„Cudowna jest głupota tego świata!”. 12 dni pełnych emocji podczas 27. Festiwalu Szekspirowskiego

Przygotowania do festiwalu toczą się w cieniu wojny w Ukrainie. Teraz są coraz trudniejsze do życia czasy dla całej Europy, w której inflacja przyspieszyła w nieznany od 1989 r. sposób. Zagadnienia związane z niszczeniem klimatu odczuwane są coraz bardziej, choć na co dzień nie wszyscy się nimi przejmują. Podstawowe prawa jednostki są łamane w wielu krajach, a świat wydaje się niczego nie uczyć na własnych błędach i powtarzających się mechanizmach historii.

Cudowna głupota?

Dlatego organizatorzy 27. międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego uznali, że odzwierciedleniem obecnej sytuacji będzie motto zaczerpnięte prosto z „Króla Leara” Williama Szekspira: „Cudowna jest głupota tego świata!”.W tym utworze czytamy, że:

„Cudowna jest głupota tego świata! Kiedy nasz los niedomaga – często zresztą skutkiem naszych własnych nadużyć – winimy za niepowodzenia słońce, księżyc i gwiazdy: tak jakby człowiek był nędznikiem z konieczności, głupcem z wyroku niebios, łotrem, złodziejem i zdrajcą za sprawą obrotów sfer, pijakiem, kłamcą i rozpustnikiem z racji niezwalczonego wpływu planet; tak jakby całe nasze zło brało się z boskiego dopustu. Godny podziwu wykręt łajdaczącego się człowieka – obarczać gwiazdy odpowiedzialnością za własną koźlą naturę!”.

– Podczas nadchodzącej edycji postanowimy się przyjrzeć temu światu i panującemu na nim człowiekowi, który jest swoim największym wrogiem. Pokażemy człowieka w jego zmaganiach z własnymi słabościami, mrokiem i lękiem. Ale też człowieka, który pragnie, walczy, który w swojej naiwności zarówno przegrywa, jak i wygrywa, w tym „cudownie głupim świecie”! Program główny, jak i wydarzenia towarzyszące obracać się będą wokół ludzkich wyborów, odpowiedzialności i powinności wobec siebie, drugiego człowieka i wobec świata. Wiele wydarzeń naznaczonych będzie perspektywą kobiecą. Będziemy prezentować różne formy teatralne, będziemy otwarci na nowatorskie odniesienia i inspiracje – wyjaśnia dyrektorka Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego Agata Grenda.

Nowy Yorick

Konkurs skierowany jest do młodych twórców debiutujących w polskim teatrze. Ma na celu zachęcenie do czytania i inscenizowania dzieł Williama Szekspira, szukania w jego twórczości odpowiedzi na współczesne problemy oraz testowania za ich pomocą nowych form teatralnych. Statuetka Nowego Yoricka zostanie wręczona podczas Festiwalu Szekspirowskiego. Walczyć o nią będą trzy prezentacje przygotowane przez laureatów z teatrami zaproszonymi do współpracy przez Gdański Teatr Szekspirowski – Teatrem Polskim w Poznaniu, Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy oraz Teatrem Powszechnym im. Zygmunta Hübnera z Warszawy. Publiczność zobaczy: „Zimową opowieść” w reż. Pameli Leończyk (Teatr Powszechny im.  Zygmunta Hübnera w Warszawie), „ Ryszarda III”, w reż. Jana Marka Kamińskiego (Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy) oraz „Lover’s complaint” w oparciu o poemat „Skarga zakochanej” Szekspira, w reż. Miry Mańki (Teatr Polski w Poznaniu_1875).
Do konkursu wpłynęło 27 zgłoszeń od studentów reżyserii ze wszystkich szkół w Polsce, reżyserów na początku drogi zawodowej, kolektywów artystycznych. Każda z realizacji zostanie sfinansowana przez organizatorów międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego kwotą 25 tys. zł. Jako „work in progress” zaprezentowane zostaną podczas festiwalu i ocenione przez międzynarodowe jury w składzie: Eleanor Skimin, Jacek Kopciński i Aneta Mancewicz.

Złoty Yorick

To konkurs na najlepszą polską inscenizację dzieł dramatycznych Williama Szekspira oraz utworów inspirowanych jego dziełami, który odbywa się od 1994 r. To swoiste podsumowanie polskich szekspirowskich realizacji danego sezonu artystycznego. W tym roku po raz pierwszy do konkursu dopuszczone zostały teatry pozainstytucjonalne. Warto dodać, że wszystkie zgłoszone do konkursu spektakle musiały mieć premierę do 28 maja 2023 r. Konkurs o Złotego Yoricka jest dwuetapowy. W pierwszym etapie selekcjoner dokonuje wyboru od trzech do pięciu najlepszych spektakli spośród premier sezonu 2022/2023 zgłoszonych do konkursu. Wybrane spektakle otrzymują zaproszenie na 27. Festiwal Szekspirowski. W drugim etapie międzynarodowe jury wyłania zdobywcę Złotego Yoricka. Zwycięski teatr otrzymuje statuetkę Złotego Yoricka oraz nagrodę finansową w wysokości 40 tys. zł. Wybór najlepszych szekspirowskich produkcji sezonu, po raz kolejny, powierzono krytykowi teatralnemu Łukaszowi Drewniakowi. Widzowie zobaczą pięć polskich szekspirowskich produkcji sezonu. Są to: „How Beauteous Mankind is!” w reż. Sławka Krawczyńskiego, Anny Godowskiej / „Święto Snów” we współpracy z Borysem Jaźnickim i Wojciechem Jaworskim, „Romeo i Julia” w reż. Dominiki Feiglewicz, Zdenki Pszczołowskiej, (Teatr im. J. Słowackiego), „Podchodzisz moją samotność” w reż. Doroty Bielskiej ( Teatr Razem), „Sen nocy letniej” w reż. Justyny Sobczyk, Jakuba Skrzywanka (Teatr Współczesny w Szczecinie) oraz „Sen nocy letniej” w reż. Krofta/Wojtyszko (Wrocławski Teatr Lalek).

SzekspirOff

W ramach festiwalu będzie można zobaczyć też nowe produkcje niezależne. Celem nurtu SzekspirOff jest zaproszenie do współpracy artystów i zespoły pozainstytucjonalne, dla których punktem wyjścia w projektach jest twórczość Szekspira. SzekspirOff to konkurs, w którym dofinansowane są realizacje spektakli przygotowywanych specjalnie na festiwal. Kuratorką nurtu jest Katarzyna Knychalska, założycielka i prezeska Fundacji Teatr Nie-Taki we Wrocławiu oraz wydawczyni i redaktorka naczelna portalu teatralny.pl. W tym roku w ramach nurtu SzekspirOff będzie można zobaczyć: „Błazen” – Maciej Gorczyński / Daniel Leżoń / Ina Bandzarewicz / Piotr Korzeniak, „Chcę przespać ten jałowy czas, kiedy nie ma jej przy mnie” – Klaudia Hartung-Wójciak / Nostalgic Boys, „CyberWill” – Zuzanna Kasprzyk / Andrzej Molenda / Paweł Gala, „Imperium” – Strefa WolnoSłowa oraz „Very funny”– Gruba i Głupia (Patrycja Kowańska i Dominika Knapik). Kwota wsparcia dla każdej nagrodzonej produkcji to 20 tys. zł. Nagrodzone projekty zaprezentowane zostaną podczas 27. Festiwalu Szekspirowskiego, a oceni je międzynarodowe jury i przyzna nagrody SzekspirOff o łącznej puli 15 tys. zł.

O festiwalu

Festiwal Szekspirowski organizowany jest przez Gdański Teatr Szekspirowski i Fundację Theatrum Gedanense od 26 lat. Wydarzenie odbywa się co roku latem. Do tej pory na festiwalu zaprezentowało się ponad 240 różnych zespołów teatralnych z ponad 40 krajów. Pokazywano realizacje takich twórców jak: Peter Brook, Luk Perceval, Romeo Castellucci, Elizabeth LeCompte, Lew Dodin, Eimuntas Nekrošius, Oskaras Koršunovas, Tiago Rodrigues, Jan Lauwers, Roberto Ciulli czy Robert Sturua. Festiwal jest międzynarodową platformą wymiany doświadczeń, praktyk teatralnych i dyskusji środowisk związanych z twórczością Williama Szekspira oraz fanów teatru. Jest też wydarzeniem promującym Pomorze na forum krajowym i międzynarodowym. Wyrazem tego jest m.in. zainicjowana w 2010 r. Europejska Sieć Festiwali Szekspirowskich, zrzeszająca obecnie 11 partnerów – z Polski, Niemiec, Węgier, Czech, Rumunii, Wielkiej Brytanii, Armenii, Danii, Macedonii, Serbii, mająca swoją siedzibę w Gdańsku. Festiwal Szekspirowski łączy prezentacje spektakli z całego świata z konkursami na najlepsze polskie spektakle szekspirowskie (konkursy o Złotego Yoricka i SzekspirOff), a także działaniami artystycznymi, edukacyjnymi, warsztatami i spotkaniami z twórcami z różnych stron świata.

Program

• Festiwal Szekspirowski zainauguruje „Lear. Esej aktorski Andrzeja Seweryna” (26 lipca),
• 28 lipca, po raz pierwszy, będzie można zobaczyć „Hamlet. The dance of the melancholic” w wersji flamenco,
• najkrótsza festiwalowa propozycja to legendarna Łódź Kaliska, która 29 lipca zaprezentuje 15-minutową operę syntetyczną „Makbeth ŁK’a, szepty i podszepty”,
• 29 i 30 lipca festiwalowa publiczność zobaczy „Truth’s a Dog Must to Kennel”,  prowokującą diagnozę współczesnego teatru na podstawie „Króla Leara” w wykonaniu nagradzanego aktora i performera Tima Croucha,
• 31 lipca zaprezentowany zostanie „Sen nocy letniej” w reżyserii Andrija Bilousa z Kijowskiego Narodowego Teatru Akademickiego Mołodyj z Ukrainy,
• również 31 lipca będzie można zobaczyć zwycięzcę konkursu ShakeSphere zorganizowanego przez Europejską Sieć Festiwali Szekspirowskich (ESFN), czyli spektakl „Tragedia Makbeta” Teatru Flabbergast (Wielka Brytania) w reż. Henry’ego Maynarda,
• w programie festiwalu znalazła się też premiera gdańskiego Teatru Wybrzeże. Michał Siegoczyński w „Romeo i Julia is not dead” tworzy alternatywną historię Romea i Julii. Zastanawia się, jak wyglądałoby zmartwychwstanie pary kochanków w nowym świecie. Czy w nowej rzeczywistości szekspirowscy bohaterowie mogliby doświadczyć spełnienia? O tym będzie można przekonać się m.in. 1 sierpnia,
• w tym roku zostanie zaprezentowana także ostatnia produkcja legendarnego Petera Brooka. „Projekt Burza”, którą można zobaczyć 2 sierpnia,
• 3 sierpnia festiwalowa publiczność obejrzy „At Home with Will Shakespeare” w wykonaniu Pipa Uttona, jednego z czołowych brytyjskich aktorów, specjalizujących się w monodramach.
• kolejny spektakl to polska premiera międzynarodowej gwiazdy, flamandzkiego kolektywu Needcompany. Spektakl powstał w koprodukcji z GTS-em,
• na zakończenie festiwalu, 6 sierpnia, organizatorzy zabiorą widzów w medytacyjną ucztę literacką z wielką gwiazdą w roli głównej. Aktorka Charlotte Rampling i wiolonczelistka Sonia Wieder-Atherton w spektaklu „Shakespeare-Bach” nawiązują poetycki dialog między sonetami Szekspira, a suitami Bacha.
• dodatkowo zaplanowano program wydarzeń towarzyszących pod hasłem „Myślenie ma sens”: warsztaty, otwarte próby, spotkania z artystami i klub festiwalowy. Będzie można nauczyć się m.in.: jak szybko tworzyć sceny aktorskie, poznać specyfikę pracy artystycznej z osobami z niepełnosprawnościami, wziąć udział w warsztatach z budowania zespołu i pracy grupowej.

Zobacz też: Festiwal Szekspirowski