Spośród 20 zgłoszeń jury wybrało pięciu poetów, którzy mają szansę otrzymać Nagrodę Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności 2022. Są to dwie poetki z Ukrainy (Kateryna Kałytko i Marianna Kijanowska), jedna ze Słowenii (Anja Golob), jedna z Albanii (Luljeta Lleshanku) oraz poeta z Czech (Petr Hruška).
Europejską Poetką Wolności 2020 została irlandzka pisarka Sinéad Morrissey oraz jej tłumaczka Magda Heydel.
Nagroda Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności
Nagroda dla Europejskiego Poety Wolności przyznawana jest co dwa lata od 2010 roku. Jest to ogromne wyróżnienia dla laureatów oraz szansa na unikatową serię wydawniczą. Zgłoszeń do Nagrody mogli dokonywać m.in. tłumacze i tłumaczki literatury oraz wydawnictwa. W tej edycji pod uwagę brane były utwory poetów i poetek piszących w następujących językach oraz różnych ich formach i dialektach: język albański, język czeski, język estoński, język niemiecki oraz języki górno- i dolnołużycki, język polski oraz język kaszubski, język norweski oraz języki saamskie (lapońskie) i język kweński, język słoweński, język ukraiński. Laureaci Nagrody Literackiej Miasta Gdańska otrzymują 100 000 zł (poeci) oraz 20 000 zł (tłumacze).
Edycja 2022
Jury Nagrody Europejski Poeta Wolności tym razem pracowało on-line w składzie: Krzysztof Czyżewski (przewodniczący), Anna Czekanowicz, Paweł Huelle, Zbigniew Mikołejko, Stanisław Rosiek, Anda Rottenberg, Beata Stasińska, Olga Tokarczuk. Sekretarzem Jury jest Andrzej Jagodziński. Po długich dyskusjach zdecydowano, że nominacje otrzymały cztery poetki, a także jedyny mężczyzna w tym gronie – czeski poeta.
– Całą tę piątkę łączy oczywiście tytułowa wolność, ale w każdym przypadku ma ona różne wymiary i odcienie, a poeci mają inną wrażliwość i posługują się różnymi poetykami – komentuje Andrzej Jagodziński, sekretarz jury Nagrody. – Są w tych propozycjach rozważania o wolności i tożsamości, zmysłowa poezja wolności osobistej czy bardzo przejmujące refleksje o wolności na podstawie tragicznych wydarzeń historycznych. Niezależnie od tego, kto z tej piątki wiosną następnego roku zostanie kolejnym Europejskim Poetą Wolności, już dziś można mieć pewność, że polscy czytelnicy poezji otrzymają pięć znakomitych tomów – dodaje Jagodziński.
Nominowani
Anja Golob (ur. 1976) – poetka, tłumaczka, publicystka oraz współzałożycielka i redaktorka naczelną wydawnictwa VigeVageKnjige specjalizującego się w wydawaniu komiksów i powieści graficznych. Pracuje również jako dramaturżka spektakli teatralnych i tanecznych. Dotychczas opublikowała 4 książki poetyckie w języku słoweńskim i jedną w języku niemieckim (we współpracy z Nikolaiem Vogelem). Jej wiersze były tłumaczone na język angielski, bułgarski, czeski, francuski, hiszpański, macedoński, niemiecki, polski, retoromański i serbski. Golob jest dwukrotną laureatką centralnej słoweńskiej nagrody poetyckiej im. Simona Jenki, otrzymała również nagrodę Stowarzyszenia Słoweńskich Krytyków Literackich. Ukończyła filozofię i komparatystykę na Uniwersytecie Lublańskim. Mieszka i pracuje w Lublanie i w Brukseli.
Kateryna Kałytko (ur. 1982) – poetka, prozaiczka i tłumaczka. Pochodzi z Winnicy na Ukrainie. Autorka kilku książek poetyckich oraz prozatorskich. Laureatka wielu ważnych nagród literackich, m.in. Vilenica Crystal w Słowenii (2016), Nagrody im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego Polskiego Instytutu w Kijowie (2017), Książki Roku BBC (2017), LitAkcent Roku (2014, 2018, 2019), Nagrody Miasta Literatury UNESCO (2019) oraz Women in Arts Ukraińskiego Instytutu i UN Women (2019). Jest tłumaczką i popularyzatorką współczesnej literatury Bośni i Hercegowiny. Wydała przekłady książek takich autorów jak: Miljenko Jergović, Emir Kusturica, Nenad Veličković, Mileta Prodanović, Uglješa Šajtinac, Ozren Kebo, Meša Selimović. Za swoje przekłady otrzymała nagrodę czasopisma „Kurjer Krywbasu” oraz wyróżnienie METAPHORA. Należy do ukraińskiego PEN Clubu.
Marianna Kijanowska (ur. 1973) – poetka, tłumaczka, autorka szkiców literackich i prozy artystycznej. Należy do pokolenia, które twórczość literacką podjęło w latach 90., w ponownie niepodległej Ukrainie. We Lwowie aktywnie działała w powstałym w 1996 roku Stowarzyszeniu Pisarzy Ukrainy, należy również do Ukraińskiego PEN Clubu. W 2003 roku przebywała w Warszawie jako stypendystka programu GAUDE POLONIA, uczestniczyła w festiwalach literackich i akcjach artystycznych w Polsce. Zabłysła jako tłumaczka wirtuozerskimi przekładami wierszy dla dzieci Tuwima i znakomitymi, nowatorskimi translacjami Leśmiana. Prócz licznych publikacji prasowych – w tym stałej rubryki „Nowa Literatura Polska” w gazecie „Kurjer Krywbasu” – ogłosiła drukiem osobne tomy przekładów z polskich poetów współczesnych (m.in. Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego i Adama Wiedemanna).
Luljeta Lleshanaku (ur. 1968) – poetka, dziennikarka, tłumaczka, autorka scenariuszy. Ukończyła filologię albańską na Uniwersytecie w Tiranie. Od 1994 roku opublikowała 8 tomików wierszy w języku albańskim. Jej twórczość publikowana była w Austrii, Chorwacji, Francji, Hiszpanii, Polsce, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Włoszech. W ramach drugiej edycji EPW w 2011 roku ukazał się w Polsce jej zbiór „Dzieci natury” [Femijët e natyrës; tłum. Dorota Horodyska]. Lleshanaku jest laureatką kilku nagród literackich, m.in.: Crystal Vilenice 2009 – nagroda Międzynarodowego Festiwalu Literackiego w Słowenii (przed nią żaden albański twórca nie został uhonorowany tym wyróżnieniem); Srebrne Pióro 2000 – najwyższe albańskie wyróżnienie literackie przyznane przez Ministerstwo Kultury; Autor Roku 2013 – nagroda Targów Książki w Tiranie; albańska nagroda Kult 2013; Autor Roku 2013 (poezja) – nagroda Targów Książki w Prisztinie; PEN Albania 2016. Luljeta Lleshanaku pełni obecnie funkcję dyrektora ds. Badań w Instytucie Badań nad Zbrodniami i Konsekwencjami Komunizmu w Tiranie. Prowadzi także wykłady w Akademii Filmu i Multimediów Marubi w Tiranie.
Petr Hruška (ur. 1964) – czeski poeta, scenarzysta, historyk i teoretyk literatury. Z wykształcenia inżynier. Mieszka w Ostrawie, pracuje w Czeskiej Akademii Nauk oraz jako wykładowca uniwersytecki. Jest autorem kilku zbiorów poezji. Za tomik „Darmata” (2012) otrzymał Nagrodę Państwową w dziedzinie literatury. Jest też laureatem kilku innych prestiżowych nagród, m.in. Nagrody im. Jana Skácela i Dresdener Lyrikpreis. Jest autorem 2 monografii: „Někde tady. Český básnik Karel Šiktanc” [Gdzieś tutaj. Czeski poeta Karel Šiktanc; 2010] i „Daleko do ničeho. Básník Ivan Wernisch” [Daleko do niczego. Poeta Ivan Wernisch; 2019]. Pisze również krótkie prozy, eseje i szkice literackie. Jego utwory zostały przetłumaczone na wiele języków. Instytut Mikołowski wydał 2 tomiki poetyckie Petra Hruški w przekładzie Franciszka Nastulczyka: „Mieszkalne niepokoje” (2011) i „Darmaty” (2017).
Więcej o nominowanych i Nagrodzie znajduje się na stronie internetowej oraz na Facebooku
