteresowań i uzdolnień jednostki, a więc różnego rodzaju hobby”. Czas wolny jest  konstruktem nowoczesności, wprowadzonym na potrzeby mas pracujących. Im bardziej praca jest wyalienowana i oddzielona od innych aktywności życiowych, tym łatwiej określić granice czasu wolnego. Wolnorynkowe, neoliberalne przemiany, których sztandarem stał się „nienormowany czas pracy” zacierają granice między czasem pracy i czasem wolnym.

Co ma wpływ?

Na ilość i jakość czasu wolnego wpływają też: wiek, płeć, pozycja społeczna i finansowa. Czas wolny może być wyczekiwany, gdy mamy stabilną pracę i możliwość urlopu. Jednak dla osób, które nie mogą znaleźć pracy i mają go w nadmiarze, często jest powodem frustracji i apatii. Pojęcie czasu w ogóle jest dość względne w różnych kręgach geograficznych i kulturach. Nie wszyscy ludzie na świecie z równą powagą traktują to, co wskazują zegary. W tych kontekstach interesująca jest aktywność artystek i artystów, która wymyka się rozgraniczeniom na czas pracy i czas wolny, co również odzwierciedla niepewny i niejasny status twórców w strukturach społecznych.

O artystkach

Monika Czarska – absolwentka Wydziału Grafiki i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Tworzy obiekty malarskie, instalacje i prace site-specific. W listopadzie 2018 r. z wyróżnieniem obroniła tytuł doktora sztuki na Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi. W 2016 r. na 25. Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie za obrazy „Yes, No” oraz „Maybe” otrzymała nagrodę prezydenta Szczecina.

Alicja Kujawska – etnolożka i antropolożka kultury. Zajmuje się malarstwem, fotografią, wideo oraz ilustracją. Tworzy także projekcje do spektakli teatralnych. Otrzymała wyróżnienie w konkursie Piękna Płytka Poszukiwana, a projekt prezentowany był na wystawie Ceramika do kwadratu w ramach Festiwalu Łódź Design 2010. Wraz z mężem Sebastianem tworzy duet artystyczny robosexi. Obszary ich działań to: obiekt, instalacja, video i performance. Członkini grupy artystek Frakcja oraz Stowarzyszenia Sztuka i Dokumentacja. Jest autorką programu Antropologia wizualna dla etnologów (w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika i Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi) i Antropologia dizajnu dla studentów kierunku projektowanie (Akademii Pedagogicznej w Krakowie). Współpracowała z Uniwersytetem Śląskim w Cieszynie, Uniwersytetem Mikołaja Kopernika, Centrum Sztuki Patio, World Crafts Council, Texi i Textilmagazine, Świetlicą Krytyki Politycznej. We współpracy z Zamkiem Cieszyn zainicjowała międzynarodowe warsztaty dla dizajnerów Wool Design in Carpathians. Inicjatorka polskiej edycji Art+Feminism dla Wikipedii.

Anka Leśniak – artystka intermedialna, badaczka, wykładowczyni w katedrze Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, członkini grupy artystek Frakcja oraz kolektywu TFR archive. Brała udział w ponad 100 projektach, wystawach indywidualnych oraz zbiorowych. Bliskie jej są zagadnienia feministyczne oraz sztuka typu site-specific oraz sztuka w przestrzeni publicznej. W performatywnych realizacjach podejmuje tematy związane z pamięcią, „re-konstrukcją”, herstorią, tożsamością etniczną, kulturową, migracją i językiem.

Aurelia Mandziuk – absolwentka ASP w Łodzi. Profesorka Akademii Sztuki w Szczecinie. Artystka, kuratorka i animatorka sztuki. Tworzy obiekty i instalacje, site-specific, a materią jej prac i działań jest przede wszystkim tkanina. Jej ostatnie prace dotyczą wzajemnej komunikacji i relacji międzyludzkich. Współtwórczyni polskiego oddziału World Crafts Council. Twórczyni i wieloletnia dyrektorka Patio Centrum Sztuki w Łodzi, gdzie była organizatorką i kuratorką ponad 150 wystaw i wydarzeń artystycznych. Współzałożycielka pierwszej w Polsce grupy artystek Frakcja.

Czas wolny. Wpadnij do nas! – prezentacja projektu i spotkanie z artystkami z grupy Frakcja

• 22 września 2023 r., piątek, godz. 18.00
• Centrum Aktywności Twórczej
• ul. Zaruskiego 1a
• Ustka